Astana qalasynyń prokýratýrasy 2024 jyldyń qorytyndysyn shyǵardy. Qalalyq Prokýratýra basqarmasynyń prokýrory Saıahat Sultanov bopsalaý qylmysymen kúresýdiń zamanaýı ádisteri týraly Komýnıkasıalar qyzmetinde ótken brıfıńke aıtyp berdi,- dep habarlaıdy Dalanews.kz elorda ákimdiginiń resmı saıtyna silteme jasap.
Bopsalaý – bireýdi qorqytý arqyly, onyń múlkin, aqshasyn nemese qyzmet kórsetýin talap etý. Tirkelgen qylmystar sany azaıǵanymen, kóptegen jábirlenýshiler polısıaǵa júginýge qoryqqandyqtan, bul qylmys jasyryn kúıinde qalyp otyr.
Spıkerdiń aıtýynsha, 2024 jyly Astanada 52 bopsalaý faktisi tirkeldi. Onyń ishinde 34 is sotqa jiberildi, 27 adam sottaldy, al 11-i 3-7 jylǵa bas bostandyǵynan aıyryldy.
Bopsalaýdyń basty sebebi – jábirlenýshilerdiń qorqýy. Olar qorqytý, fızıkalyq kúsh qoldaný nemese jeke málimetterdiń jarıalanýynan qaýiptenip, polısıaǵa júginbeýi múmkin.
«Zamanaýı bopsalaýshylar ınternet pen áleýmettik jelilerdi belsendi paıdalanady. Eń qaýipti platformalar: Telegram, Instagram, Badoo. Bopsalaýdyń keń taralǵan ádisteri: jeke derekter men ıntımdik foto-vıdeolar arqyly aqyly qorqytý, jalǵan tanystyq arqyly aldaý, quqyq qorǵaý organdary qyzmetkeri retinde ózin tanystyryp, aqsha talap etý. Bul qylmystar jábirlenýshige kúshti psıhologıalyq qysym kórsetip, olardyń polısıaǵa júginýin qıyndatady», - deıdi prokýror.
Tergeý málimetteri boıynsha, jábirlenýshilerdiń 28%-y – áıel adamdar. 21-39 jas aralyǵyndaǵy, turaqty tabysy bar, biraq resmı jumysy joq jastar eń kóp zardap shegedi. Qylmyskerlerdiń 90%-y – 17-60 jas aralyǵyndaǵy er adamdar, olardyń kópshiligi jumyssyz jáne buryn sottalǵandar.
«Qylmystardyń toptasyp jasalýy erekshe qaýip týdyrady – 54% jaǵdaıda (52 oqıǵanyń 28-inde) bopsalaýshylar óz áreketterin úılestirip, jábirlenýshilerge kúshti psıhologıalyq qysym kórsetken. Mundaı qylmystar úshin qatań jazalar qarastyrylǵan: jaı bopsalaý úshin 4 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý kózdelse, eger qylmys kúsh qoldaný arqyly nemese toppen jasalsa – 7 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jazasy beriledi. Densaýlyqqa aýyr zıan keltirilgen jaǵdaıda nemese iri mólsherde zalal keltirilse, jaza 10 jylǵa deıin ulǵaıady, al qylmystyq top áreket etken nemese asa iri zalal keltirilgen jaǵdaıda – 15 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý qarastyrylǵan. Sonymen qatar 15,7 mıllıon teńgege (4000 AEK) deıin aıyppul salý jáne múlikti tárkileý sharalary da qoldanylýy múmkin», - deıdi Saıahat Sultanov.
Bopsalaýdyń aldyn alý maqsatynda Astana qalasynyń prokýratýrasy buryn sottalǵan adamdardy qatań baqylaýda ustaıdy, óıtkeni bopsalaýshylardyń 63%-y buryn qylmys jasaǵandar.
«Azamattardyń sıfrlyq saýattylyǵyn arttyrý mańyzdy. Azamattar ınternettegi jeke jeke málimetterin qorǵaýdy bilýi kerek.
Sonymen qatar, bopsalaý jábirlenýshileriniń qoryqpaı kómekke júginýine múmkindik jasaý maqsatynda anonımdi jedel jeliler qurý jáne quqyq qorǵaý uıymdaryn tartý jumystary júrgizilýde. Eger siz qylmyskerlermen betpe-bet kelseńiz, aqsha bermeńiz, barlyq dálelderdi saqtap, dereý polısıaǵa nemese prokýratýraǵa habarlasyńyz – sizdiń anonımdigińiz zańmen qorǵalady.
Prokýratýra bopsalaý qylmysymen kúresti jalǵastyryp, azamattardy qylmysty jaýapsyz qaldyrmaýǵa shaqyrady. Barlyq oqıǵalar quqyq qorǵaý organdarynyń qatań baqylaýynda jáne «Zań men tártip» qaǵıdasy aıasynda qarastyrylady», - dedi qalalyq prokýratýra basqarmasynyń prokýrory.
Eger siz bopsalaýshylarǵa tap bolsańyz, olardyń talaptaryna boı aldyrmańyz jáne aqsha bermeńiz, óıtkeni bul qysymdy odan ári kúsheıtýi múmkin. Barlyq dálelderdi – hat almasýlardy, skrınshottardy, qońyraý jazbalaryn – saqtap, dereý polısıaǵa nemese prokýratýraǵa habarlasyńyz.
Astana prokýratýrasy bopsalaý qylmystarymen kúresti kúsheıtýde jáne azamattardy quqyq buzýshylyqtarǵa beı-jaı qaramaýǵa shaqyrady. Barlyq ister qatań baqylaýda.
