كاسپيي تەڭىزىنىڭ دەڭگەيى تاريحي مينيمۋمعا جەتىپ، ەكولوگتاردىڭ دابىل قاعۋىنا سەبەپ بولدى. Energyprom.kz ساراپشىلارى وسى ماسەلە توڭىرەگىندە زەرتتەۋ جۇرگىزدى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
مامانداردىڭ دەرەگى بويىنشا، 2024 جىلى قاراشادا تەڭىزدىڭ دەڭگەيى مينۋس 29،03 مەترگە دەيىن تومەندەگەن. مۇنداي الاڭداتارلىق كورسەتكىش سوڭعى رەت 1977 جىلى تىركەلگەن ەدى. سول كەزدە كاسپيي مينۋس 29،18 مەتر مەجەسىنە دەيىن تارتىلىپ، ەكولوگيالىق احۋال كۇرت ناشارلاعان بولاتىن.
ءقازىر عالىمدار كاسپييدىڭ تارتىلۋىنىڭ بىرنەشە سەبەبىن ايتىپ وتىر. سونىڭ باستىسى – ۆولگا مەن جايىق سياقتى ءىرى وزەندەردەن تەڭىزگە قۇيىلاتىن سۋ مولشەرىنىڭ ازايۋى. بۇرىن بۇل وزەندەردى اتلانتيكا سيكلونى ءجيى سۋلاندىرىپ، ارناسى تولىپ اعاتىن. سوڭعى ونجىلدىقتاردا كليماتتىڭ جاھاندىق وزگەرۋى سيكلون باعىتتارىن باسقا جاققا بۇرىپ، جاۋىن-شاشىن مولشەرى كۇرت ازايدى. ونىڭ ۇستىنە اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ جالپى جىلىنۋى تەڭىز بەتىنەن بۋلاناتىن سۋدىڭ كولەمىن ارتتىرىپ وتىر.
كاسپييدىڭ وسىلاي تارتىلۋى ايماقتىڭ ەكولوگيالىق، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعدايىنا ءقاۋىپ ءتوندىرىپ تۇر. اسىرەسە تەڭىزدىڭ سولتۇستىك بولىگىنە تيەسىلى قازاقستان ايماعى زارداپتى باسقالاردان قاتتىراق سەزىنۋى مۇمكىن. تەڭىز دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى سالدارىنان سولتۇستىكتە كەمەلەر قاتىناي الماي، مۇناي ءوندىرۋ جۇمىسى توقتاپ قالۋى ىقتيمال.
جاقىندا عانا ماجىلىستە دەپۋتاتتار وسى ماسەلەگە بايلانىستى دابىل قاقتى. پارلامەنت وكىلدەرى تەڭىز سۋىنىڭ ازايۋىنان بولەك، مۇناي ءوندىرۋشى كومپانيالاردىڭ قورشاعان ورتانى لاستاۋى دا ۇلكەن ماسەلە ەكەنىن باسا ايتتى. وسى ۋاقىتقا دەيىن ءىرى مۇناي كومپانيالارىنا سالىنعان ەكولوگيالىق ايىپپۇلدار كوبىنە «ينۆەستيسيا» رەتىندە كەرى قايتارىلىپ، قورشاعان ورتا ماسەلەسى تاعى دا شەشۋسىز قالعان بولاتىن. دەپۋتاتتار كومپانيالارعا قويىلاتىن ەكولوگيالىق تالاپتاردى قايتا قاراپ، جۇيەلى تۇردە زاڭ بۇزعانداردىڭ ليسەنزياسىن ۋاقىتشا توقتاتۋدى ۇسىندى.
ەگەر كاسپيي تەڭىزىنىڭ تارتىلۋ قارقىنى جاقىن ارادا توقتاماسا، قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق جانە ەكونوميكالىق پروبلەمالارى ەسەلەنە تۇسپەك. ءارى تەڭىز جاعاسىنداعى ەلدىمەكەندەردە «ەكولوگيالىق ميگرانتتار» پايدا بولۋى مۇمكىن دەگەن ءقاۋىپ تە بار.
مامانداردىڭ سوزىنشە، 1978 جىلى تەڭىز ەڭ تومەنگى دەڭگەيىنە جەتكەننەن كەيىن قايتادان تولىپ، 1995 جىلى ەڭ جوعارعى شەگىنە جەتكەن. ءبىراق قازىرگى احۋال وزگەشە. ەگەر وتكەن عاسىرداعى سەناريي قايتالانباسا، قازاقستان الداعى ونجىلدىقتا ۇلكەن ەكولوگيالىق اپاتقا تاپ بولۋى مۇمكىن.
