Fılıaldary, nesıe menejerleri jáne kasalary bar bizge tanys bank álemi sońǵy jyldaryn bastan keshýde. Bul eshqandaı alyp-qashpa sóz emes, aıqyn faktiler: qarjy sektorynda dástúrli bankıngti tarıh qoınaýyna qaldyratyn tehnologıalyq ózgerister "daýyly" kele jatyr. Onda da úsh qýatty draıver retinde sıfrlyq teńge, jasandy ıntellekt (AI) jáne balamaly qarjy quraldary sıpatynda búginderi qalyptasyp jatqan jańa landshaft atalady, olar bankterdi túbegeıli ózgertýge nemese qazirgi kúıindegisin sahnadan ketýge májbúr etedi. Bul týraly tanymal qajyger Ǵalym Qusaıynov óz suqbatynda aıtty, dep habarlaıdy Dalanews.kz Forbes Kazakhstan-ǵa silteme jasap.
Onyń aıtýynsha, bul rettegi basty talap kútpegen taraptan, ıaǵnı memlekettiń ózinen týyndaýda. Ulttyq Bank ázirlep jatqan sıfrlyq teńge qolma-qolǵa jatpaıtyn aqshanyń taǵy bir túri ǵana emes. Ol,negizinen, sıfrlyq aqsha - tikeleı ortalyq bank aldyndaǵy mindettemeler. Komersıalyq bankter úshin bul tikeleı tóngen qaýip bolmaq.
"Sıfrlyq teńgege kelgende bul tizbekten ekinshi deńgeıli bankter tysqary qalatyn sekildi. Kúndelikti tólemder ekinshi deńgeıdegi banktiń aıasynan tys, tikeleı klıentter arasynda jasalýy múmkin. Bul degenimiz bankterdiń ondaǵan jyldar boıy paıda taýyp kelgen tólemder men aýdarymdardaǵy deldal retindegi negizgi rólin joǵaltý qaýpi bar. Azamattar men kompanıalar tranzaksıalardy Ulttyq Banktiń ámıandary arqyly tikeleı júrgize alatyn bolsa, nege olarǵa komersıalyq bank túrindegi deldaldardyń qajeti qansha?», - deıdi ol.
Bankterge shabýyl basqa tustardan da jasalýda.
"Birinshiden,bul -krıptovalútalar. Retteýshi organnyń kúmán-kúdigine qaramastan, olar paralel qarjy júıesin qura otyryp, damýyn jalǵastyrýda. Bul - memleket janynan paıda bolǵan balamaly qarjy júıesi, ol tólem júıesi retinde ishki valútany almastyra alady. Ekinshiden, bul qor naryǵyn demokratıalandyrý. Mobıldi ınvestısıalyq qosymshalardyń arqasynda búginde kez-kelgen kompanıa baǵaly qaǵaz shyǵara alady, al kez-kelgen adam bankterdi aınalyp ótip, olardy satyp ala alady. Qor naryǵynyń damýymen nesıelerdi kompanıalar qor naryǵynan alatyn bolady... Osy tizbekte de bank óz rólin joǵaltady",-deıdi sarapshy.
Salymshylar da, qaryz alýshylar da bir-birin ashyq naryqtan taýyp alyp jatqanda "depozıtke alý-nesıe berý" túrindegi dástúrli modeldiń qabyrǵasy sógilip qoıa beredi dep sanaıdy ol.
"Úshinshi jáne múmkin eń kúshti faktor - jasandy ıntellekt.AI jaı qural bolyp qana qoımaı, básekege qabilettiliktiń negizgi faktoryna aınalýda. AI-di óz prosesterine kiriktire almaǵan bankter ómir súre almaıdy.Jasandy ıntellekt ónimniń ózindik qunyn ózgertedi. AI-di óz júıelerine tezirek engizgen bankter básekege qabiletti bolady... sebebi jasandy ıntellekt jaqsy, sharshaýdy bilmeıdi, ol 24/7 jaǵdaıynda jumys isteı alady",— dep atap ótti Ǵalym Qusaıynov.
AI búginderi qońyraýlarǵa jaýap berip, qaryz alýshynyń nesıelik qabiletin baǵalaı alady, alaıaqtyqtyń da aldyn alyp, esep bere alady. Osy prosesterdi adamdarǵa senip tapsyrýshy bankter jyldamdyq, sapa jáne eń bastysy qyzmetterdiń quny boıynsha ózgeden qalys qalady. Bul rettegi jalǵyz jol - ekojúıege aınalý. Qusaıynovtyń pikirinshe, mundaıda tek bank bolyp qalý tıimsiz. Bolashaq klıenttiń ómiriniń barlyq salalaryna biriktirilgen platformalar sıpatyndaǵy ekojúıeler men sýperapptarda. Qazaqstandaǵy onyń eń jarqyn mysaly - Kaspi.
"Bankter qazirdiń ózinde úlken ekojúıelerge aınalýda. Olar bank júıesine tán emes bıznesti qamtýǵa tyrysady: bıletter, azyq-túlikter satyp, marketpleıske aınalady", - deıdi sarapshy. Bul jolǵa búginderi Freedom Holding jáne Halyk Bank sıaqty basqa oıynshylar da túsýge tyrysýda. Endi kúres eń jaqsy depozıttik paıyz úshin emes, klıenttiń smartfonyndaǵy taptyrmas qosymshaǵa aınala bilýde bolady, ol arqyly tutynýshy óziniń barlyq turmystyq jáne qarjylyq mindetterin sheshe alýy kerek. Osylaısha klasıkalyq bankıngtiń kúnderi kelmeske ketedi", dep sózin túıindeıdi maman.
