Инвестор әлемге жаңа леп әкелетін ғылыми жаңалықтар арқылы қалай табыс таба алады

Тарихта ғылыми жаңалықтар адамзаттың алға ең үлкен ұмтылыстарының катализаторы болды.  Біз генетика, жасанды интеллект, таза энергия және кванттық есептеулер саласында жетістіктерге негізделген жаңа технологиялық дәуірде тұрғандықтан, бұл инновациялар сан алуан мүмкіндіктерді ұсынады. Инвесторлар өткен өнеркәсіптік революциялардан пайда тапқаны сияқты, бүгінгі ғылыми жетістіктерді танитын әрі әрекет ететіндер ертеңгі экономикалық табыстың алдыңғы қатарында болуы мүмкін. Бұл мақалада біз әлемді өзгертетін болашағы зор ғылыми жаңалықтарды және тәжірибелі инвесторлардың олардан қалай пайда табатынын қарастырамыз.

Әлемге жаңа леп әкелетін ғылыми жаңалықтар

1. CRISPR революциясы — өмір кодын қайта жазу

Соңғы онжылдықтағы ең жаңашыл жаңалықтардың бірі - генді өңдейтін қуатты CRISPR-Cas9 құралы. CRISPR құралының ашылу жолы бір ғасыр бұрын Грегор Мендель 19 ғасырда бұршаққа жасаған тәжірибелерімен генетиканың негізін қалаған кезде басталды. ДНҚ-ны өмір сызбасы ретінде түсіну Уотсон және Криктің 1953 жылы қос шиыршықтың ашылуымен алға жылжыды, бірақ тек 2012 жылы CRISPR-Cas9 генетикалық материалды өзгертудің нақты тетігі ретінде енгізілді. ДНҚ-ны өз қалауы бойынша айла-шарғы жасау мүмкіндігі генетика саласындағы ғасырлар бойғы жұмыстың шарықтау шегі болып табылады.

CRISPR Therapeutics (CRSP), Editas Medicine (EDIT) және Intellia Therapeutics (NTLA) сияқты компаниялар жаңа емдеу әдістерін әзірлеу үшін CRISPR технологиясын қолданудың алдыңғы қатарында. Гендерді редакциялау клиникалық қолдануға бет бұрғандықтан, бұл компаниялар өздерін тым қатты өсуге дайын саланың көшбасшылары ретінде көрсетеді.

*CRISPR әлемдік нарығының көлемі 2023 жылы 3,08 млрд АҚШ долларына бағаланды және 2024-2033 жылдар аралығында 16,9%-ға өсу қарқынымен 2033 жылға қарай шамамен шамамен 14,94 млрд АҚШ долларына жетеді деп күтілуде.

2. мРНҚ вакциналарының серпіні-медицинадағы жаңа дәуір

COVID-19 вирусымен күресу үшін мРНҚ вакциналарын жылдам әзірлеу заманауи биотехнологияның жылдамдығы мен бейімділігін көрсетті. Бірақ ол үшін іргетас 1960 жылдардың басында, биохимиктердің РНҚ-ны ашуымен қаланды. Ғалымдар Каталин Карико мен Дрю Вайсманның 1990 жылдардағы мРНҚ-дағы ізашарлық жұмысы бұл технологияны вакциналарда қолдануға негіз болды.

мРНҚ технологиясы дене жасушаларына әлсіреген немесе өлі вирустарды енгізбестен иммундық реакцияларды тудыратын ақуыздарды жасауға мүмкіндік береді. Бұрын вакциналар ауруды жойған сияқты, мРНҚ платформасы медициналық ландшафтты түбегейлі өзгерту арқылы бүгінгі күннің денсаулық сақтаудың ең күрделі мәселелерін шешуге мүмкіндік береді.

Moderna (MRNA), BioNTech (BNTX) және Pfizer (PFE) мРНҚ технологиясының тиімділігі дәлелденді. Олардың COVID-19 вакциналарының жетістігі емделуде одан әрі инновацияларға жол ашты, бұл оларды инвестициялауға мықты үміткерлерге айналдырды, себебі мРНҚ-ны қолдану басқа емдік салаларда кеңейіп келеді.

