Joǵary aýdıtorlyq palatada Soltústik Qazaqstan oblysynda júrgizilgen memlekettik aýdıttiń qorytyndylary shyǵaryldy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Soltústik Qazaqstan oblysyna bólingen búdjet qarajaty men memlekettik aktıvterdiń paıdalanylý tıimdiligine júrgizilgen aýdıt aıaqtaldy. Aýdıt qorytyndylary Joǵary aýdıtorlyq palatanyń otyrysynda qaraldy.
Júrgizilgen tekserý sońǵy 5 jyl ishinde oblys negizgi áleýmettik-ekonomıkalyq kórsetkishterdi oryndaǵanyn kórsetti. Jalpy óńirlik ónimniń (JÓÓ) turaqty ósýi baıqalady, ol 2020 jyldan beri 69%-ǵa artqan. Jumyssyzdyq deńgeıi 0,4%-ǵa tómendegen, al kirisi eń tómen kúnkóris deńgeıinen az azamattardyń úlesi 2,3 paıyzdyq tarmaqqa azaıǵan. Sonymen qatar turǵyn úı qory 600 myń sharshy metrge kóbeıgen.
Degenmen aýdıt barysynda óńirdegi ómir sapasyna teris áser etetin birqatar faktorlar, buzýshylyqtar men kemshilikter anyqtaldy.
Máselen, oblysta halyqtyń tabıǵı ósimi azaıyp, teris kóshi-qon saldosy baıqalýda.
Bilim berý salasynda úsh aýysymdy jáne apattyq kúıdegi mektepter problemasy sheshimin tappaı otyr. 17 mektepte sport zaly joq, 24 mektep pán kabınetterimen qamtamasyz etilmegen. Medısınalyq mekemelerdiń shamamen 74%-y tozǵan.
Shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektileri sanynyń artqanyna qaramastan, JÓÓ úlesinde olar óndirgen ónim kóleminiń tómendegeni baıqalady.
Otyrys barysynda Joǵary aýdıtorlyq palatanyń tóraǵasy Álıhan Smaıylov óńir boıynsha kóterme jáne bólshek saýda salasynda jumys isteıtin kásiporyndar kirisiniń edáýir tómendegenine nazar aýdardy. Memlekettik kirister komıtetiniń málimeti boıynsha 100 mlrd teńgege azaıǵan.
«Iaǵnı, óńirdiń saýda salasy boıynsha salyqtyq áleýeti tómendegen. Demek, salyq az tólendi, saldarynan jergilikti búdjettiń áleýmettik ınfraqurylymdy damytý jáne basqa da jobalardy qarjylandyrý múmkindigi de azaıdy. Biz jaǵdaıdy kórip otyrmyz, bul durys emes. Kóleńkeli sektor artqan bolýy múmkin. Bul baǵytta jumys isteý qajet», - dedi Álıhan Smaıylov.
Óńir úshin strategıalyq mańyzy bar obekt sanalatyn «Qyzyljar» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵy nazardan tys qalyp otyr. Injenerlik ınfraqurylymnyń bolmaýy saldarynan AEA-daǵy keıbir obektiler ýaqytynda paıdalanýǵa berilmegen. Bul AEA tıimdiligin jáne ınvestorlardyń senimin tómendetedi. Soǵan qaramastan jergilikti búdjetten basymdyǵy tómen jobalarǵa qarajat bólingen, mysaly, ákimshilik ǵımarattardy rekonstrýksıalaýǵa 7,3 mlrd teńge, teatr qurylysyna 7 mlrd teńge jumsalǵan.
Oblystaǵy 38 tirek aýyl áli kúnge deıin sapaly ortalyqtandyrylǵan aýyz sýmen qamtamasyz etilmegen. Salynǵan 79 obektiniń 22-si (10 mlrd teńgege) osy ýaqytqa deıin paıdalanýshy uıymdarǵa berilmegen.
Oblystyń kólik ınfraqurylymyn damytý jumystary tıisti deńgeıde júrgizilmeı otyr. Jolaýshylar kóligin damytýdyń keshendi shemasy joq jáne jol ınfraqurylymynyń qaýipsizdigine jetkilikti deńgeıde monıtorıń júrgizilmeıdi.
«Soltústik» áleýmettik-kásipkerlik korporasıasy» AQ-nyń qyzmetine berilgen baǵa da basqarý men ınvestısıalyq baǵyttardy iske asyrýdyń tıimdiligi tómen ekenin kórsetti. Máselen, birlesken kásiporyndar qurý nátıje bermeı, shamamen 1 mlrd teńge kóleminde memlekettik resýrstar shyǵynyna ákeldi. Beıindi emes aktıvterdi ustaý 610 mln teńge kóleminde, óńirlik turaqtandyrý qorlarynyń qarajatyn paıdalaný saldarynan 298 mln teńge kóleminde shyǵyn kelgen. Býhgalterlik esep júrgizýde de 24 mlrd teńgeden astam somaǵa buzýshylyq anyqtaldy.
Memlekettik satyp alý salasynda da zań buzýshylyqtar tirkelgen. Konkýrs rásimderin ótkizbeı, 5,5 mlrd teńgege bir kózden satyp alý arqyly sharttar jasasý, sondaı-aq jumystar kólemin qosalqy merdigerge berý jónindegi shekteýlerdi saqtamaý faktileri anyqtaldy.
Aýdıt qorytyndysy boıynsha:
28,3 mlrd teńgege qarjylyq buzýshylyq, 112,4 mlrd teńge búdjet qarajatynyń tıimsiz josparlanylǵany jáne paıdalanylǵany anyqtaldy;
111 fakt boıynsha materıaldar ákimshilik is qozǵaý úshin jiberildi;
keıbir materıaldar quqyq qorǵaý organdaryna beriledi.
