Qazaqstandaǵy eń iri kınostýdıa – Sháken Aımanov atyndaǵy "Qazaqfılm" AQ tóńireginde taǵy da daý shyqty. Ulttyq kınoóndiristiń qazirgi ahýalyna alańdaǵan Qazaqstan kınematografıster odaǵy bılikke arnaıy úndeý jasap, saladaǵy júıeli problemalarǵa nazar aýdarýdy talap etti. Úndeýde ásirese kınostýdıa ishindegi qysym, kásibı ortadaǵy biliksizdik pen basqarýshylardyń jaýapsyz áreketteri synǵa alynǵan. Osy máselege qatysty depýtat Rınat Zaıytov Dalanews.kz tilshisine pikir bildirdi. Ol dabyl qaǵylǵan daýdyń astarynda shyǵarmashylyq máseleden góri múliktik múdde jatqanyn meńzedi.

Daý-damaıǵa ne sebep boldy?

Kúni keshe bılikke úndeý joldaǵan kınematografıster keıingi jyldary Sháken Aımanov atyndaǵy "Qazaqfılm" kınostýdıasynda shyǵarmashylyq ortaǵa kedergi keltiretin jaǵdaılar beleń alǵanyn alǵa tartty. Odaq ókilderi bul máselelerdiń túp tamyry Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń beıjaılyǵynda jatqanyn ashyq aıtty. Stýdıa basshylyǵynyń kásibı deńgeıi, memlekettik tildi elemeýi, qyzmetkerlerge qysym kórsetýi de synǵa alynǵan.

Kınogerler bul jaǵdaıdyń negizgi sebebi – Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń salǵyrttyǵy ekenin ashyq málimdedi. Odaq tóraǵasy Adaı Ábeldınovtyń aıtýynsha, stýdıa búginde daý-damaı men narazylyqtyń oshaǵyna aınalǵan. "Qazaqfılm" prezıdentiniń mindetin atqarýshy Aıdar Omarovqa memlekettik tildi elemeýi men kásibı salǵyrttyǵy erekshe atalyp ótken.

Mádenıet mınıstri Aıda Balaevanyń sala mamandarymen ashyq dıalogtan bas tartýy da kıno qaýymdastyǵynyń narazylyǵyn týdyrǵan. Olar mınıstrlik tarapynan salanyń damýyna múddelilik joq ekenin aıtyp, jemqorlyqtyń beleń alǵanyn málimdedi.

Rınat Zaıytov daýdyń astaryna úńildi

Májilis depýtaty Rınat Zaıytov «Qazaqfılm» tóńireginde týyndap jatqan daýlardyń bir ǵana sebebin atady. Ol atalǵan túsinispeýshilkterdiń astarynda múliktik astary bar dep paıymdaıdy.

"Qazaqfılm" AQ-ǵa qatysty bir ǵana pikir bildire alamyn. Meniń túsingimde, Almaty ákimdiginiń tarapynan nemese mınıstrlik tarapynan tek "Qazaqfılmniń" ornalasqan jerin tartyp alýǵa áreket jasalyp jatqan sekildi. Basqa "Qazaqfılmniń" problemasyna qulaq asyp jatqan eshkim joq. «Qazaqfılmge» dep arnap aqsha bólý de qarastyrylmaǵan. Másele onda emes sekildi. Tek terıtorıanyń áńgimesi dep oılaımyn", - dedi depýtat.

Zaıytov stýdıanyń burynǵy prezıdenti Azamat Satybaldynyń qyzmetten ketýin de oılanarlyq jaǵdaı dep sanaıdy.

"Negizi ol suraqqa durys jaýapty Azamat Satybaldy berýi múmkin. Óıtkeni shynaıy nıetimen jumys istegisi kelip barǵan – sol. Biraq nege ekenin bilmeımin, ózi aıaq astynan ketip qaldy", – deıdi ol.

Kınematografıster qandaı talap qoıdy?

Kınematografıster bılik ókilderimen tikeleı kezdesý ótkizýdi talap etti. Olar qazirgi jaǵdaıda salanyń damýy emes, kerisinshe, kúıreýi júrip jatqanyn alǵa tartyp, bılik ókilderinen "Qazaqfılmge" arnaıy kelip, jaǵdaıdy óz kózderimen kórýdi surady. Aıtýlarynsha, olar ashyq kezdesýge daıyn.

"Osyndaı jaýapsyzdyq saldarynan kıno salasynda jemqorlyq órship, memleket bólgen mıllıardtaǵan qarjy maqsatsyz jumsalýda. Tártip ornatýdy talap etken kásibı jáne adal kınematografıster arsyz ári qatygez basshylar tarapynan qýdalaýǵa ushyrap, "Qazaqfılmnen" yǵystyrylyp jatyr", – delingen úndeýde.

Osy tusta, Dalanews.kz tilshisi jaǵdaıdyń mán-jaıyn suraý úshin "Qazaqfılm" AQ dırektory Aıdar Omarovqa da saýal joldady. Alaıda ol ázirge keri baılanys bermedi.

Buǵan deıin "Qazaqfılm" tóńireginde qandaı qaýesetter taraǵan edi?

Naýryz aıynda mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva "Qazaqfılmge" qatysty qaýesetterge jaýap berdi.

Birinshi. "Qazaqfılm" jeriniń satylýy jónindegi aqparatqa qatysty.

"Bul másele tóńiregindegi negizsiz qaýeset birjola toqtatylýy tıis. "Qazaqfılmge" tıesili jerler kınostýdıa ıeliginde qala beredi. Jer satylǵan joq jáne tek kınematografıa múddesi úshin paıdalanylýda", deıdi mınıstr.

