Qazaqstanda jalǵa berý jáne jalǵa alǵan baspanany qaıta jalǵa berý nemese basqarý (sýbarenda) ózin-ózi jumyspen qamtýshylarǵa arnalǵan salalar tizimine engizilip otyr. Bul neni bildiredi? 2026 jyldyń 1 qańtarynan bastap páter nemese qandaı da bir nysandy jalǵa berýshiler JK (jeke kásipkerlik) tirkeýsiz jumys isteı alady jáne tabysynyń 4% mólsherinde biryńǵaı áleýmettik tólem tóleıdi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Jańa salyq rejımi turǵyn úıdi jalǵa berý jáne jalǵan alǵan baspanany qaıta jalǵa berý nemese basqarý (sýbarenda) qyzmetin usynatyn ózin-ózi jumyspen qamtýshylarǵa qatysty qoldanylady. Tólemder endń tek áleýmettik jaǵyn qamtıdy: zeınetaqy jarnasy, medısınalyq jáne áleýmettik saqtandyrý enetin tabystyń 4% mólsherinde ustalady. JK tirkeý talap etilmeıdi, tek júıege qosylyp, tólemder jasaý jetkilikti.
Máselen, buryn baspanany zańdy túrde jalǵa berý úshin jeke kásipkerlikti rásimdeý nemese JK-syz jeke tulǵa retinde tabystyń 10%-yn tóleý qajet bolǵan. 2020-2023 jyldary kóptegen adam eń tómengi jarna kóleminde BJT-ny (ESP) qoldanyp kelgen (JK-syz),biraq 2024 jyldan bastap onyń kúshi joıyldy. Jańa rejım is júzinde baspanany jalǵa berýshiler úshin osy BJT-nyń (biryńǵaı jıyntyq tólem) ornyn basady: biraq naqty sharttarmen jáne 4% mólsherlememen.
Al 2025 jyly mynandaı formalar qoldanysta boldy:
- JK-dan patent talap etildi – tabystyń 1% kóleminde;
- JQ-dan E-Salyk úshin tabystyń 1%-y suraldy;
- JK-sy joq jeke tulǵalardan jalpy tabystyń 10%-y alynatyn.
2026 jyldan bastap jalǵa berý qyzmetinde bul rejımderdiń kúshi joıylady, ózin-ózi jumyspen qamtýshylar úshin tabystyń 4%-y kólemin talap etetin rejım engiziledi (JK-syz).
Ózin-ózi jumyspen qamtýshylarǵa, sonyń ishinde baspanasyn jalǵa berýshilerge arnalǵan talaptar:
- Tabysy aıyna 300 AEK-ten aspaýy tıis (shamamen 1,2 mln teńge).
- Tek jeke tulǵarmen jumys isteýi kerek.
- Qol astynda jumysshylary bolmaýy qajet, jumysshylardy jaldamaıdy.
Esep-qısaptan da mysal keltire ketelik: máselen páterdi aıyna 300 000 teńgege jalǵa berdik delik, jylyna 3,6 mln teńge jalǵa berý quny shyǵady. Jańa rejım boıynsha tólem: jylyna 4% = 144 000 teńge (orta eseppen aıyna 12 000 tg). Al 4%-dyq tólemdi mobıldi qosymsha arqyly avtomatty túrde alý josparlanyp otyr. Ol týraly keıinirek qosymsha habarlanady.
"Eger atyńyzda JK bolsa, onda 2025 jyldyń 31 jeltoqsanyna deıin salyq organyna baryp, № 029 nysan boıynsha ótinish berińiz. Eger baspanany alǵash ret jalǵa berip jatsańyz: jeke kásipkerlikti tirkeý qajet emes: ózin-ózi jumyspen qamtýshylar júıese qoasylyp, alǵashqy tólemdi jasasańyz boldy, ary qaraı 4% mólsherinde tólem tóleýdi jalǵastyra beresiz. Bul jalǵa berýden túsetin kiristerdi búrokratıasyz qarapaıym zańdastyrý túri bolyp tabylady", - deıdi mamandar.
Ózin-ózi qamtýshylar tizimine baspanasyn jalǵa berýshilerden bólek, myna jumys túrleri de kiredi:
- mal sharýashylyǵyna qoldaý kórsetetin qyzmetter,
- mýzykalyq aspaptar ustahanasy,
- sylaq jumystary,
- aǵash ustasy,
- eden tóseý jáne qabyrǵalardy qaptaý,
- syrlaq jáne shyny qoıý jumystary,
- taksı qyzmeti,
- júk avtomobıl kóliginiń qyzmeti,
- syıaqy úshin nemese sharttyq negizde jyljymaıtyn múlikti basqarý,
- foto salondar,
- aýyzsha jáne jazbasha aýdarma jasaıtyndar,
- veterınarıalyq qyzmet,
- jeńil avtomobılderdi jalǵa berý,
- júk avtomobılderin jalǵa berý,
- oıyn-saýyq jáne sport jabdyqtaryn jalǵa berý jáne lızıń,
- beınekassetalar men dıskilerdi prokatqa berý,
- jeke tutyný zattary men turmystyq taýarlardy jalǵa berý jáne lızıń,
- aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy tehnıkalar men jabdyqtardy, basqa da keńse tehnıkalary men jabdyqtaryn jalǵa berý,
- jalpy turǵyn úılerdi jınap, tazalaý (klınıng qyzmeti),
- tazalyq boıynsha ózge de qyzmet,
- sport jáne demalys salasyndaǵy bilim,
- mádenıet salasyndaǵy bilim,
- basqa da bilim berý salasyndaǵy qyzmet,
- bilim berý salasyndaǵy ózge de qosalqy qyzmet,
- kórkem jáne ádebı shyǵarmashylyq,
- kompúterler men basqa da tehnıkany jóndeý,
- komýnıkasıalyq jabdyqtardy jóndeý,
- elektrondyq turmystyq tehnıkany jóndeý,
- turmystyq aspaptardy jóndeý,
- aıaq-kıim jóndeý,
- tabıǵı jáne jasandy bylǵarydan jasalǵan galantereıa buıymdaryn jóndeý,
- jıhaz jáne ınterer zattaryn jóndeý,
- saǵat jóndeý
- zergerlik buıymdardy jóndeý,
- toqyma jáne toqylǵan buıymdardy jóndep, tigý,
- tigin buıymdaryn jóndeý,
- teriden jáne bylǵarydan jasalǵan buıymdar men bas kıimderdi jóndep, tigý,
- mýzykalyq aspaptardy jóndeý,
- kilemder men kilem buıymdaryn jóndep, toqý,
- velosıpedterdi jóndeý,
- basqa da jeke tutyný zattary men turmystyq taýarlardy jóndeý,
- shashtarazdar men sulýlyq salondary,
- úı qyzmetshisin jaldaıtyn sharýashylyqtar,
- úı sharýashylyqtarynyń óz tutynysy úshin taýarlar óndirýi.
Bularǵa da qatysty ózgeristi joǵaryda baspanany jalǵa berý boıynsha kórsetilgen mysaldaǵy shemalar qamtıtynyn basa aıta ketelik.