3. Электромобильдер революциясы (EV) - көліктің өзгеруі

20 ғасырдың басында қозғалғыштары бензинмен жүретін автомобильдерге ауысу қоғам мен экономикада төңкеріс жасады. Электромобильдерге қазіргі ауысу – көміртегі шығарындыларын азайту және климаттың өзгеруін шешу қажеттілігінен туындаған терең технологиялық өзгеріс.

Электромобиль (EV) тұжырымдамасы 19 ғасырдың соңына қарай, жаңашылдардар Томас Дэвенпорт пен Уильям Моррисон алғашқы прототиптерді жасаған кезде басталады. Бірақ 21-ғасырда ғана олар Tesla-ның арқасында кең коммерциялық жетістіктерге қол жеткізе бастады. Илон Масктың басшылығымен ол электромобильдер жасап қана қоймай, сондай-ақ оларды ішкі жану қозғалтқыштарынан жаһандық ауысуды ынталандыру арқылы қалаулы және қолжетімді етті. Бұл революция сондай-ақ аккумулятор технологиясы мен қуаттау желілерін қоса алғанда, EV инфрақұрылымы мен жеткізу тізбегінің дамуын катализдейді.

Tesla (TSLA) электромобильдердің көшбасшысы болып қала береді, бірақ Riven (RIVEN), Nio (NIO) және Lucid Motors (LCID) сияқты бәсекелестер өздерінің мүмкіндіктерін тез кеңейтуде. Инвесторлар сондай-ақ электромобильдерді жеткізу тізбегіне қатысатын компанияларға назар аудара алады: литий өндіретін Albemarle (ALB) және аккумулятор батареялары сегментіндегі революцияның алдында тұрған Endovix (ENVX).

* Әлемдік электромобильдер нарығының көлемі 2023 жылы 255,54 млрд АҚШ долларына бағаланды және болжам бойынша 2033 жылға қарай 2024 жылдан 2033 жылға дейін 23,42%-ды құрайтын жылдық өсу қарқынымен (CAGR) шамамен 2108,80 млрд АҚШ долларына жетеді.

* TESLA акцияларының серпіні

* Enovix акцияларының серпіні

4. Жасанды интеллектті дамыту - салаларды трансформациялау

Жасанды интеллекттің (ЖИ) дамуы соңғы жылдардағы ең түрленетін технологиялық жетістіктердің бірі болып табылады. Жасанды интеллект тұжырымдамасы 20 ғасырдың ортасына қарай, яғни Алан Тьюринг пен Джон Маккарти сияқты ізашарлар оның теориялық негізін қалаған кезде басталғанымен, жасанды интеллект соңғы онжылдықта ғана практикада кеңінен қолданылады.

Мысалы, жасанды интеллект негізіндегі диагностикалық құралдар енді медициналық кескіндерді таңғажайып дәлдікпен талдай алады, ал машиналық оқыту алгоритмдері сауда стратегияларын оңтайландырады және тұтынушы тәжірибесін жекелендіреді. Google (GOOGLE), Amazon (AMZN) және Microsoft (MSFT) іздеу жүйелері мен дауыстық көмекшілерден бастап жеткізілім тізбегін басқаруға және клиенттерге қызмет көрсетуге дейін барлығын жақсарту үшін жасанды интеллектті өздерінің негізгі операцияларына біріктірді.

Жасанды интеллектке қызығушылық танытқан инвесторлар осы революцияның алдыңғы қатарында тұрған компанияларға назар аудара алады. Мысалы, Nvidia (NVDA) көптеген жасанды интеллект қолданбалары жұмыс істейтін және берілген нарықтың 80%-ын алатын графикалық процессорларды жеткізеді. Alphabet (GOOGLE) өзінің Google AI және Microsoft (MSFT) бөлімшесі арқылы жасанды интеллект зерттеулері мен қолдануды басқарады.

