Alaıda, Semeı qalasynyń ákimi Ermak Sálimovtiń jolaýshy tasymalymen aınalysatyn kompanıalardyń mundaı qadamǵa barýy zańǵa tompaq keletindigin qadap aıtýy nátıjesinde, 60 teńgeden aspaıtyn baǵa sol kúıi qaldyrylǵan bolatyn. Qala turǵyndary sol kezde qyzmetine kiriskenine aıdan endi asqan jańa ákimniń bul isin oń baǵalap, «bárekeldi» deskendeı bolyp edi. Tipti, Ermak Bıdahmetulynyń kópshilikpen birge kózi talyp avtobýs kútip, qalanyń bir shetinen ekinshi shetine elmen birge baryp júrip, qoǵamdyq kólik qojaıyndarynyń jumysyn teksere bastaǵanyn da jaqsylyqqa joryǵan. Ony aıtamyz-aý, avtobýstardyń budan bylaı keshki saǵat toǵyz bolmaı «jónderine ketetini» jaıyna qalyp, kádimgi Astanadaǵydaı túngi 23.00-ge deıin júrýine kúsh salatyndyǵy da jergilikti basylymdar arqyly belgili bolǵan.
Jaqynda qalalyq ákimdiktegi jıynda jergilikti bılik pen jolaýshy tasymalymen aınalysatyn mekeme basshylarynyń betpe-bet júzdesýiniń sońy – olardyń tonnyń ishki baýyndaı ortaq kelisimge kelýimen aıaqtaldy. Iaǵnı, jolaqy bıleti jaqyn kúnderde 80 teńgege «sekiredi» de, qalaishilik joldardyń toz-tozy shyqqandyqtan, avtobýstardyń jıi synyp jatatyndyǵyn jeleý etken jekemenshik avtopark ıeleriniń upaılary túgeldenetin bolady. Bul – qyrkúıektiń 9-nan 13 qazanǵa deıin qaladaǵy barlyq jolaýshy tasymalymen aınalysatyn mekemelerdiń qyzmetimen tolyqtaı saralap shyqqan arnaıy komısıa jumysynyń nátıjesi.
Al 2-qarashadan bastap jolaýshy tasymalymen aınalysatyn eki seriktestik «Semavtopark» pen «Azıa Combi» jańa tarıftiń 10 qarashadan bastap 75 teńge (balalarǵa 35 teńge) bolatyndyǵyn málimdegen orys tilindegi habarlandyrýlaryn qaramaǵyndaǵy qoǵamdyq kólikterge túgeldeı ilip tastady. Atalmysh seriktestikterdiń birine qaraıtyn №29 avtobýs kondýktorynyń aıtýynsha, jolaqy quny barlyq qoǵamdyq kólikterde de osylaı bolmaq. Buǵan deıin qyzmet sapasy jaqsartylatynyn aıtyp, jergilikti bılik aldynda qap-qap ýáde bergen seriktestikter alǵashqy qadamyn qazaq tilindegi nusqasyn ilý qajettigine pysqyrmaýdan bastady. Al memlekettik tildegi de habarlandyrý ilinýi tıistigin nelikten eskermegendigin suraǵanymda qazaq kondýktordan estigen jaýabymnyń sıqy mynaý boldy: «Basshylyq ózderi bermese, biz ne qylamyz?»... Demek, «Semavtopark» pen «Azıa Combi» seriktestikteriniń basshylaryna Semeıdiń eń aldymen qazaqtyń qalasy ekendigi qaperine kirip shyqpaıtyn bolǵany ǵoı.
Bir jaǵynan qoǵamdyq kólikterdiń avtobólshekterin alýdyń qymbatqa túsetindigin aıtyp zar ılep otyrǵan qojaıyndarynyń da ýáji oryndy sekildi kórinedi. Biraq, bul olqylyqtyń ornyn toltyrý úshin halyqtyń qaltasyna salmaq túsirý qanshalyqty ádil bolmaq?! Buǵan deıin jolaqy qunyn kóteretindigin aıtqan jolaýshy tasymaldaýshylarǵa qala ákimi qatańdaý kózqarasyn bildirip, olardyń kiris kózderin de kórsetýi tıistigin talap etkende avtobýs qojaıyndary kibirtiktep qalǵan. Rasynda da olardyń kúndelikti shyǵynynan góri tabatyn paıdasy eselep asyp túsetini bylaı da belgili bolatyn. Biraq, jolaýshy tasymaly qyzmetinen jekemenshik qoǵamdyq kólik ıeleriniń qansha paıda tabatyny ákimdikte ótken jıyn barysynda ashyp aıtylǵan joq. Qala bıliginiń olardyń jolaqy qunyn kóterýge kelisim berýiniń ózi «qarǵa qarǵanyń kózin shuqymaıtynyn» kórsetkendeı.
