Jaqynda Almatyda kóz aýrýlaryn emdep, dıagnostıkalaıtyn biregeı jańa klınıka ashylady. Bul isti 15 jyldan beri Túrkıanyń Ystambul qalasynda turyp, atalǵan salamen turaqty aınalysyp kele jatqan Sátjan Toqtarbaı esimdi otandasymyz qolǵa alǵan. Bul týraly Dalanews.kz tilshisi Almatyakshamy.kz gazetine silteme jasap habarlaıdy.

Ol sondaı-aq medısına salasynda jumys isteıtin «Medisat» kompanıasynyń negizin qalaýshy. Kompanıa Qazaqstannan, jalpy Orta Azıadan Ystambul qalasyna dertine em izdep baratyndarǵa, sondaı-aq densaýlyǵyn teksergisi keletinderge jeti jyldan beri qyzmet kórsetip keledi. Medısınalyq týrızm men kóz aýrýlaryn emdeýge qatysty Sátjan Toqtarbaımen bolǵan áńgimeni nazarlaryńyzǵa usynamyz. 

— Sátjan, aldymen ózińiz týraly, sosyn medısına salasynda kompanıa qurýyńyzǵa ne túrtki bolǵanyn aıtyp berseńiz?

— Men Pavlodardan Túrkıaǵa bilim qýyp barǵan edim. Baýyrlas eldegi eń kóne Ystambul ýnıversıtetiniń ekonomıka fakúltetin aǵylshyn tilinde bitirip, usynys jasaǵan soń sol jaqta eńbek jolymdy bastadym. Ystambul qalasynda turyp jatqanyma jalpy 15 jyl boldy. Keıin medısına salasyna birjola aýystym. Onyń da ózindik sebebi bar. Túrkıaǵa Qazaqstannan densaýlyǵyn tolyq teksertýge, kóz, onkologıa jáne  ózge de aýrýlaryn emdetý úshin adamdar kóp keledi. Sondyqtan jerlesterimizdiń túrikterdiń zamanaýı medısınalyq mekemelerinde emdelýine bir jaǵy óz úlesimdi qosqym keldi. Osy jyldary bizdiń kompanıanyń kómegine myńdaǵan adam júginip, emderine shıpa tapty. Qazir tutas komanda bolyp qalyptastyq. Qazaqstannan baryp jumys istep jatqan medısınalyq dáriger-keńesshilerimiz bar. Iaǵnı túrkıalyq mamandardyń aıtqandaryn naýqastarǵa qazaq, orys tilinde túsinikti etip jetkizip beretin, medısınalyq bilimi bar alty aýdarmashymyz ben eki medısınalyq dáriger konsýltantymyz jumys isteıdi.  

— Kompanıańyzdyń kómegine qansha adam júgindi?

— 7 jyl ishinde 19 myńdaı adamǵa Túrkıada emdelýine, tolyqtaı tekserilýine óz qyzmetimizdi kórsetippiz. Qazaqstanda 78 ret konsýltasıa uıymdastyryppyz. Tórt jylda Qazaqstanda shamamen 7 myń adamǵa konsýltasıa júrgizdik. Osy jaqqa onkologtardy, hırýrtardy, okýlısterdi ákeldik. Jalpy, ortalyǵymyzǵa aıyna tolyqtaı tekserilýge, emdelýge  80-90 adam keledi. Negizinen bizge chek-ap jasaýǵa keletinder kóp. Bizge keletinderdiń 80 paıyzy kózdi tekserýge, chek-ap jasaýǵa jáne onkologıalyq aýrýlarmen jıi júginedi.

— Bul qyzmetterińizdi medısınalyq týrızm dep aıtsaq bola ma?

— Árıne, medısınalyq týrızm degenimiz ne? Qazaqstanda emdelgisi kelmegen nemese bul elde emi tabylmaǵan naýqastar shetelge ketedi. Bul Qazaqstannyń medısınasy álsiz degendi bildirmeıdi. Kerisinshe, adamdardyń tańdaý múmkindigi artty desek bolady. Ásirese, sońǵy tórt jylda pandemıadan keıin shetelge, onyń ishinde, Túrkıaǵa barýshylar sany 4-5 esege deıin kóbeıdi. Sebebi, adamdar buryn aýyrǵan soń baryp qana em izdese, qazir aýyrmaıtyn jol izdeý mádenıeti qalyptasyp keledi. Bul kúnde shetelge qydyryp bara jatyp-aq, tolyqtaı chek-aptan ótedi, bolmasa, ata-anam qartaıdy, solardyń densaýlyǵyn bir tekserteıin dep jiberetinder kóp. Ekinshiden, qansha degenmen, Túrkıanyń medısına salasynda tájirıbesi mol. Sońǵy tehnologıamen jabdyqtalǵan klınıkalary bar. Onyń ústine biz turyp jatqan Ystambulda halyq kóp ári Eýropanyń sońǵy tehnologıalaryn der kezinde alyp, mamandary ol jaqtarmen de tájirıbe almasyp turady. Bunyń bári túrik medısınasynyń damýyna ózindik yqpalyn tıgizbeı qoımaıdy.

— Sizder arqyly Túrkıada em alǵysy keletindermen qalaı jumys jasaısyzdar?  

