Atyshýly qazaq reperi ózin zamanaýı jyraý dep tanystyratyn Jan Ahmadıev «Qala men Dala» gazetine suhbat berdi.
– Ǵalamtorda sizge qatysty daýly vıdeo jarıalanypty. Buǵan qatysty ne deısiz?
– Reperlikpen aınalysqaly artyma óte yqpaldy adam shyraq alyp túsken sıaqty. Kórealmaıtyndardan buryn, meniń ánderimdegi ótkirlikti kótere almaıtyndar kóp. Bul vıdeo – sonyń dáleli. Biraq, tez óshirilip tastaldy.
Demek, bul tapsyryspen jasalǵan degen sóz.
Bastysy, maǵan degen halyqtyń kózqarasy ózgergen joq. Kerisinshe, atalǵan vıdeonyń qaralaý maqsatynda jasalǵanyn kóziqaraqty qaýym birden ańǵardy.
Mundaǵy aıtylǵan dúnıelerdiń barlyǵy jalǵan. Bárinen buryn áli kúnge deıin meniń áke-sheshemniń sýretterin qaıdan taýyp alǵanyna tańǵalyp júrmin. Sebebi, eshbir jerde jarıalamaǵam. Soǵan qaraǵanda, tapsyrys berýshiler bul vıdeony jasaýda tyńǵylyqty daıyndalǵan sıaqty.
– Siz ózińizdi zamanaýı jyraý dep ataısyz. Nege?
– Meniń ánderimniń áleýmettik júgi bar dep sanaımyn. Mysalǵa, mahabbat týraly ánder meniń stılime, bylaısha aıtqanda pozısıama kelmeıdi.
Eger óz stılimizdi aýystyryp, «súıdim, kúıdim» degen ánderdi aıtyp ketetin bolsaq, halyq bizdi durys túsinbeı qalatyn sıaqty. Buǵan kózimiz jetti. Abaı Begeımen birigip «Kút meni» dep atalatyn án jazdyrǵanbyz. Halyq qabyldaǵan joq. Tyńdarmandarym: «Bizge osy stıliń jáne osy baǵytyń unaıdy», – degen pikir bildirdi.
– Shyǵarmashylyǵyńyzda qandaı jańalyqtar bar?
– Naýryz aıynda «Qazaqpyz ǵoı» ániniń besinshi bólimin tanystyramyz. Bul joly ánniń de, beınebaıannyń da aýqymy keń bolady. Onyń qaıyrmasyn aıtýǵa Tóreǵalı Tóreáli men Beıbit Qorǵan nıet bildirip otyr.
– Bul án de alǵashqylaryna uqsas qoı?
– Árıne. Sonymen qatar, negizgi mamandyǵym jýrnalıs bolǵandyqtan ózimniń jeke ınternet-telearnamdy ashýdy josparlap otyrmyn.
– Ánderińizdiń sózin ózińiz jazasyz ba?
–Iá, ózim jazamyn. «Ózim jazamyn» degendi kópshilik túsinbeıdi. Ótkende ǵana Ashat Tarǵynov degen ánshimen bir baǵdarlamada osy máselege qatysty uzaq aıtystyq. «Seniń ánderińniń sózi durys emes» deıdi.
Men bolsam: «Ashat myrza, aldymen ózińizdiń «Chıp-chıpińizdi» túzep alǵanyńyz jón ǵoı», – dep jaýap berdim. Jalpy bul ónerde óz sózińdi óziń jazbasań sen reper sanalmaısyń, túsinesiz be?
Biz qazaq repin qabyldaıtyn jaǵdaıǵa jettik pe?
– Iá, synshyl halyqpyz. Qandaı da bir dúnıeni ótkizý óte aýyr. Biraq, bizdiń reptiń ózi qazaqı.
Qazaqsha rep degende biz munyń ataýyn ǵana alyp otyrmyn. Aıtalyq, AQSH-taǵy reptiń máni de mazmuny da qabyldaýǵa aýyr. Bizder úshin. Olardyń arasynda túrmeni, nashany nasıhattaıtyn, jastardy jaman jolǵa ıtermeleıtin ánder óte kóp. Bir qyzyǵy, bizde de sondaı reperler boldy. Tipti, aıtýǵa aýyz barmaıtyn uıatsyz klıp túsirgen repersymaqtardy kórdik. Alaıda olardyń birde-biri tıisti deńgeıde tanylǵan joq.
