Abaı oblysy ákiminiń birinshi orynbasary Shalqar Baıbekov Abaı oblysynda júrgizilgen memlekettik aýdıttiń qorytyndylary týraly aıtyp berdi.
- Shalqar Zamanbekuly, Abaı oblysynda júrgizilgen memlekettik aýdıttiń qorytyndylaryna toqtalyp ótseńiz.
- 2024 jylǵa arnalǵan memlekettik aýdıt josparyna sáıkes osy jyldyń 20 mamyry men 28 maýsymy aralyǵynda Abaı oblysynyń tekserý komısıasy tekserý júrgizdi. Aýdıt 2022 jyldyń 1 qańtary men 2024 jyldyń 30 sáýirine deıingi kezeńde oblystyq qarjy, ekonomıka jáne búdjettik josparlaý, aýyl sharýashylyǵy, jumyspen qamtýdy úılestirý jáne áleýmettik baǵdarlamalar, qurylys basqarmalary men kvazımemlekettik uıymdar, keıbir aýdandardaǵy sýmen jabdyqtaý kásiporyndaryn qamtydy.
-Aýdıt sheńberinde qandaı buzýshylyqtar anyqtaldy?
-Aýdıt qorytyndysy boıynsha 1,1 mlrd teńgeniń qarjylyq buzýshylyqtary anyqtaldy. Onyń kópshiligi 2015-2018 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysynan jylýmen jáne sýmen jabdyqtaýǵa buzýshylyqpen berilgen búdjettik kredıtterge baılanysty. 711 mln.teńgeni quraıtyn bul aktıvter Abaı oblysy qurylǵanǵa deıin balansqa qabyldanbaǵan. Kvazımemlekettik sektordyń 6 sýbektisi negizgi qaryz somasy men syıaqyny ýaqtyly óteý boıynsha mindettemelerin oryndamaǵan. Bul 224 mıllıon teńgeniń buzýshylyqtaryna ákelip soqtyrdy.
Óz kezeginde aýdan men qala búdjetterinen bólingen nesıeler men qaryzdar oblystyq búdjet aldynda, al oblystyq búdjet respýblıkalyq búdjet aldynda bekitilgen kestege sáıkes ýaqtyly ótelýde. Sondaı-aq, mıkrokredıttik qaryzdardy maqsatsyz paıdalaný 69 mln teńgeni, al ırrıgasıalyq jáne drenajdyq júıelerdi jetildirý jobasy boıynsha qaryzdardy negizsiz berý 146,9 mln teńgeni qurady. "Irrıgasıalyq jáne drenajdyq júıelerdi jetildirý" jobasy boıynsha mindettemelerdi negizsiz qabyldaýǵa jol berilgen. Sebebi, búdjetti bólý kezinde Shyǵys Qazaqstannan Abaı oblysyna berilgen qaryz boıynsha túpkilikti qaryz alýshylardyń somalary naqtylanbaǵan.
- Búdjet qarajatyn paıdalaný tıimdiligi turǵysynan buzýshylyqtar anyqtaldy ma?
- Iá, qarajatty tıimsiz josparlaý jáne paıdalaný 143,3 mln teńgeni qurady. Ásirese "Dıplommen aýylǵa" baǵdarlamasynyń ereje talaptaryna jáne satyp alynatyn turǵyn úıdi baǵalaý faktisine sáıkes keletin úmitkerlerdiń bolmaýyna baılanysty lımıt azaıtylǵan.
- Aýdıt nátıjeleri boıynsha qandaı sharalar qabyldandy?
- Qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes laýazymdy tulǵalar ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy. Anyqtalǵan buzýshylyqtar qalpyna keltirilip, óteldi. Qazirgi ýaqytta qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes barlyq sharalar qabyldanýda.
- Al qaryz qalaı ótelip jatyr?
- Tekserý kezinde Abaı oblysynyń 2022-2023 jyldardaǵy jalpy qaryzy 69,7 mlrd teńgeni jáne 457,7 myń AQSH dollaryn qurady. Kestege sáıkes 16,1 mlrd teńge jáne 50,9 myń dollar óteldi. Merzimi ótken bereshek joq. Barlyq mindettemeler belgilengen kestege sáıkes oryndalady.
- Jymqyrý nemese qarajattyń jetispeýshiligi sıaqty iri buzýshylyqtar anyqtaldy ma?
- Aýdıt qandaı da bir jymqyrýdy nemese búdjet qarajatynyń jetispeýshiligin anyqtaǵan joq. Býhgalterlik esepten jaltarý da anyqtalǵan joq. Buzýshylyqtar prosedýralyq sıpatta boldy. Sonymen qatar, barlyǵy belgilengen merzimde talapqa sáıkestendirildi.
-