Ekinshi. Kınostýdıany jóndeýge qomaqty qarjy salýǵa daıyn ınvestorlardyń bar ekeni jaıly.

"Bul aqparat qoǵamda keń tarap júr, alaıda mundaı málimdemelerdi qujattarmen nemese naqty kepildiktermen rastaı almaıtyn adamdar jasap otyr. Memleket, ıaǵnı Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi naqty ınvestorlarmen jumys isteýge daıyn. Degenmen ázirge eshqandaı naqty usynys, birde-bir kepildik haty joq. Barlyǵy tek áńgime deńgeıinde".

Úshinshi. Kınostýdıany Astanaǵa kóshirý týraly

"Bul da eshqandaı negizi joq qaýeset. Qazirgi ýaqytta elordaǵa «Qazaqanımasıa» shyǵarmashylyq birlestigin kóshirý múmkindigi qarastyrylyp jatyr. Munda mańyzdy jaıt – «Qazaqanımasıa» óndiristik baza emes, anımasıalyq kontent jasaýǵa tapsyrystardy bóletin qurylym. Sondyqtan onyń Astanaǵa kóshýi salanyń jumysyna esh kedergi keltirmeıdi.

Ókinishke qaraı, keıingi bes jylda elimizde sapaly anımasıalyq fılmder túsirilgen joq. Osyǵan baılanysty anımasıalyq ındýstrıany Kreatıvti ındýstrıalar qorynyń aıasynda damytý oryndy bolmaq. Qor qurylymynda anımasıany damytýǵa baǵyttalǵan kreatıvti hab jasaqtalýda.", deıdi Balaeva.

Búginde qazaqstandyq kınoındýstrıada mańyzdy ári oń ózgerister oryn alýda. «Qazaqfılm» – jaı ǵana kınostýdıa emes, bul – qazaq mádenıetiniń sımvoly. Sondyqtan ony damytý – basym baǵyttyń biri deıdi mınıstr.

"Prezıdent qol qoıǵan jańa zańǵa sáıkes elimizde fılmderdi qarjylandyrýdyń jalpy kóleminiń keminde 30%-y jyl saıyn tikeleı «Qazaqfılmge» baǵyttalatyn bolady. Bul kınostýdıa jumysynyń tıimdiligi men qarjylyq turaqtylyǵyn arttyrady.Sondaı-aq memlekettik qoldaýǵa ıe bolatyn kınojobalardy irikteýdiń jańa erejeleri bekitildi. Bıyl jańa erejeler boıynsha konkýrs ekinshi ret ótkizilip otyr", deıdi mınıstr.

Aıda Balaevanyń sózinshe, kınostýdıany halyqaralyq yntymaqtastyqsyz damytý múmkin emes. «Qazaqfılm» sheteldik áriptesterimen birlesip birqatar mańyzdy fılmder túsirýdi josparlap otyr. Bul – qazaqstandyq kınony álemdik naryqta tanytý jáne otandyq kınematografısterdiń pozısıasyn nyǵaıtý úshin mańyzdy qadam.

"Sonymen qatar, demeýshilerdi tartýdyń arqasynda kınostýdıada sońǵy 15 jylda júrgizilmegen jóndeý jumystary bastaldy. Bul – ınfraqurylymdy jańǵyrtýdyń alǵashqy kezeńi. Osy oraıda kınostýdıa men qazaqstandyq kınoóndiristiń damýyna úles qosyp júrgen jandarǵa alǵys bildiremin! Árıne, áńgime ázirge kúrdeli jóndeý týraly emes, biraq bul – «Qazaqfılmde» jumys isteý úshin qalypty jaǵdaı jasaýǵa baǵyttalǵan naqty qadamdar.

Atap aıtqym keletini, «Qazaqfılm» tek kınotýyndylar ǵana emes, eń aldymen – sharýashylyq júrgizýshi kompanıa jáne básekege qabiletti naryq qatysýshysy. Ol joǵary kásibı kınoónerdiń damýyna laıyqty jaǵdaı jasaıdy. Sondyqtan Mınıstrlik bul kásiporyndy rejıser nemese akter emes, kınostýdıa qyzmetin tabysty ári tıimdi júrgizýge qabiletti kásibı menejer basqarýy tıis degen qaǵıdany berik ustanady", dedi mınıstr.

"Qazaqfılm" endi qarajatty burynǵydaı taratpaıdy

Sonymen qatar jaqynda mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva Qazaqfılmniń qazirgi qarjy saıasatyn túsindirip, tıisti zań qabyldanǵanyn alǵa tartqan edi.

Oǵan sáıkes, "Qazaqfılm" kıno salasyna arnalǵan qarajattyń 30 prosentin alýǵa quqyly.

"Ol degenimiz, kompanıa qarjylyq jaǵynan óziniń derbestigin alyp, kıno jasaýǵa ózi múddeli bolady. Qazir kóbisi qarajattyń 30 paıyzy kelgennen keıin Qazaqfılm aqshany burynǵydaı taratady dep oılaıdy. Ondaı bolmaıdy. Biz onyń erejesin naqtyladyq. Oǵan sáıkes, kıno túsiremin degen kisiler 50 paıyzyn qosyp, senarı ıdeologıalyq turǵyda nátıjeli kórinse, onda biz "Qazaqfılmnen" qalǵan 50 paıyzyn qosýǵa daıyn bolamyz", - dedi Balaeva úkimette ótken brıfıńte.

Mınıstrdiń aıtýynsha, ondaı erejemen eki jaq ta fılmniń sapaly, al reıtıńi joǵary bolýyna múddeli bolady.