Júıelik avtorıtarızm, nemese qazaqstandyq opozısıa nelikten básekege qabiletsiz

Dalanews 11 shil. 2024 12:40 7097

Qazaqstanda sońǵy bes jylda memleket saıasatymen kelispeıtinderdiń barlyǵynyń opozısıalyq qyzmeti belsendi damyp keledi, óıtkeni buryn erkin oılaýǵa jasyryn tyıym salynǵan bolatyn. Kópshilik aldyna shyǵyp, resmı kýrspen kelispeýshilik bildirýge jasalǵan kez-kelgen áreket ákimshilik resýrstardy qoldana otyryp, memlekettik apparat tarapynan qatty qarsylyqqa tap boldy. 

Búgingi tańda Qazaqstanda biryńǵaı sýbekt retinde opozısıa joq, al opozısıalyq óris jetkilikti túrde bólshektelgen. Sondyqtan qoǵam qaıratkerleri, azamattyq belsendiler, saıası partıalardyń ókilderi balama kózqaraspen birlesken is-qımyldyń strategıasy men taktıkasyn ázirleý úshin jaqyndasýǵa qadamdar jasaıtyny qısyndy. Ázirge, sátsiz deýge bolady. Munyń birneshe sebepteri bar.

 Obektıvti sebepterdiń qataryna jumysta biryńǵaı tásilderdi damytýdan góri, bıliktiń bedelin túsirý úshin qoǵam aldynda upaı jınaýdyń jasyryn motıvterin jatqyzýǵa bolady. Olardyń kózqarastarynyń aıyrmashylyǵy jáne árqaısysynyń ózindik saıası jáne materıaldyq ambısıalarynyń bolýy tipti negizgi máseleler boıynsha ortaq kózqarasty qalyptastyrýǵa yqpal etpeıdi.

Nátıjesinde qazaqstandyq opozısıany eń aldymen genetıkalyq, nemese, múmkin bolsa, qan avtorıtarızmi sıpattaıdy. Uzaq ýaqyt boıy burynǵy bıliktiń avtorıtarızmimen kúresip, opozısıa onyń erekshelikterin qabyldap, onyń aınasyna aınaldy.

Mysaly, qazaqstandyq oppozısıonerler úshin demokratıa-saılaýda jeńiske jetý jáne bılikke qol jetkizý múmkindigi. Ol basqa nátıjelerdi moıyndamaıdy jáne ony avtokratıa dep sanaıdy. Sondaı-aq, aımaqtardyń ómir súrý erekshelikterin túsinbeý oppozısıonerler dep atalatyndarda resmı kýrsqa balama retinde usynýǵa bolatyn jumystyń tutas strategıalyq kózqarasyn qalyptastyrý múmkin emestigin kórsetetinin atap ótýge bolady.

Opozısıa dep atalatyndar kóbinese megapolısterde, olardyń búkil el aýmaǵynda keń jelisi joq, sondyqtan aýyl turǵyndarynyń qalaı ómir súretinin jáne tynys alatynyn bilmeıdi. Qarapaıym sózben aıtqanda, konúktýrashylar jumystyń negizgi tásilin usyna almaıdy.

Onyń ornyna olar jumys berýshilerdiń tapsyrystaryn sheteldik qorlar men sheteldik qurylymdar, sondaı-aq beıbereketsizdik pen turaqsyzdyqtan paıda kóretin Qazaqstan ishindegi jeke tulǵalar túrinde pysyqtaý arqyly jalǵan, oıdan qurastyrylǵan aqparatty taratýǵa tyrysady. Bizdiń opozısıanyń prınsıpteri joq ekenin, olar úshin aqshanyń ıisi joq ekenin atap ótken jón. Olar sheteldik qorlar men qurylymdar úshin de, sondaı-aq jaqsy laýazymǵa nemese tenderge ıe bolǵysy keletin jergilikti olıgarh sybaılastary úshin de jumys isteýge daıyn. Sondyqtan opozısıa materıaldardy burmalaýdan jáne úlken famılıalardy toqýdan bas tartpaıdy.

Olardy Qazaqstannyń damýy, jańa kún tártibin qalyptastyrý boıynsha syndarly ıdeıalardy usynýǵa umtylý jetelemeıdi. Árbir oppozısıoner dep atalatyndardyń jaqsy aqsha tabýǵa, óz tapsyrysyn oryndaýǵa, bıliktiń is – áreketin synaýǵa jáne qoǵamdyq-saıası óristi turaqsyzdandyrýǵa nıetti sebepteri bar. Kóbinese mundaı umtylystarda olar qyzyl jalaýlardy kesip ótedi…


Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar