Егер сізге ішкі туризм ұнайтын болса және жаздың соңғы айында уақытты қалай өткізуді ойлап жүрсеңіз, онда тамаша ұсыныс – 13 тамызда Қостанайда қаланың 145 жылдығына арналған мерекелік шаралар басталады, деп хабарлайды Dalanews.kz.
Әкім Марат Жүндібаев қала қонақтары келген сәтте – әуежайдан (айтпақшы, толық жөндеуден өткен) және сапаржайдан бастап-ақ мерекелік көңіл-күйді сезіндіруге уәде берді. Бару-бармауды өзіңіз шешіңіз, бірақ Қостанайдың туған күнін қандай ауқымда атап өтетінін біз біліп алдық.
Астық өлкесі
Көптеген адамдар Қостанайды Қазақстанның астық өлкесі ретінде таниды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Ресеймен аймақаралық форумда сөйлеген сөзінде қаланы дәл осылай сипаттады:
"Бүгінгі ауыл шаруашылығына арналған форумның Қазақстанның нағыз астық өлкесінде өтіп жатқанының символдық мәні бар. Қостанай облысы еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге зор үлес қосуда".
Қостанайлықтардың өздері бұл мәртебені мақтан тұтып, еліміздің асыраушысы атағын жылдар бойы ұстап тұруды армандайды. Бірақ, бай ауылшаруашылық тарихымен қатар, қала машина жасау саласын да дамытуда.
Жаңа көрнекілік
Бірнеше жыл бұрын қала «Қазақстан Детройты» деп аталды. Жергілікті тұрғындар мұнымен келіседі, өйткені олардың барлығының дерлік достары немесе отбасы мүшелері жергілікті кәсіпорындарда жұмыс істейді. Қалада жергілікті зауыттарда алған біліктілігінің арқасында инженер атанған жас мамандар тұрады. Бұл Қостанаймен алғаш танысқанда-ақ сезіледі. Қонақтарды облыс орталығына кіре берісте машина жасаушы бейнеленген үлкен түрлі-түсті мурал қарсы алады. Мурал әлеуметтік желілерде хитке айналып, қай қалаға баратыныңызды меңзейді.
Муралдың авторы Николай Селютин бұл идеяның оған өте оңай келгенін айтады:
"Мен Қостанайды басқа қалалардан ерекшелендіретін мурал жасағым келді. Қостанай – машина жасау орталығы, сондықтан мен осыған тоқталғанды жөн көрдім. Мен жергілікті тұрғындардың реакциясына өте риза болдым, сондықтан идея мен оның жүзеге асырылуының жоғары бағаланғанына өте қуаныштымын".
Бұл атақ қалай пайда болды?
Жастар Қостанайдың машина жасаудың астанасы деген атағын мақтан тұтады. Қалада автомобиль өнеркәсібі 1982 жылы дизель зауыты жұмыс істей бастаған кезде дами бастады. Жергілікті тұрғындар сол жылдары Қостанайдың «келіндер қаласы» атағына ие болғанын да айтады, өйткені мұнда «Большевичка» ірі тігін фабрикасы жұмыс істеген (әлі де жұмыс істеп тұр) дейді. Естуіміз бойынша, ол жерден ер адамдар да жұмыс сұраған екен. Демек, сұраулары жерде қалмады. Тәуелсіздік жылдарында дизель зауыты қалпына келе бастады және бүгінде өз саласы бойынша еліміздің ең ірі екі зауытына айналды.
Ал Allur және Agromash зауыттарының жұмысшылары Қостанайға қазіргі "Қазақстан Детройты" атағын алып келді. Екеуі де өз салаларында көшбасшы. Біріншісі – жеңіл көліктер шығару бойынша, ал екіншісі – ауыл шаруашылығы техникасын өндіру саласында.
Индустриядағы табыс
Қостанайлықтардың қол жеткізген табысының ауқымын түсіну үшін статистикаға жүгінген жөн. Мысалы, бір жарым жыл бұрын 2000-ға жуық жұмысшы болған Allur зауытында бүгінгі таңда 3500-ге жуық адам жұмыс істеуде. Өткен жылы зауыт 90 мыңнан астам автокөлік шығарды.
