Kóp adam ash qarynǵa jattyǵý jasaýdyń tıimdi ekenin estip, tańerteń tamaq ishpeı sportpen aınalysýdy jón kóredi. Sebebi túnde aǵza glıkogen qoryn (energıa kózi) azaıtyp tastaıdy, al bul kezde dene belsendiligi maıdy tezirek ydyratady degen túsinik bar. Alaıda is júzinde bári basqasha, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Aǵzaǵa energıa kerek

Kez kelgen fızıkalyq jattyǵýǵa aǵzaǵa qýat qajet. Ol qýatty tamaqtan alamyz. Eger jattyǵý aldynda azdap kómirsý men aqýyz tutynsaq, bulshyqetterge kúsh túsedi, adamda energıa paıda bolady, jattyǵý sapaly ótedi.

Ash qarynǵa sportpen aınalysqanda kóp adamda álsizdik, tez sharshaý, bas aınalý sıaqty belgiler baıqalady. Bul aǵzadaǵy energıa qorynyń jetkiliksizdiginen bolady.

Ǵylymı zertteýler ne deıdi?

Birqatar zertteýler ash qarynǵa jattyǵýdyń maı jaǵý prosesin sál jyldamdatatynyn kórsetken. Biraq keıingi zertteýler bul aıyrmashylyq uzaq merzimdi nátıjege áser etpeıtinin dáleldedi. Iaǵnı, jattyǵý aldyndaǵy tamaqtaný ýaqyty emes, jalpy kúndelikti kalorıa tepe-teńdigi mańyzdy. Eger adam tutynǵan kalorıadan kóbirek jumsasa, salmaq báribir azaıady.

Ash qarynǵa jattyǵýdyń artyqshylyqtary

• Tańerteń jattyǵý adamdy sergitedi, kóńil-kúıdi kóteredi;

• Metabolızmdi iske qosyp, aǵzany «oıatýǵa» kómektesedi;

• Ýaqytty tıimdi paıdalanýǵa múmkindik beredi — ásirese jumys aldynda.

Eger adamnyń ózine yńǵaıly bolsa jáne ózin jaıly sezinse, ash qarynǵa jeńil kardıojattyǵýlar (júgirý, jaıaý júrý, ıoga, sozylý) jasaýǵa bolady. Mundaı belsendilik 20–30 mınýttan aspaýy tıis.

Kimderge ash qarynǵa jattyǵýǵa bolmaıdy?

Keıbir jaǵdaılarda ash qarynǵa sportpen aınalysý densaýlyqqa zıan bolýy múmkin:

• Asqazan-ishek aýrýlary (gastrıt, oıyq jara);

• Tómen qan qysymy nemese júrek-qan tamyr aýrýlary;

• Qant dıabeti men endokrındik buzylýlar;

• Júkti áıelderge de mundaı jattyǵýlar usynylmaıdy.

Sondaı-aq qatty qarqynmen jasalatyn kúshtik jattyǵýlardy ash qarynǵa oryndaýǵa bolmaıdy — bulshyqet zaqymdanyp, jattyǵý tıimdiligi tómendeıdi.

Jattyǵý aldynda qalaı tamaqtanǵan durys?

Jattyǵýǵa deıingi as máziri onyń túrine jáne ýaqytyna baılanysty.

• Eger oıanǵan soń birden jeńil júgirýge shyqsańyz — bir banan nemese bir staqan sý jetkilikti.

• Al jattyǵýǵa deıin 45–60 mınýt ýaqytyńyz bolsa, jeńil kómirsý men az aqýyz qabyldańyz (mysaly, suly botqasy, aıran nemese omlet).

• Eger aýyr jattyǵý josparlansa, 2–3 saǵat buryn tolyqqandy tamaqtaný kerek.

Maıly jáne talshyqty taǵamdar jattyǵý kezinde jaısyzdyq týdyrýy múmkin, sondyqtan olardan bas tartqan jón.

Ash qarynǵa jattyǵý jasaý — aryqtaýdyń «sıqyrly tásili» emes. Maı jaǵý prosesi kúndelikti tamaqtaný men turaqty belsendilikke baılanysty.