Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi (QNRDA) "bank shottaryndaǵy qaldyq qarajattarǵa paıyzdyq syıaqy taǵaıyndaýǵa salynǵan tyıymnyń kúshin joıýǵa qarsy emes". Bul týraly agenttik basshysy Mádına Ábilqasymova Almatyda ótip jatqan  k25 forýmynan tys dálizde jýrnalıserge bergen suqbatynda aıtty. Ol vıse-premer Serik Jumanǵarınniń bul rettegi usynysyn qoldaıtynyn jetkizdi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Aıta ketsek, kúni keshe Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarınniń Bloomberg basylymynda suqbaty jarıalandy. Onda vıse-premer Qazaqstanda bankterdiń aǵymdaǵy shottaǵy aqshaǵa syıaqy tóleýge ruqsat berý máselesi qaralýy múmkin ekenin aıtqan. Bul tyıym elimizde 2019 jyldan beri qoldanylyp keledi. Bloomberg keltirgen derekke súıensek, qazir Qazaqstanda kompanıalardyń aǵymdaǵy shottarynda 6,11 trln teńge, al halyqtyń shotynda 3,49 trln teńge qordalanǵan.

"Bul jaıt (shottardaǵy aqshaǵa syıaqy esepteýge tyıym salýdyń kúshin joıý týraly) pysyqtalyp jatyr. Tyıym 2019 jyly Azamattyq kodeks sheńberinde engizildi. Bul sheshimdi qabyldaýǵa ártúrli sebep boldy. Aǵymdaǵy shottarǵa syıaqy esepteýge tyıym salýdyń kúshin joıý bastamasynyń oń jáne teris tustary da bar. Eń bastysy, eger sheshim qabyldansa (tyıymnyń kúshi joıylsa), aǵymdaǵy shottar boıynsha syıaqy mólsherlemeleri depozıtterdegideı bolady deýge bolmaıdy. 2018 jyly aǵymdaǵy shottar boıynsha paıyzdar eseptelgende ol depozıtterge qaraǵanda birneshe ese tómen bolǵan. Shamamen 1-3% aınalysynda", - dedi Mádına Ábilqasymova.

QNRDA bul bastamanyń osal tustarynyń biri retinde bankterdiń turaqty qorlandyrý bazasynyń tómendeýi yqtımal dep sanaıdy.

"Retteýshi organ retinde biz bankterde turaqty qorlandyrý bazasy bolǵanyn qalaımyz. Ol neǵurlym turaqty bolsa, soǵurlym jaqsy. Eger qarajat merzimdi, jınaqtaýshy depozıtterde saqtalsa, buǵan qol jetkizýge bolady. Qorlandyrý bazasy neǵurlym uzaq merzimdi bolsa, bankter soǵurlym uzaq merzimdi kredıtter bere alady", - deıdi ol. 

Sonymen qatar agenttik atalǵan bastamany qoldanysqa engizýdiń taǵy bir táýekeli retinde aǵymdaǵy shottar boıynsha syıaqy mólsherlemesin esepteýde bankterdegi qorlandyrýdyń ortasha qunynyń artý yqtımaldylyǵyn atap kórsetedi.

"Bul shyǵyndar (aǵymdaǵy shottardaǵy aqshaǵa syıaqy mólsherlemesin taǵaıyndaý boıynsha) qaryz alýshylarǵa qaıta artylady degen alańdaýshylyq bar. Bul korporatıvtik nesıeler, sol sekildi tutynýshylyq nesıeler boıynsha da stavkalardyń ósýine ákelip soǵýy múmkin. Sondyqtan bul arada belgili bir tepe-teńdikti saqtaý qajet. Jalpy, retteýshi organ retinde biz aǵymdaǵy shottarǵa syıaqy mólsherlemesin esepteýge salynǵan tyıymnyń kúshin joıýǵa qarsy emespiz. Biraq bul másele Ulttyq bankpen zerttelýde jáne bolashaqta qandaı da bir sheshim qabyldanatyn bolady", - dep esepteıdi Mádına Ábilqasymova.

Sondaı-aq, ol "retteýshi organ aǵymdaǵy shottar syıaqy mólsherlemesin shekteýdi josparlap otyr ma, joq pa" degen suraqqa da jaýap bere ketti.

"Meniń oıymsha, biz ondaı shottar boıynsha paıyzdardy rettep jatpaımyz", - dep sózin túıindedi Mádına Ábilqasymova.  

Memlekettik kirister organdarynyń deregi boıynsha, Qazaqstanda tirkelgen 426 642 zańdy tulǵanyń 1 294 610 banktik shoty bar.