"Біз бірте-бірте өндірушілер мен бренд иелерінің сеніміне ие болып келеміз. Біз шағын қадамдардан бастап, сапаға аса мән бердік. Мақсатымыз – қазақстандықтарды жоғары сапалы өніммен қамтамасыз ету. Бірте-бірте біздің жұмысымызды ірі брендтер мен автокөлік әуесқойлары мойындай бастады», – дейді өндірісті оқшаулау бөлімінің басшысы Әділ Шайкемелов.
Зауыттың арқасында Қостанайда әлемге әйгілі Chevrolet, Kia, JAC, Hongqi, Jetour және Skoda маркаларының көліктерін шығаруға мүмкіндік туды. "Қазақстанның автокөлік одағы" рейтингі бойынша олардың барлығы қазақстандықтар арасында ең танымал ондыққа кіреді, ал алғашқы екі бренд ең көп сатылатын үштіктің қатарында.
Жас инженерлер зауыттағы орташа жалақы облыстағы орташа деңгейден әлдеқайда жоғары екенін, қазіргі таңда шамамен 378 614 мың теңгені құрайтынын айтады. Қала құраушы тағы бір кәсіпорын Agromash бүкіл елді ауыл шаруашылығы техникасымен қамтамасыз етеді, сондықтан ол таныстыруды қажет етпейді. Мәселен, өткен жылы мұнда 1200-ден астам отандық тракторлар мен комбайндар шығарылды. Ал LOVOL маркалы тракторлар елде ең көп сатылған тракторға айналды.
Жыл сайын зауытта 250 мың бірлікке жуық тораптар мен бөлшектер шығарылады, олардың бір бөлігі өз құю цехында жасалады.
"Өткен жылы біз филиалдық желіні дамытудың жаңа векторын белгіледік, ал биылғы жыл «Сервис жылы» аясында өтуде. Бізде еліміздің барлық астықты аймақтарында 200-ден астам жоғары білікті қызметкерлер жұмыс істейтін ең ірі сервистік және сату желісі бар. Қазіргі уақытта біз филиалдарымызды дамытып, жетілдіріп, қосалқы бөлшектер қоймаларын кеңейтудеміз, сонымен қатар қызмет көрсету бөлімшелерінің жұмысын одан да тиімді етуді көздеп отырмыз, бұл үшін жаңа автокөліктер сатып алдық", - дейді Agromash холдинг KZ коммерциялық директоры Николай Пархоменко.
Жалпы, Қостанайда ірі инвесторлар тынбай игеріп жатқан индустриялық аймақ орналасқан. Мұнда елде өндірістік төңкеріс жасауға уәде беретін зауыттар бірінен соң бірі пайда болуда.
Мұның сыры неде?
Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, Қостанайда 265 мыңға жуық адам тұрады. Ал олардың айтарлықтай бөлігі машина жасаушы мамандығын игерген. Оларды не ынталандырады?
Біз зауыттардың баспасөз қызметінен әлеуметтік пакет жөнінде деректерді сұрадық. Зауыттар жұмыскерлерді көптеген құнды ұсыныстармен қызықтыратыны белгілі болды. Зауыт жұмысшылары үшін тегін жол жүру және тамақтандыру таңсық емес. Оған қоса жұмыскерлерге көптеген серіктестердің қызметтеріне жеңілдіктер беріледі.
Сонымен қатар машина жасаушылар бірігіп, қызметкерлер мен олардың отбасыларына арналған 9 қабатты кампустың құрылысын аяқтады. Жақын арада балабақша құрылысын бастаймыз деп уәде беріп отыр.
Тағы бір ерекше тұс – кәсіпорындардың өз қызметкерлерін оқытатындығы. Бұл істі Allur зауыты бастады, оның өз университеті бар. Ол елдегі жоғары оқу орындарымен және колледждермен ынтымақтасады, соның ішінде студенттерді өз қаражаты есебінен оқытады. Ал тәжірибелі шеберлер біліктілігін өндірістен қол үзбей шыңдайды.
