Eýropa men Ortalyq Azıadaǵy ekonomıkalyq ósim baıaýlady, biraq jahandyq jáne aımaqtyq máselelerdiń shıelenisine qaramastan óńir óz turaqtylyǵyn joǵaltpaǵan. Bul týraly Dúnıejúzilik banktiń "Jumyspen qamtý jáne ál-aýqat" atty Eýropa men Ortalyq Azıanyń ekonomıkasy týraly baıandamasynda aıtylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Dúnıejúzilik bank Qazaqstannyń JİÓ ósimi 2025 jyly 5,5%, 2026 jyly 4,5% jáne 2027 jyly 3,9%-dy quraıdy dep boljaıdy.
Sarapshylar 2025 jyly aımaqtyń JİÓ ósiminiń qarqyny 2,4% bolýy múmkin ekenin aıtady, ıaǵnı 2024 jyly tirkelgen 3,7% deńgeıinen tómendeıdi. Bul, eń aldymen, Reseı Federasıasynyń ekonomıkalyq ósiminiń álsireýine baılanysty bolmaq. Úlesi shamamen osy aımaqtaǵy óndiris kóleminiń 40%-yn quraıtyn Reseıdi esepke almasaq, onda kerisinshe barlyǵy is júzinde ózgerissiz qalady jáne aǵymdaǵy jyly da, kelesi jyly da shamamen 3,3% bolady.
"Óńirdiń damýshy ekonomıkalary jumyspen qamtýdyń joǵary ósimi úshin batyl reformalar júrgizýi tıis. Elderge jeke sektordy nyǵaıtyp, bilim berý sapasyn arttyryp, jeke kapıtaldy tartýmen qatar halyqaralyq, óńirlik jáne ishki deńgeılerde tyǵyz baılanys ornatýy qajet. Óńirdiń mindeti - jumyspen qamtý naryǵyn keńeıtý jáne jalaqysy tómen jumys oryndaryn sapaly jumysqa ornalasý múmkindikterine aınaldyrý", - deıdi Dúnıejúzilik banktiń Eýropa jáne Ortalyq Azıa óńiri boıynsha vıse-prezıdenti Antonella Bassanı.
Kóbirek jumys oryndaryn qurý jáne olardyń sapasyn arttyrý úshin elder adamı kapıtal jáne ınfraqurylym syndy qajetti jumyspen qamtý negizderine baǵyttalatyn ınvestısıalardy ulǵaıtýy tıis. Sonymen qatar, ásirese kásibı jáne joǵary bilim sapasyn arttyrý kerek. Osy ýaqytqa deıin eńbekke qabiletti halyq sanynyń azaıýy máselesin sheshýde aımaqtaǵy áıelder men jastardyń áleýeti tolyq paıdalanylmaı keledi. Sońǵy onjyldyqtarda aımaqta aıtarlyqtaı jumys oryndary quryldy, alaıda ekonomıkalyq ósimniń baıaýlaýy, ónimdilik turǵysynan artta qalý jáne reformalardyń baıaý júrýi eńbek naryǵyndaǵy problemalardy shıelenistire túsýde. Sońǵy 15 jylda Eýropa jáne OA elderinde jumyspen qamtý 12% - ǵa ósti, ásirese qyzmet kórsetý sektorynda, ol qazir barlyq jumysshylardyń jartysynan kóbin qamtamasyz etedi. Baıandama avtorlary jumysqa ornalasý múmkindikteriniń basym bóligi jalaqysy mardymsyz, áleýeti shekteýli, biliktiligi tómen jumys oryndarymen salystyrmaly túrde baılanysty degen tujyrymdy keltiredi.
Qolaısyz demografıalyq faktorlar eńbek naryǵynyń turaqtylyǵyna qaýip tóndiredi: boljamdarǵa sáıkes, aldaǵy onjyldyqtarda eńbekke qabiletti jastaǵy halyq sany 17 mıllıon adamǵa qysqarady jáne bul qubylys, negizinen, Shyǵys jáne Ortalyq Eýropa elderinde, sondaı-aq Balqannyń batys elderinde. Al Ortalyq Azıa elderinde jáne Túrkıada eńbekke qabilettiler sany ulǵaıady, sóıtip eńbek naryǵyna qysym jasaıdy. Eýropa men OA elderiniń áleýeti óz qyzmetiniń aýqymyn sırek keńeıtetin shaǵyn bızneske ıelik etý, jetkilikti deńgeıde damymaǵan nesıeleý jáne venchýrlyq kapıtal naryqtary, bilim berý jáne kásiptik daıarlyqtyń tıimsiz júıesi, básekelestiktiń tómen deńgeıi jáne kásipkerlik qarqyny men naryq tıimdiligin tómendetetin memlekettik kásiporyndardyń bolýy syndy qurylymdyq kedergilerdi shekteıdi.
Aıta ketsek, Azıa Damý Banki (ADB) Qazaqstannyń JİÓ ósimi 2025 jylǵa arnalǵan boljamynda 4,9% - dan 5,3% - ǵa deıin, al 2026 jylǵa-4,1% - dan 4,3% - ǵa deıin arttyrý turǵysynda qaıta qaraǵan.
2025 jyldyń segiz aıynda Qazaqstannyń JİÓ ósimi 6,5% boldy.
