Anyǵynda, Aq úı (AQSH-ty aıtady – avt.) kóp qatelesti. Saýatty saıası sheshim qabyldaı almaǵan shyǵar, kim biledi...
Bıll Klınton Iýgoslavıadaǵy qandy soǵystyń sonshalyqty uzaqqa sozylaryn boljaı almady.
Kishi Djorj Býsh «Saddamdy taǵynan taıdyram» dep Irakka kirdi. «Elge erkindik áperem» dedi.
«Mundaǵy demokratıalyq jolmen saılanǵan kez kelgen Úkimetti shıitter basqarady, Iraktyń álsireýinen Iran utady» degen eldiń sózin elemedi.
Obama Lıvıanyń kósemi Kaddafıdi bılikten taıdyrdy. Munyń arty haosqa ulasty. Kaddafıden de asyp túsetin qaýipti ıslamdyq ekstremızmniń oshaǵy paıda boldy.
Al Ýkraınadaǵy jaǵdaı qalaı órbimek?
Munyń arty Amerıka men Reseıdiń aıqasýyna alyp kele me?
Iá, Amerıka aıbyndy.
Dıktatorlar – Mıloshevıchti, Saddamdy, Kaddafıdi taǵynan taıdyrǵan dál osy – Amerıka.
Qazirgi nazary Reseıde.
«Reseıdi álemnen oqshaýlasaq, osy arqyly ekonomıkasyn turalatsaq», – deıdi.
Aq úıdegiler: «Reseı álsiz, ol álem aldyndaǵy abyroıynan aıyrylyp tyndy» dep oılaıdy.
Obama ne degenin biletin shyǵarsyz. Reseıdi «Islam memleketi» jáne Ebola vırýsymen birge álemge qaýipti qaterdiń qataryna qosqan Obama budan erekshe lázzat alady.
Iá, Reseı ázir álsiz. Biraq, ol Lıvıa da, Irak ta, tipti jer betinen joǵalyp tynǵan Iýgoslavıa da emes.
AQSH Kremldiń ıadrolyq áleýetiniń qanshalyqty kúshti ekendigin áli de baǵamdaı almaýda.
Munyń sebebi mynada: Amerıka «Atom bombasy álemdik saıasattaǵy halyqtardy qorqytyp, úrkitetin qarý retindegi salmaǵynan áldeqashan aıyrylǵan» dep esepteıdi.
Orys olaı oılamaıdy.
Reseıde AQSH-ty jek kóretinder kóp.
Bul jekkórinish halyqtyń oı-pikirinen-aq ańǵarylady. Orystar: «Pýtın kerek dese, ıadrolyq qarýdy qoldanýy kerek, basqalarǵa sabaq bolsyn...» degen pikirde.
Orystar úshin ıadrolyq qarý ári qalqan, ári qanjar...
Pýtın muny olar aıtpaq-aq biledi.
Biz sózinde ol:
«Hrýshev BUU-nyń minberinde týflıiniń tabanyn taqyldatyp turyp aldy. Bul NATO-ǵa qyr kórsetkeni edi. Batys álemi muny birden túsindi: «Mynany jaıyna qaldyraıyq, áıtpese raketa jiberýi múmkin. Sál-pál qurmet kórseteıik» desti. Alaıda, KSRO qulady jáne Reseı baıaǵy aıbarynan aıyryldy. KSRO qulaǵannan keıin bári ózgerdi...».
Kremldiń negizgi «uranshysy» Dmıtrıı Kıselev («Rossıa Segodná» telekompanıasynyń dırektory – avt.) tipti árige ketti.
«Reseı – AQSH-ty radıoaktıvti kúlge aınaldyra salatyn jalǵyz el», – dedi ol.
2014 jyly qabyldanǵan Orys áskerı doktrınasy bylaı deıdi: «Reseı ıadrolyq qarýdy mundaı shabýyl jasalǵanda emes, sonymen birge Reseıge ozbyrlyq kórsetken jaǵdaıda da qoldana alady». Qorqynyshty, ıá?
Anyǵynda, Pýtınniń ashýyna tıýi múmkin eki faktor bar: Biri – separısterdiń jeńilisi, ekinshisi – Ýkraınanyń tolyqqandy NATO-ǵa qosylýy.
Ol «separatıster jeńilýi múmkin» degen senarıge jol bermeıtinin talaı aıtqan.
Nemis telekanalyna suhbat bergen Pýtın: «Eýropa Ýkraına bıligine osy eldiń shyǵysyndaǵy saıası qarsylastyń kózin joıýǵa qalaı ǵana jol bermek?» – dedi.
Bar másele mynada: eger erteńgi kúni AQSH Ýkraınaǵa áskerı kómek kórseter bolsa. Pýtın óziniń «sypaıy» betperdesin sypyrady. Ýkraınanyń shyǵysynda soǵysyp jatqan óz áskerlerin aqtaıtyn bolady.
Onyń ústine: «Aıtqanym aıdaı keldi. tóńkeris jasaǵan, Ianýkovıchti taǵynan taıdyrǵan, qazirgi Ýkraına bıligin qoldap otyrǵan – AQSH», – dep «aǵynan jarylady».
Ázirgi NATO-nyń eń álsiz jeri – Baltyq elderi. Olardy NATO jarǵysynyń 5-shi baby qorǵap tur. Bul Alánstyń kez kelgen múshesine shabýyl jasalar bolsa, endeshe alánsqa shabýyldaǵan bolyp esepteledi. Shabýyl jasalýy múmkin be? Bári múmin.
Aıtalyq, orystar Estonıa men Latvıaǵa kirse, AQSH qaıtpek? Atalǵan elderdi qutqaryp qalý úshin óz áskerin jiberýge naqty ázir me?
Reseı álsiz, alaıda óte ashýly...
Grem ELLISON, Garvardtaǵy Kennedı mektebiniń dırektory.
Dmıtrıı SAIMS, National Interest ortalyǵynyń jetekshisi