Қазір қаладағы барлық машина жасау кәсіпорындары бірігіп, жоғары оқу орындарымен және колледждермен ынтымақтасады, сонымен қатар ақылы өндірістік тәжірибелер ұйымдастырып, құрал-жабдықтар сатып алуда.
Мысалы, жергілікті автомобиль көлігі колледжінде Құзыреттілік орталығы салынды. Онда студенттер дипломды алғаннан кейін олардың жұмысында пайдаланылатын жабдықта тәжірибе алып, іс-әрекеттерді үйренеді. Бұрын-соңды елде мұндайды ешкім жасаған емес.
Инвесторлар
Өзінің 145 жылдық мерейтойында Қостанай барлық қалалар армандайтын, бірақ кез келгеннің қолынан келе бермейтін нәрсені жасады – бұл инвесторлардың үлкен қызығушылығын тудырды. Және бұл бос сөз емес, өйткені Kia тарихта алғаш рет Корея Республикасынан тыс жерде бірлескен кәсіпорын құруға және зауыт салуға тікелейинвестиция құйды.
Жалақысы жоғары 1500 жұмыс орнын құру жоспарланып отырған жаңа зауыттың өндірістік қуаты жылына 70 мың автокөлікті құрайды. Ал қызметкерлер қазірдің өзінде құнды ұсыныстар арқылы іздестірілуде және тартылуда.
Қостанайлықтардың өздері машина жасауда бір жұмыс орнының ашылуы сабақтас салаларда тағы бірнеше жұмыс орнын ашуға әкелетінін айтады. Қостанайлықтардың алға ұмтылғаны сонша, олар қазірдің өзінде Автокөлік бөлшектерін шығаратын оқшаулау орталығының құрылысының аяқталуын күтіп отыр.
"Біз орындықтарды, газ шығару жүйесін, электр сымдарын локализациялауды жоспарлап отырмыз, төсеніштер де бар, мұндай элементтер кішкентай болғанымен, логистиканы үнемдеу тұрғысынан алғанда, бұл заттарды 2-3 мың шақырымға тасымалдамағанша, оларды конвейерге жақын етіп шығарған дұрыс", - дейді Allur зауытын оқшаулау бөлімінің бастығы Сергей Могилатов.
Хаб
Тағы да, сабақтас салалар жөнінде. Өндірістің көп болғаны сонша, қала болашақта жүк көліктерінің кептелісі болады деп қауіптенеді. Кәсіпорындар енді өз өнімдерін ел нарығына және экспортқа жөнелтуге үлгере алмай қалады. Бұл мәселенің шешімі 2022 жылы алғаш рет сөз болған құрғақ порттың құрылысы болмақ. Логистикалық орталықты сол ірі кәсіпорындардың жанында орналастыру жоспарлануда.
"Логистикалық орталық жүк тасымалдау мәселелерін шешіп қана қоймай, сонымен қатар 500 жаңа жұмыс орнын ашады. Көлік апатының алдын алу үшін, құрылысын осы жылдың аяғында немесе келесі жылдың басында бастау жоспарлануда", - дейді облыс әкімі Құмар Ақсақалов.
Туған күніңмен!
Осылайша Қостанай өзінің 145 жылдығын Қазақстанның индустриялық астанасы ретінде бейресми мәртебесімен атап өтуде. Қала тұрғындары өздерінің дәстүрлерін сақтап, астықты өлке атағын қорғай алды, болашақты та ойлап, шағын Отанын машина жасау қаласына айналдырды.
Қостанайлықтардың өздері қаланың басты құндылығы – халқы екенін айтады. Мейірімді, бір-біріне көмектесуге және әрдайым қолдауға дайын. Қостанай облысына да жеткен су тасқыны мұны тағы бір дәлелдеді. Астықшылар мен машина жасаушылар өңірінің тұрғындары өз мерекелерін мақтанышпен, болашаққа үлкен жоспарлармен қарсы алады.
