Qazaqstanda temirjol tasymaly qunynyń kúrt qymbattaýy bızneske aýyr soqqy bolyp tıdi. Ásirese, metalýrgıa, kómir jáne astyq eksporty salasyndaǵy kompanıalar jaǵdaı qıyndap, keıbiri jabylýlary múmkin ekenin aıtady, dep habarlaıdy Dalanews.kz "31 arnaǵa" silteme jasap.
1 mamyrdan bastap magıstraldyq temirjol jelisiniń tarıfi birden 35%-ǵa ósken. Al 1 maýsymnan bastap lokomotıv jegý qyzmetiniń quny taǵy da qymbattaıdy. Eksportpen aınalysatyn otandyq iri kompanıalar ózderine bankrottyq qaýpi tónip turǵanyn aıtyp, dabyl qaǵýda. Óıtkeni bul qymbatshylyq kásipkerlerdiń aldyn ala jasalǵan kelisimsharttaryn buzyp, daıyn ónimderdiń qoımalarda turyp qalýyna túrtki bolýda. Aınalyp kelgende, logıstıka salasyndaǵy qymbatshylyq otandyq ónim óndirýshilerdiń básekege qabilettigin joıýǵa ákelip soqpaq. Óıtkeni tasymaldanatyn taýarlardyń 65%-y temirjol arqyly júzege asyrylady. Túptep kelgende, eksporttyq naryqtardan da aıyrylý qaýpi týyndamaq.
"Transport ı logıstıka" salalyq keńesiniń múshesi, TIS Service JSHS basqarýshy dırektory Danıar Dúısemálıev bul sheshimder asyǵys qabyldanǵanyn aıtady:
"Kásipkerlerge tarıftiń kóterilýine ıkemdelýden basqa amal joq. Bul kútpegen jerden jasalǵan sheshim, al biz buǵan daıyn bolmadyq. Endi bıznes buǵan qalaı beıimdeledi, ol jaǵy belgisiz".
"Qazaqstan temir joly" ulttyq kompanıasy bolsa, tarıftiń ósýin sońǵy jyldary ózderinde qordalanǵan qaryzdarmen baılanystyrady. Sebebi osyǵan deıin kompanıa tasymaldap otyrǵan kómir, astyq jáne ken sıaqty júkterdiń 70%-yn ózindik qunynan tómen baǵada tasyp kelgen.
"Tarıfti kóterý – temirjol ınfraqurylymyn jańartý úshin qajet. Biz bul tarıfke ınvestısıalyq baǵdarlama men lokomotıv parkin jańartý shyǵyndaryn engizdik", – deıdi QTJ tarıftik saıasat departamentiniń dırektory Dıas Túsipbekov.
Ekonomıserdiń aıtýynsha, tarıfterdi kóterý – májbúrli qadam.
"Ulttyq operator qaıyrymdylyqpen aınalysa almaıdy. Biz naryqtyq baǵaǵa birte-birte kelýimiz kerek. Biraq tarıf saıasaty ashyq bolýy tıis, bıznes keler jyly qandaı shyǵynǵa daıyn bolý kerektigin naqty bilýi qajet", – deıdi Public Policy Research Center dırektory Merýert Mahmutova.
Dese de, kásipkerler men taýar óndirýshiler tarıftiń aldyn ala boljamdy bolǵanyn talap etip otyr. Óıtkeni bıyl tarıfterdiń tosynnan kóterilýi eksporttyq básekege qabilettilikti tómendetip, sheteldik naryqtardy joǵaltý qaýpin týdyrýda.
Astyq salasynyń ǵana joly boldy – úkimet olardyń ótinishin eskerip, tarıftiń joǵarylatylǵan koefısıentin birneshe kún ishinde alyp tastady. Al metalýrgıa jáne kómir kásiporyndaryna bul qymbatshylyqtyń saldary aýyr tımek.
Buǵan deıin saıtymyzda "Qazaqstan tranzıttik ústemdiginen aıyrylyp qalýy múmkin – sarapshy" degen maqala jarıalanǵan bolatyn.
