Jergilikti aýdan ákimderiniń saılaýynyń ótýi - jańa saıası proses. Óıtkeni bul jergilikti atqarýshy bılikti demokratıalandyrýǵa degen negizgi qadam. Bul joǵary bılikpen jergilikti bıliktiń arasyndaǵy sabaqtastyqtyń ornaǵanyn kórsetedi. Ekinshi jaǵynan, jergilikti atqarýshy organnyń ózin-ózi basqarý múmkindigi jáne sol jerdegi máseleni jaqsy biletin azamattyń basqarýǵa kelýi oǵan artyqshylyq beredi. Sebebi árbir aýmaqtyń ózindik ereksheligi bolady. Bir aýylǵa qoldanylǵan jospar (nemese tásil) ekinshi aımaqqa múldem kelmeýi múmkin, sondyqtan sol aımaqty jaqsy biletin adamnyń saılanýy máselelerdiń durys ta, tez sheshilýine jol beredi.
Statısıkalyq málimetterge keletin bolsaq, 2023 jylǵy saılaýdyń basty ereksheligi - bul úmitkerlerdiń 25% ózin-ózi usynǵan kandıdattar bolýy. Sondaı-aq, saılanǵan ákimderdiń 57,4%-y buryn bul qyzmette jumys istemegen. Iaǵnı, aýyl ákimderiniń korpýsy aıtarlyqtaı jańarǵanyn kóremiz.
Sonymen qatar, saılaýdaǵy básekelestiktiń sandyq aspektisi durys qurylǵan partıalyq júıeni baǵalaýǵa múmkindik beredi. Májiliste fraksıalyq túrde usynylǵan barlyq saıası partıalar da óz ókilderin usyndy. Olardyń paıyzdyq úlesi 75% qurady.
Barlyǵy 10 áıel kandıdat tirkeldi. Onyń ishinde, áıelder Abaı jáne Jetisý oblystarynda, sondaı-aq Aqmola, Shyǵys Qazaqstan, Qaraǵandy, Soltústik Qazaqstan jáne Pavlodar oblystarynda ózderiniń saıası belsendilikterin kórsetti. Ákim laýazymyna úmitkerlerdiń eń kóp sany Abaı jáne Qaraǵandy oblystarynda tirkelgen.
Bul proses azamattardyń Konstıtýsıalyq quqyqtaryn tolyq iske asyrady. Halyqtyń bılikke degen senimin arttyrady. Sonymen birge ákimniń halyq aldynda jaýapkershiligin kúsheıtedi jáne azamattyq qoǵam múshesi retinde qoǵamnyń daýys berý múmkindigi kóbeıedi.
Elmıra Otar, áleýmettanýshy, PHD doktory