*Әлемдік жасанды интеллект (ЖИ) нарығының көлемі 2024 жылы 638,23 млрд АҚШ долларын құрады және 2034 жылға қарай шамамен 3,680,47 млрд АҚШ долларына жетеді деп күтілуде, 2024 және 2034 жылдар аралығында жылдық өсу қарқыны (CAGR) 19,1%-ға өсті.

* NVIDIA акцияларының серпіні

* Google акцияларының серпіні

Әлемге жаңа леп әкелетін болашақ ғылыми жаңалықтар

Болашаққа көз жүгіртсек, болашақ қоғамды бу қозғалтқышының немесе Интернеттің өнертабысымен салыстыруға болатын масштабта өзгерте алатын жаңалықтарға толы деп айтуға болады. Таза энергиядан озық есептеулерге дейін бұл жетістіктер салаларда төңкеріс жасауға және жаңа инвестициялық деңгейлерді құруға уәде береді.

1. Ядролық синтез — таза энергияның болашағы

Көбінесе энергияның «Қасиетті Грааль» деп аталатын ядролық синтез — күн мен жұлдыздарды қоректендіретін процесс. 1930 жылдары ядролық бөлінудің ашылуы энергетикалық ландшафтты түбегейлі өзгерткен атом электр станцияларының құрылуына әкелді. Алайда радиация мен ядролық апаттардың тәуекелі негізгі кемшіліктер болды. Термоядролық синтез, керісінше, таза, қауіпсіз энергияны уәде етеді, бұл адамзаттың орнықты энергияға деген ұмтылысының жаңа тарауын белгілейді. Соңғы жетістіктер көрсеткендей, біз ядролық бөлінумен байланысты тәуекелсіз таза энергияның шексіз қорын қамтамасыз ететін практикалық ядролық синтезге қол жеткізудің алдында тұруымыз мүмкін.

Іске асыруда айтарлықтай кедергілер бар (масштабтау, орнату қауіпсіздігі, лазерді генерациялауға қажетті энергия, жанама өнімдердің қалдықтары және т.б.), олар шындыққа айналмас бұрын шешілуі керек. Алайда, ядролық синтезді тұтандырудағы серпіліс болашақ прогреске жол ашатын маңызды кезең болып табылады және күтілгендей, бұл технологияны 2050 жылға қарай коммерцияландыруға болады.

Commonwealth Fusion Systems және TAE Technologies сияқты компаниялар термоядролық энергия саласындағы зерттеу жұмыстарына басшылық етеді. Бұл компаниялар әлі биржаға шықпағанымен, кеңірек энергетика саласына тартылған General Electric (GE) және Siemens (SIE) сияқты энергетикалық алпауыттар термоядролық синтез технологиясының жетістіктерінен пайда көруі мүмкін.

* Әлемдік қалпына келетін энергия көздері нарығының көлемі 2022 жылы 970 млрд АҚШ долларына бағаланды және 2023-2032 жылдар аралығында 8,50%-ға өсу қарқынымен (CAGR) 2032 жылға қарай 2182,99 млрд АҚШ долларынан асады деп күтілуде.

2. Жалпы мақсаттағы жасанды интеллект (AGI) — интеллектен тыс таңы

Жалпы мақсаттағы жасанды интеллект (AGA) жасанды интеллект эволюциясының келесі сатысын білдіреді. Жасанды интеллекттің ықтимал салдары таң қалдырады, себебі ол қарапайым тапсырмаларды ғана емес, сондай-ақ денсаулық сақтау, білім беру және қаржы сияқты салаларда төңкеріс жасай отырып, күрделі шешім қабылдау процестерін автоматтандырады. Механикаландыру ауыл шаруашылығы мен өндірісті өзгерткендей, жасанды интеллект әлемдік экономиканы әлеуетті түрде өзгерте отырып, зияткерлік жұмысты автоматтандыруға уәде береді.