Sebebi, qazaqy reptiń qandaı bolatynyn, bir eldiń dúnıesin bir elge sol qalpynda kóshirip ákelýge bolmaıtynyn túsinbedi.
Biz repti basqa jaǵynan alyp keldik. Sondyqtan da men ózimdi reper emes, zamanaýı jyraý retinde tanystyrýdy suraımyn.
Iá, bizdi de synaıdy. Biraq, tyńdaıtyn qaýym bar. Kerek deseńiz, keıbir jıyn-sharalarda elý-alpystaǵy aǵalarymyzdyń ózi: «Áı bala, álgi «Qazaqpyz ǵoı» degen ánińdi oryndashy», – dep ótinedi.
– Sizderdi toıǵa shaqyra ma? Qalaı bolǵan kúnde qazirgi qazaq shoý-bıznesinde ánshilerdiń tek toı arqyly kún kóretini belgili ǵoı?
– Rep aıtyp ta kún kórýge bolady. Bastysy ónerińdi baǵalaı biletinder bolýy kerek. Jaqynda ǵana Qytaıdaǵy qandastarymyzdyń shaqyrýymen Úrimshi qalasynda bolyp keldik.
Iá, toıǵa shaqyrýlar túsip turady. Biraq, kóp aıaldamaımyz. Keıbireýlerge uqsap elmen birge iship, jurtpen birge jasap qadirimizdi ketirgimiz kelmeıdi. Kóbinese, «Qazaqpyz ǵoı» ánin oryndaımyz. Sonymen qatar jaqynda «Jyraý prodakshn» atty ózimizdiń jeke uıym qurylady. Bul jerge rep aıtatyn qabileti bar jastardy toptastyrmaqpyz.
– Qytaıdaǵy qandastarymyz qalaı qarsy aldy?
– Ol jaqta rep mádenıeti erekshe damyǵan eken. El bizdegideı otyryp almaıdy, túregep turady. Ánshi ánshimen birge qosylyp aıtady. Kórermen «tiri». Belsendi. Bizde qalaı? Keıde «Mádenıet úılerinde» konsert beremiz. Biraq, konsert bergeniń sezilmeıdi, kerisinshe, ózińdi komısıanyń aldynda turǵandaı sezinesiń.
– Búgingi ómirde ótkir sóıleý úshin de táýekel kerek. Keıbireýler Jan Ahmadıevke bulaı aıtqyzyp otyrǵan yqpaldy toptar bar deıdi...
– Aıtsa, aıta bersin. Mynany túsinińizder, meniń ánderim jastarǵa baǵyttalǵan. Búgingi qoǵamdaǵy kemshilikterdi kórsete otyryp, olardy osyndaı jolǵa túspeýge úndeımin. Jastarǵa qoǵamdaǵy qany sorǵalap turǵan máselelerdi osyndaı jolmen túsindirsek jaqsy jetedi. Bul da olardy tárbıeleýdiń bir ádisi.
Al artynda yqpaldy toptar bar degen áńgimeler tipten qısynsyz. Biraq, ondaılardyń aýzyna qaqpaq qoıa almaısyń, olardyń sózine mán berer bolsam, shyǵarmashylyǵym toqyrap qalady. Bastysy búgingi baǵytymnan adaspaı jumys jasaýym kerek.
– Sizdi telearnadan sırek kóremiz, nege?
– Sebebi, shaqyrmaıdy. Qorqady. Qoryqqan sebepti, shyǵara almaıdy. Estýimshe, bizdi opozısıa dep sanaıdy eken... Mýzykalyq telearnalar bizdi mańyna jýytpaıdy. Taǵy da, buǵan bizdiń shyǵarmashylyq baǵytymyz sebep.
Jaqynda ǵana Nurlan Qoıanbaevtyń «Túngi stýdıa» baǵdarlamasyna qonaq retinde shaqyrtý alǵanbyz. Biraq, Astanaǵa barǵan kezde bizdi esikten keri qaıtardy.
Biraq, telearnaǵa shyǵý sonshalyqty mańyzdy maqsat emes. Qazir ǵalamtor dáýiri. Bir ǵana Youtube jelisinen bizdiń beıneklıpterimizdi 3 mıllıonnan asa adam tamashalaǵan eken.
– Qazirgi qoǵamǵa qandaı baǵa beresiz?
Jaqsylar azaıyp, jaǵympazdar kóbeıip barady. Bar aıtarym osy.
Áńgimelesken, Al FREDO
