جوعارى اۋديتورلىق پالاتادا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك ءاۋديتتىڭ قورىتىندىلارى شىعارىلدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتى مەن مەملەكەتتىك اكتيۆتەردىڭ پايدالانىلۋ تيىمدىلىگىنە جۇرگىزىلگەن اۋديت اياقتالدى. اۋديت قورىتىندىلارى جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ وتىرىسىندا قارالدى.
جۇرگىزىلگەن تەكسەرۋ سوڭعى 5 جىل ىشىندە وبلىس نەگىزگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردى ورىنداعانىن كورسەتتى. جالپى وڭىرلىك ءونىمنىڭ (ءجوو) تۇراقتى ءوسۋى بايقالادى، ول 2020 جىلدان بەرى 69%-عا ارتقان. جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 0،4%-عا تومەندەگەن، ال كىرىسى ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيىنەن از ازاماتتاردىڭ ۇلەسى 2،3 پايىزدىق تارماققا ازايعان. سونىمەن قاتار تۇرعىن ءۇي قورى 600 مىڭ شارشى مەترگە كوبەيگەن.
دەگەنمەن اۋديت بارىسىندا وڭىردەگى ءومىر ساپاسىنا تەرىس اسەر ەتەتىن ءبىرقاتار فاكتورلار، بۇزۋشىلىقتار مەن كەمشىلىكتەر انىقتالدى.
ماسەلەن، وبلىستا حالىقتىڭ تابيعي ءوسىمى ازايىپ، تەرىس كوشى-قون سالدوسى بايقالۋدا.
ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءۇش اۋىسىمدى جانە اپاتتىق كۇيدەگى مەكتەپتەر پروبلەماسى شەشىمىن تاپپاي وتىر. 17 مەكتەپتە سپورت زالى جوق، 24 مەكتەپ ءپان كابينەتتەرىمەن قامتاماسىز ەتىلمەگەن. مەديسينالىق مەكەمەلەردىڭ شامامەن 74%-ى توزعان.
شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى سانىنىڭ ارتقانىنا قاراماستان، ءجوو ۇلەسىندە ولار وندىرگەن ءونىم كولەمىنىڭ تومەندەگەنى بايقالادى.
وتىرىس بارىسىندا جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ءتوراعاسى ءاليحان سمايىلوۆ ءوڭىر بويىنشا كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدا سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن كاسىپورىندار كىرىسىنىڭ ەداۋىر تومەندەگەنىنە نازار اۋداردى. مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا 100 ملرد تەڭگەگە ازايعان.
«ياعني، ءوڭىردىڭ ساۋدا سالاسى بويىنشا سالىقتىق الەۋەتى تومەندەگەن. دەمەك، سالىق از تولەندى، سالدارىنان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتىڭ الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جانە باسقا دا جوبالاردى قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىگى دە ازايدى. ءبىز جاعدايدى كورىپ وتىرمىز، بۇل دۇرىس ەمەس. كولەڭكەلى سەكتور ارتقان بولۋى مۇمكىن. بۇل باعىتتا جۇمىس ىستەۋ قاجەت»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ءوڭىر ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى بار وبەكت سانالاتىن «Qyzyljar» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى نازاردان تىس قالىپ وتىر. ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمنىڭ بولماۋى سالدارىنان اەا-داعى كەيبىر وبەكتىلەر ۋاقىتىندا پايدالانۋعا بەرىلمەگەن. بۇل اەا تيىمدىلىگىن جانە ينۆەستورلاردىڭ سەنىمىن تومەندەتەدى. سوعان قاراماستان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن باسىمدىعى تومەن جوبالارعا قاراجات بولىنگەن، مىسالى، اكىمشىلىك عيماراتتاردى رەكونسترۋكسيالاۋعا 7،3 ملرد تەڭگە، تەاتر قۇرىلىسىنا 7 ملرد تەڭگە جۇمسالعان.
وبلىستاعى 38 تىرەك اۋىل ءالى كۇنگە دەيىن ساپالى ورتالىقتاندىرىلعان اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتىلمەگەن. سالىنعان 79 وبەكتىنىڭ 22ء-سى (10 ملرد تەڭگەگە) وسى ۋاقىتقا دەيىن پايدالانۋشى ۇيىمدارعا بەرىلمەگەن.
وبلىستىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ جۇمىستارى ءتيىستى دەڭگەيدە جۇرگىزىلمەي وتىر. جولاۋشىلار كولىگىن دامىتۋدىڭ كەشەندى سحەماسى جوق جانە جول ينفراقۇرىلىمىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە جەتكىلىكتى دەڭگەيدە مونيتورينگ جۇرگىزىلمەيدى.
«سولتۇستىك» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسياسى» اق-نىڭ قىزمەتىنە بەرىلگەن باعا دا باسقارۋ مەن ينۆەستيسيالىق باعىتتاردى ىسكە اسىرۋدىڭ تيىمدىلىگى تومەن ەكەنىن كورسەتتى. ماسەلەن، بىرلەسكەن كاسىپورىندار قۇرۋ ناتيجە بەرمەي، شامامەن 1 ملرد تەڭگە كولەمىندە مەملەكەتتىك رەسۋرستار شىعىنىنا اكەلدى. بەيىندى ەمەس اكتيۆتەردى ۇستاۋ 610 ملن تەڭگە كولەمىندە، وڭىرلىك تۇراقتاندىرۋ قورلارىنىڭ قاراجاتىن پايدالانۋ سالدارىنان 298 ملن تەڭگە كولەمىندە شىعىن كەلگەن. بۋحگالتەرلىك ەسەپ جۇرگىزۋدە دە 24 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا بۇزۋشىلىق انىقتالدى.
مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ سالاسىندا دا زاڭ بۇزۋشىلىقتار تىركەلگەن. كونكۋرس راسىمدەرىن وتكىزبەي، 5،5 ملرد تەڭگەگە ءبىر كوزدەن ساتىپ الۋ ارقىلى شارتتار جاساسۋ، سونداي-اق جۇمىستار كولەمىن قوسالقى مەردىگەرگە بەرۋ جونىندەگى شەكتەۋلەردى ساقتاماۋ فاكتىلەرى انىقتالدى.
اۋديت قورىتىندىسى بويىنشا:
28،3 ملرد تەڭگەگە قارجىلىق بۇزۋشىلىق، 112،4 ملرد تەڭگە بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ءتيىمسىز جوسپارلانىلعانى جانە پايدالانىلعانى انىقتالدى؛
111 فاكت بويىنشا ماتەريالدار اكىمشىلىك ءىس قوزعاۋ ءۇشىن جىبەرىلدى؛
كەيبىر ماتەريالدار قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا بەرىلەدى.
