Almatyda Satbayev University qabyrǵasynda «Bilim berýdegi shahmat» III Halyqaralyq konferensıasy ótti, dep habarlaıdy Dalanews.kz
Konferensıany Halyqaralyq shahmat federasıasynyń (FIDE) qoldaýymen uıymdastyrýshy – Qazaqstan shahmat federasıasy (KazChess). Bas seriktesi – Freedom Holding Corp.
Konferensıanyń 2 kúninde Qazaqstan, Túrkıa, Armenıa, Eýropalyq Odaq elderi men AQSH-tyń jetekshi sarapshylary jáne bilim berý salasynda isteıtin 350-den astam qazaqstandyq bilim berý shahmatynyń damýyn talqylady.
Konferensıa baǵdarlamasynda shahmatty bilim berýge ıntegrasıalaýdaǵy halyqaralyq tájirıbe men praktıka nazarǵa usynyldy. Túrkıa shahmat federasıasynyń prezıdenti Fethı Apaıdyn Túrkıanyń tájirıbesi týraly baıandama jasady. Halyqaralyq mektep shahmaty federasıasynyń ókilderi Nadejda Kravchýk pen Dildá Naýryzbaeva mektepte shahmatty damytýdaǵy halyqaralyq tásildemelerdi tilge tıek etti. Polısıa general-maıory jáne QR İİM Shyraqbek Qabylbaev atyndaǵy Qostanaı akademıasynyń bastyǵy Aqynqalı Dármenov kýrsanttardyń zıattyq damýy týraly aıtyp berdi.
Shahmatty joǵary bilim berýge engizý máselesine arnalǵan paneldik pikirtalasty Coventry University Kazakhstan prezıdenti Mıras Dáýlenov, Vagan Sarkısán (Armenıa memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıteti), Mark Beıg (Jırona ýnıversıteti, Ispanıa) jáne basqa da sarapshylar ótkizdi. KazShess atqarýshy dırektory Gúlmıra Dáýletova «Patsha júris jasaıdy: shahmattaǵy áıelder» sesıasyna qatysty. Konferensıanyń birinshi kúnin FIDE «Chess in education» komısıasynyń aǵa keńesshisi Leoncho Garsıa (Ispanıa) jáne komısıa hatshysy Rıta Atkıns (Vengrıa) baıandama jasap aıaqtady. Ekinshi kúni sheberlik sabaqtary ótti: komısıa tóraǵasy Djerrı Nesh (AQSH) «Shahmat jáne synı oılaý» taqyrybyn qamtysa, Leonche Garsıa master-klassty — pánaralyq tájirıbelerge, Mark Beıg oryndaý fýnksıalaryn damytýǵa arnady, al Rıta Atkıns pen Qýanysh Súleımen shahmat esepterin sheshý jáne sıfrlyq platformalar boıynsha tájirıbelerimen bólisti.
«Bizde shahmat biliminiń óte qarqyndy damý dınamıkasy baıqalady. Shahmatty bilim berý júıesine engizý zıatker ultty qalyptastyryp qana qoımaı, sonymen qatar oılampaz, strategıalyq oılaıtyn tulǵalardy tárbıeleýdiń myqty irgetasyn qalaıdy. Biz Qazaqstannyń «Bilim berýdegi shahmat» baǵdarlamasyn engizýdegi biregeı tájirıbesin eksporttap, bilimin bólisip jáne zıatkerlik turǵydan damyǵan qoǵam qurý jolynda basqa elderdi shabyttandyryp jatqanyn maqtan tutamyz», – dedi QSHF birinshi vıse-prezıdenti Dármen Sádýaqasov.
Onyń sózi bilim berý shahmatynyń jahandyq damýyna Qazaqstannyń úles qosyp jatqanyn erekshe kórsetti.
Qazaqstanda iske asyrylyp jatqan «Bilim berýdegi shahmat» baǵdarlamasy aıtarlyqtaı nátıje berip otyr. 2025 jyly «Shahmat negizderi» páni 20 óńirdegi 1500-den astam mektebinde engizildi. Bul 2027 jylǵa qaraı 1400 mektep keshendi josparynyń KPI kórsetkishinen asty. Baǵdarlamaǵa 60 myńnan astam oqýshy qatysýda. Shahmat oqytý ádistemesi boıynsha oqýdan 20 óńirdiń 2500 pedagogi ótti.
Qazaqstan shahmat federasıasy pedagogterdiń biliktiligin arttyratyn uıym mártebesine ıe boldy. Endi muǵalimder atestattaý kezinde jaramdy sertıfıkat alady.
Sonymen qatar mamandardy daıarlaý jumysy júrgizilýde: 7 pedagogıkalyq joǵary oqý ornynda qosymsha «Shahmat pedagogi» minor baǵdarlamasy iske qosylyp, 2025-2026 oqý jylynda 5 joǵary oqý ornynyń 204 stýdenti oqýdy bastap ketti. Mektepterge qazaq jáne orys tilderinde 1 jáne 2-shi synyp muǵalimderine arnalǵan onlaın kýrstar jazyldy.
«Bilim berýdegi shahmat» baǵdarlamasy jańa oqý mádenıetin qalyptastyrady, onda shahmat balalardyń aqyldyraq, ózine senimdirek jáne tabystyraq bolýyna kómektesedi. Bul baǵytqa degen qyzyǵýshylyq jyldan-jylǵa artyp, shahmattyń bilim berý quraly retindegi tıimdiligin rastaıdy.