Microsoft (MSFT) сияқты фирмалар қолдайтын еншілес DeepMind және OpenAI арқылы Alphabet (GOOGL) сияқты компаниялар AGI зерттеулерінің алдыңғы қатарында. Инвесторлар сондай-ақ жабдығы жасанды интеллект әзірлеу үшін шешуші мәні бар Nvidia (NVDA) сияқты компанияларға, сондай-ақ кеңірек қамту үшін Global X Robotics & Artificial Intelligence ETF (BOTZ) немесе iShares U.S. Technology ETF (IYW) сияқты жасанды интеллектке бағытталған ETF-ке назар аудара алады.

3. Ғарышты отарлау — адамзаттың келесі шекарасы

Ғарышты отарлау туралы арман енді ғылыми шытырманмен шектелмейді. Илон Маск басқаратын SpaceX және Джефф Безос негізін қалаған Blue Origin сияқты жеке компаниялар Марсты отарлауға және адамдардың Жерден тыс жерде тұрақты қоныстарын жасауға ұмтылу арқылы ғарыштық саяхаттың шекараларын итермелейді. Қайта пайдалануға болатын зымырандар мен ғарыштық инфрақұрылым саласындағы жетістіктер алдағы онжылдықтарда ғарышты отарлауды үнемді ете алады. Жақында SpaceX компаниясының Polaris Dawn ғарыш кемесінің экипажы бес күндік тарихи миссиядан кейін Жерге оралды, ол әлемдегі алғашқы кәсіби емес ғарышкерлердің ғарыштық серуенін қамтыды. NASA Америкалық ғарыш агенттігі мәлімдегендей, бұл миссия коммерциялық ғарыш индустриясы үшін «алға алпауыт ұмтылу» екенін айтты.

SpaceX және Blue Origin сияқты Lockheed Martin (LMT), AST SpaceMobile (ASTS), Rocket Lab (RKLB) және Boeing (BA) сияқты компаниялар жеке компаниялар болып табылады, ғарышты игеру үшін қажетті технологиялармен жұмыс істеуде. Сондай-ақ, аэроғарыштық ETF, мысалы, Procure Space ETF (UFO) осы қарқынды дамып келе жатқан секторға инвестиция салудың жолын ұсынады, себебі ғарыштық туризм мен отарлау шындыққа айналады.

* AST SpaceMobile акцияларының серпіні

* Rocket Lab акцияларының серпіні

4. Кванттық есептеу — есептеудің жаңа дәуірі

Криптография, материалтану және фармацевтика сияқты салаларда қолдану арқылы кванттық есептеулер заманауи технологиялардың көмегімен мүмкін емес жетістіктерді аша алады. Кванттық есептеулер әлі алғашқы сатысында болса да, олар тез дамып келеді және IBM, Google және Microsoft сияқты компаниялар бұл жағынан көшбасшы орында.

Транзистордың өнертабысы ақпараттық дәуірге жол ашқаны сияқты, кванттық есептеулер де технологиялық прогрестің жаңа дәуірін ашатын деректердің үлкен көлемін өңдеуге тәуелді салаларда төңкеріс жасай алады.

Кванттық технологияларды белсенді түрде әзірлейтін IBM (IBM) және Alphabet (GOOGL) сияқты компаниялар тікелей қол жетімділікті ұсынады. Сонымен бірге, IonQ (IONQ) сияқты стартаптар кванттық зерттеулерде мүмкін болатын шекараларды итермелейді.

* Microsoft Corp. акцияларының серпіні

Бүгінгі және ертеңгі ғылыми жаңалықтар біздің әлемді біз елестете алатын тәсілдермен өзгертуге дайын.

Инвесторлар үшін ғылыми жаңалықтардың тарихы мен болашағын түсіну осы трансформацияны басқаратын компаниялар мен технологияларды анықтаудың кілті болып табылады. Биотехнология, таза энергия, жасанды интеллект және кванттық есептеу сияқты секторларда өздерін ерте сатыда орналастыра отырып, инвесторлар инновацияның келесі үлкен толқынынан пайда таба алады, оны бұрынғы электрлік, автомобиль және интернет әлеуетін түсінгендер де жасады. Болашақ біз ойлағаннан да жақын және ол өзімен бірге мүмкіндіктер әлемін ашуда.

Тамерлан Абсалямов, Freedom Finance Global компаниясының талдаушысы