Almaty – alyp megapolıs. Aýmaǵy keń, tynysy tereń qalaǵa ákim bolý ońaı emes. Erbolat Dosaev úsh jyldan astam ýaqyt ákim bolǵan kezeńde Almaty eleýli ózgeristerdi bastan ótkerdi. Qalanyń ekonomıkasy ilgeri basyp, turǵyndardyń ómir súrý sapasy men ınfraqurylymy aıtarlyqtaı jaqsardy. Bul kezeń Almaty tarıhynda qarqyndy damý men turaqty ósim dáýiri retinde qalary sózsiz. Osy tusta, Dalanews.kz Dosaevtyń 3 jylda atqarǵan jumystaryna sholý jasady.
Almatynyń damýynyń negizgi tiregi – ınjenerlik ınfraqurylymnyń túbegeıli jańarýy. Qalanyń sý qubyrlary men káriz júıeleri eski edi. Keıingi úsh jylda 538 shaqyrymdyq sý júıeleri qaıta jóndelip, jańadan 620 shaqyrym sý qubyry tartyldy. Nátıjesinde qaladaǵy aýyzsýmen qamtý deńgeıi 99,6 paıyzǵa jetip, jelilerdiń tozý kórsetkishi tómendedi. Elektr energıasynyń turaqtylyǵy da qamtamasyz etilip, jańa “Almagúl” qosalqy stansıasy iske qosyldy. Elektr jelileriniń 360 shaqyrymy jańartylyp, ınfraqurylymnyń jalpy tozýy aıtarlyqtaı azaıdy.
Almatynyń kósheleri de nazardan tys qalǵan joq. Úsh jyl ishinde qalada 75 shaqyrym jańa jol tóselip, 650 shaqyrym jol ortasha jóndeýden ótti. Sapaly joldardyń úlesi 92 paıyzǵa jetti. Dosaev qaladaǵy qoǵamdyq kólik júıesin túbirimen jańǵyrtyp, ekologıalyq taza kólikterdiń úlesin 70 paıyzǵa jetkizdi. Avtobýstardyń ortasha paıdalaný merzimi 2,5 jylǵa deıin qysqardy. Qalada 600 gazben júretin avtobýs pen 100 elektrobýs satyp alyndy. Troleıbýs parki tolyq jańartyldy. Qazir Almatynyń qoǵamdyq kóligindegi jaılylyq pen tıimdilik jańa deńgeıge kóterildi.
Áleýmettik ınfraqurylymǵa kelsek, úsh jyl ishinde Almatyda 18 mektep salyndy. Oǵan qosa 21 jańa mekteptiń qurylysy josparlanyp, bilim oshaqtarynyń sany 434-ke jetti. Qalada mektep tapshylyǵy 5 myń orynǵa deıin azaıdy. Ásirese "Mektep avtobýsy" jobasynyń arqasynda qala shetindegi 16 myńnan astam oqýshy mektepke qınalmaı jetip júr. Densaýlyq saqtaý salasynda da aıtarlyqtaı ózgerister boldy. Almatyda 12 medısınalyq mekeme salynyp, densaýlyq saqtaý mekemeleriniń jabdyqtalýy 96,4 paıyzǵa jetti. Bul Almaty turǵyndarynyń ómir sapasyn arttyrǵan negizgi faktorlardyń biri.
Qala ákiminiń eń kóp synalǵan jáne kúrdeli máseleniń biri – beıbereket qurylys edi. Dosaev ásirese taýly aımaqtaǵy zańsyz qurylystarǵa qarsy kúresti. Qala boıynsha úsh jylda 90 zańsyz nysan súrildi. Turǵyndardyń narazylyǵyn týdyrǵan núkteli qurylystar máselesi boıynsha ákimniń jeke aralasýymen birqatar joba toqtatylyp, keıbir aýmaqtarda jasyl aımaqtar paıda boldy.
"Halyq qatysatyn búdjet" baǵdarlamasy da Almatynyń jańa tynysyn ashty. Bul baǵdarlama arqyly turǵyndar óz aýdanyna qajet jobalardy usynyp, daýys berip, úzdik ıdeıalar qala búdjetinen qarjylandyryldy. Keıingi úsh jylda baǵdarlamanyń qarjysy 2,6 esege artty, nátıjesinde jyl saıyn qalada 300-den astam shaǵyn ınfraqurylym jobasy júzege asyp otyr.
"Jasyl Almaty" jobasy aıasynda qalada sońǵy úsh jylda 1,2 mıllıonnan astam aǵash otyrǵyzyldy. Ákimniń tapsyrmasymen jańa talaptar bekitilip, aǵashtardy kútip-baptaý, qorǵaý erejeleri qataıdy. Avtomatty sýarý júıesi ornatylyp, qala ekologıasyna erekshe kóńil bólindi.
Ekonomıkalyq kórsetkishter de qarqyndy ósti. Úsh jylda Almatynyń ishki óńirlik ónimi eki esege artyp, 29,2 trıllıon teńgege jetti. Jan basyna shaqqandaǵy ónim kólemi 7,5 mıllıon teńgeden 12,9 mıllıon teńgege deıin ósti. Bul kórsetkish boıynsha Almaty tipti keıbir memleketterdi basyp ozady. Qalaǵa tartylǵan ınvestısıa kólemi 5,2 trıllıon teńgeni qurap, Almaty eldegi ınvestısıalyq tartymdy qalalardyń kóshin bastady. Búdjet kirisi de eki esege artty. 2025 jyly Almaty búdjeti alǵash ret 2,4 trıllıon teńgeden asyp tústi.
Almaty ekonomıkasynyń basty draıveri – shaǵyn jáne orta bıznes. Úsh jylda qaladaǵy shaǵyn jáne orta bıznestiń úlesi jalpy ónimniń 60,3 paıyzyna jetti. Qazir Almatydaǵy ekonomıkalyq belsendi halyqtyń 85,6 paıyzy osy salada eńbek etýde.
Jalaqy deńgeıi de aıtarlyqtaı kóterildi. Keıingi úsh jylda Almaty turǵyndarynyń ortasha jalaqysy 329 myń teńgeden 539 myń teńgege deıin ósip, ómir súrý deńgeıi aıtarlyqtaı jaqsardy. Ásirese aqparattyq tehnologıa salasyndaǵy qyzmetkerlerdiń tabysy aıryqsha artqan.
Almaty týrızm boıynsha da bıik belesterge kóterildi. Týrıser sany 91,8 paıyzǵa ósip, megapolıs halyqaralyq deńgeıde moıyndaldy. The New York Times pen Wanderlust reıtıńterine endi. Týrıser úshin 43 qonaqúı salynyp, 26 týrısik ınfraqurylym jobasy júzege asyrylýda. Bul Almatynyń keleshegine salynǵan mańyzdy ınvestısıa.
Qoryta aıtqanda, Dosaev basqarǵan úsh jylda Almaty aıtarlyqtaı jańa tynys aldy. Atqarylǵan jumystar qala damýyna tyń serpin berdi. Bul oń ózgerister Almatynyń uzaq merzimdi damýynyń irgetasyn qalap, aldaǵy onjyldyqtarǵa naqty baǵdar bolady.