— Óte qarapaıym, bizge naýqas habarlasady. Tolyq qujattaryn jiberedi. Dáriger medısınalyq keńesshiler naýqastar jibergen qujattarmen tolyqtaı tanysyp shyǵady, medısınalyq negizde túrik tiline aýdaryp, tıisti mamanǵa beredi. Mysaly, myna naýqasqa operasıa jasaý kerek, osyndaı somada, osyndaı kúni jasaý kerek degen sıaqty. Sosyn biz arnaıy formada sonyń bárin, operasıanyń atyn, qarajatyn, neshe kún ketetinin bárin jazyp, ony naýqasqa jiberemiz. Eger ol klınıkanyń sharttaryn qabyldaıtyn bolsa, bıletin alǵan soń, bizge pasporty men bıletin jiberedi. Biz osynda áýejaıdan kútip alamyz. Qonaqúıine ornalastyramyz. Kerekti dárigerlerine aldyn ala jazǵyzyp qoıamyz. Soǵan baılanysty, qasyna arnaıy aýdarmashysyn qosyp operasıasyn uıymdastyryp, palatasyna jatqyzyp, tolyq baqylaýǵa alamyz. Emi bitken soń áýejaıǵa deıin shyǵaryp salamyz.

— Rasy kerek, Túrkıaǵa baryp emdelýge ekiniń biriniń shamasy jete bermeıdi...

— Durys aıtasyz, joǵaryda toqtalǵanymdaı sondaı jandarǵa kómegimiz tısin dep sońǵy úsh jylda Almaty jáne Aqtaý qalalaryna Túrkıanyń bilikti mamandaryn aparyp, qoljetimdi baǵada keńes berip, konsýltasıa uıymdastyryp kelemiz. Sol jerde naýqasty barynsha Qazaqstanda ary qaraı emdele alatyndaı etip emin belgileımiz. Eger kúrdeli emdeýdi, jańa tehnologıalar men myqty mamandardy qajet etetin bolsa ǵana Túrkıaǵa barady.

— Jaǵdaıy joq, eminiń qarajatyn tóleı almaıtyn adamdar bara ma sizderge? Olarǵa kómek kórsetýdiń, bolmasa jeńildik jasaýdyń joldary qarastyrylǵan ba?

— Adam balasy bolǵan soń túrli jaǵdaı bolady. Jalpy Medisat medısınalyq týrızm kompanıasy. Jyldar boıy Ystambuldaǵy eń tanymal klınıkalarmen qoıan-qoltyq jumys istep kelemiz. Sondyqtan ondaı kezderi  tikeleı olardyń basshylarymen sóılesip, qolymyzdan kelgenshe jeńildikter alyp berip, emge qarajaty joq jandardy tegin emdeý múmkindikterin qarastyryp kelemiz. Onnan astam adamnyń operasıasy men transplantasıasyna kómektestik. Biz qaıyrymdylyq qory emespiz, biraq otandastarymyzdyń muqtajdyǵyn óteý úshin qolymyzdan kelgenin jasaımyz. 

— Áńgime barysynda Almatyda jańa klınıka ashamyz dep aıtyp qaldyńyz. Sol jaıynda tolyǵyraq aıtyp berseńiz. Ol medısınanyń naqty bir salasyna mamandanǵan klınıka ma?

— Almatyda qalasynda 15 qańtarda «Asiakoz» degen kóz klınıkasyn ashýdy josparlap otyrmyz. Ony ashý sebebimiz – qazir kózge em izdep, shetelge baratyndar kóp, sonymen qatar kózine kúrdeli ota qajet, biraq, qarajat jaǵynan jolyna aqsha taba almaı, bizge jete almaıtyndar da bar. Endi qazaqstandyqtar kózin emdetý úshin Anadolyǵa barmaıdy, osy jerde-aq emdete alady. Túrkıalyq bilikti hırýrgtardy osynda alyp kelemiz. Emhanamyz tolyqtaı sońǵy tehnologıamen halyqaralyq standarttarǵa saı jabdyqtalǵan. Asiakoz klınıkasynda kúrdeli otalardy da jasaımyz. Aı saıyn jaǵdaıy joq, kúrdeli ári jedel otany qajet etetin 3-4 naýqasty tańdap alyp, olarǵa kómektesý, ıaǵnı tegin ota jasap berý de josparda bar. Klınıkamyzdyń ataýyn «Asiakoz» dep ataýdyń ózindik sebebi bar. Iaǵnı, aldaǵy ýaqytta kózine em izdep kórshiles elderden keletin naýqastarǵa da qyzmet kórsete otyryp, Qazaqstanda edısınalyq týrızmdi damytqymyz keledi. Iaǵnı túpki maqsatymyz — klınıkamyzdy Ortalyq Azıadaǵy kóz emdeıtin irgeli ortalyqqa aınaldyrý.

— Elimizdiń medısına salasyna qandaı ózgerister kerek? Sheteldik mamandarmen jumys istep júrgen jan retinde ne aıtasyz?

— Elimizdiń medısınasy zamanǵa saı turaqty damyp keledi. Qazir jastardyń kóbi shetelde bilim alyp, óz elimizde de bilikti mamandar daıyndalyp jatyr. Ózimiz ashqaly otyrǵan klınıkaǵa keletin bolsam, aldaǵy ýaqytta bul jerde túrik tilin biletin otandyq dárigerlerdi de tájirıbe almasyp, úıreneri bolsa, qajetin alsyn degen oımen jumysqa alý oıda bar. Medısınalyq týrızm salasynda júrgennen keıin, klınıka asha otyryp, bul joldy odan ary damyta otyryp, otandyq medısınany damytýǵa osylaı az da bolsa, óz septigimizdi tıgizgimiz keledi.

— Qolǵa alǵan isterińiz ońynan bolsyn!Suhbatyńyzǵa raqmet! İsterińizge bereke bersin!