Qala turǵyny retinde bul jaıǵa beıtarap qaraı almaıtyndyqtan, taıaýda №50 baǵyttaǵy «Gazelge» otyrǵanymda jolaqynyń qashan kóteriletinin kondýktorynan suraýyma týra keldi. Áńgimege júrgizýshi de aralasty. Aıtýlarynsha, jolaqyny kóterýdi surap otyrǵan qaladaǵy avtopark basshylary kórinedi. Áıtpese, «qalaıda kóteremiz» dep alashapqyn bolyp jatýǵa ózge tasymaldaýshylar qushtar bolyp otyrǵan joq. Óıtkeni, jergilikti halyqtyń qalta shamasy ózderine de belgili. Jolaqyny qymbattatýǵa negizgi sebep – janarmaı baǵasynyń kóterilgeni men avtobólshekterdi alýdyń ońaıǵa túspeıtindigi. Iaǵnı, avtobólshekter Reseıden ákelinetindikten, oǵan tapsyrys berý, jetkizdirý degen shashetekten shyǵyn kórinedi. Sonda bizdiń Reseımen kedendik odaq tóńiregindegi jeńildetilgen kelisimderimiz qaıda?.. Aınalyp kelgende «Kisideginiń kilti aspanda» ekeni anyq kórinedi.
Taǵy bir aıtar jaıt, kúndelikti jumysqa baratyn jáne qaıtatyn ýaqytta kisi qarasy kóbeıip, mejeli oryndy bylaı qoıyp, kez-kelgen qoǵamdyq kóliktiń ishinde birin-biri tunshyqtyryp jiberýge shaq qalatyny da úırenshikti kóriniske aınaldy. Ásirese, «Jansaıa», Ortalyq bazar aıaldamalarynan keshkilikte avtobýstar men «Gazelder» tolassyz toqtap, qozǵalyp jatsa da lap bergen turǵyndar legi bir azaımaıdy. Endi qarańyz: kez-kelgen qoǵamdyq kóliktegi 35-40 adamdyq orynnan bólek 10-15 adam ár aıaldama saıyn birin-biri ıterip kirip, syǵylysyp turyp, árqaısysy 75 teńgeden, ertken balasy bolsa oǵan qosymsha 35 teńeden tóleıtin bolsa, kúndelikti jospardan tys qansha qarajat túsip jatatynyn ishteı shamalaı berińiz. Muny aıtpaǵanda turǵyndardy shamadan tys kirgizip, tyǵyzdap alýy jol qozǵalysynyń qaýipsizdigin saqtaýǵa da úlken kedergi bolyp shyqpaı ma?! Ǵaıyptan taıyp, qar jaýyp kóshe beti kóktaıǵaq bolǵanda, oqys jaǵdaı oryn alsa, salondaǵy jolaýshylar úshin kim jaýap beredi?!
Sonymen keler aptadan bastap semeılikter «qudaı buıyrsa», bir rettik jolaqynyń 75 teńge bolýyna da kóndigetin bolady. Bul jaǵynan Astana men Almaty sıaqty iri qaladaǵy jolaqylarmen «terezesi teńesti» deýge ábden bolady. Al ondaǵy turǵyndardyń jalaqy aıyrmashylyǵy jer men kókteı ekeni nazardan tys qalyp otyr. Esesine, turǵyndarǵa qyzmet kórsetý sapasyn arttyratyndyǵyn aıtyp otyrǵan qaladaǵy 6 jolaýshy tasymaldaýshy mekeme qojaıyndarynyń qanshalyqty «aryq sóılep, semiz shyǵatynyna» ýaqyt tóreshi.
Sátjan QASYMJANULY,
Semeı qalasy
