ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى اس ءمازىرىمىز تەك اس قورىتۋعا نەمەسە سالماققا عانا ەمەس، ۇيقى ساپاسىنا، جۇيكە جۇيەسىنىڭ تىنىعۋىنا جانە اعزانىڭ تۇنگى قالپىنا كەلۋ قابىلەتىنە دە تىكەلەي اسەر ەتەدى. سوندىقتان دۇرىس تاماقتانۋ — ماۋسىمدىق قۇبىلىس ەمەس، تۇراقتى ادەتكە اينالۋى ءتيىس. تاعامداردى دۇرىس تاڭداۋ ارقىلى ۇيقىنى جاقسارتىپ، تاڭەرتەڭ ءوزىڭىزدى سەرگەك سەزىنۋگە بولادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

قانداي ونىمدەر جاقسى ۇيىقتاۋعا كومەكتەسەدى؟

عالىمدار ادامدى تىنىشتاندىرىپ، تەرەڭ ۇيقى فازاسىنا تەز وتۋگە كومەكتەسەتىن نەگىزگى كومپونەنتتەردى باياعىدا-اق انىقتاعان. ولاردىڭ ىشىندە ەڭ ءتيىمدىسى — تريپتوفان. بۇل امينقىشقىل اعزاداعى سەروتونين مەن مەلاتونيننىڭ تۇزىلۋىنە اسەر ەتەدى. ال بۇل ەكەۋى — ءبىزدىڭ كوڭىل-كۇيىمىز بەن سيركادتىق ىرعاقتارىمىزدى رەتتەيتىن ماڭىزدى گورموندار.

سونىمەن قاتار:

• ماگنيي مەن كاليي — بۇلشىقەتتەردى بوساڭسىتادى؛

• B توبى ۆيتاميندەرى — جۇيكە جۇيەسىن تىنىشتاندىرادى؛

• شوپتەردەگى فيتونۋتريەنتتەر — اعزانى تابيعي جولمەن تىنىقتىرادى.

ەندەشە، تريپتوفان قانداي ونىمدەردىڭ قۇرامىندا بار؟

• كۇركەتاۋىق ەتى مەن تاۋىق ەتى؛

• جۇمىرتقا؛

• ايران، ءسۇت، سۇزبە سياقتى ءسۇت ونىمدەرى.

كەشكە جىلى ءسۇت ءىشۋ ۇسىنىلادى، سەبەبى ونىڭ قۇرامىنداعى تريپتوفان كالسييمەن بىرگە جاقسى سىڭەدى.

ماگنيي مەن كالييگە باي ونىمدەر:

• بانان،

• ميندال، كەشيۋ،

• شپينات، بروككولي، اۆوكادو.

جاڭعاقتاردى جەمىس-جيدەكتەرمەن نەمەسە يوگۋرتپەن بىرگە جەۋ – ۇيىقتار الدىندا جەۋگە پايدالى، جەڭىل كەشكى اس.

B توبى ۆيتاميندەرىنىڭ كوزى:

• س ۇلى جارماسى،

• قاراقۇمىق،

• تۇتاس ءداندى جارمالار.

بۇل ونىمدەر جۇيكە جۇيەسىن تىنىشتاندىرىپ، ۇيقى ساپاسىن جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى.

قانداي تاعامدار ۇيقىنى ناشارلاتادى؟

ۇيقىنىڭ «جاۋلارى» – اۋىر، مايلى، تىم ءتاتتى جانە اششى تاعامدار.

كوفەين

كوفەين تەك كوفەدە ەمەس، شوكولادتا دا بار. ول ادەنوزيننىڭ — ۇيقىشىلدىقتى تۋدىراتىن زاتتىڭ اسەرىن تەجەيدى. ونىڭ اسەرى 6–8 ساعاتقا دەيىن سوزىلادى. سوندىقتان كەشكە شوكولاد جەۋ نەمەسە كوفە ءىشۋ – وتە زيان.

مايلى جانە اۋىر تاعامدار

فاستفۋد، قۋىرىلعان ەت، قويۋ تۇزدىقتار اس قورىتۋدى باياۋلاتادى. اعزا تۇندە دەمالۋدىڭ ورنىنا تاماقتى قورىتۋعا ەنەرگيا جۇمسايدى.

اششى تاعامدار

اسقازاندى تىتىركەندىرىپ، كۇيدىرگى مەن مازاسىزدىق تۋدىرادى. بۇل دا ۇيقىعا كەدەرگى.

قاراپايىم قانت

اق نان، پەچەنە، تاتتىلەر — قانداعى قانت دەڭگەيىن كۇرت كوتەرەدى. ونىڭ ارتى تۇنگى ويانۋلارعا اكەلەدى.

كەشكە قانداي سۋسىندار ىشۋگە بولادى؟

ۇسىنىلاتىن سۋسىندار:

• تۇيمەداق، مەليسسا، لاۆاندا، جالبىز، شايقۋراي (زۆەروبوي) قوسىلعان ءشوپ شايلارى؛

• جىلى ءسۇت — تريپتوفان مەن كالسيي بار؛

• سۋدىڭ ءوزى پايدالى، ءبىراق ۇيىقتار الدىندا كوپ ىشپەۋ كەرەك.

ءقاۋىپتى سۋسىندار:

• كوفە، قارا جانە جاسىل شاي؛

• ەنەرگەتيكالىق سۋسىندار؛

• گازدى ءتاتتى سۋسىندار؛

• الكوگول.

الكوگول تەز ۇيىقتاتۋى مۇمكىن، ءبىراق تەرەڭ ۇيقى فازاسىن بۇزادى جانە ءتۇن ىشىندە ءجيى وياتۋى مۇمكىن.

جەكە ەرەكشەلىكتەردى قالاي ەسكەرۋ كەرەك؟

ءار ادامنىڭ تاعامدارعا رەاكسياسى ءارتۇرلى. مىسالى، بىرەۋگە تاڭعى كوفە اسەر ەتپەسە، ەندى بىرەۋ كۇنى بويى كوفەيننەن سەرگەك بولىپ، تۇندە ۇيىقتاي الماي قينالادى.

سول سياقتى ءتاتتى تاعامداردان كەيىن بىرەۋ ەش قيىندىقسىز ۇيىقتاسا، باسقالار تۇندە بىرنەشە رەت ويانىپ شىعۋى مۇمكىن.

نە ىستەۋ كەرەك؟

• ءوز اعزاڭىزدى باقىلاڭىز.

• كوفەين مەن تاتتىلەرگە رەاكسياڭىزدى قاداعالاڭىز.

• تاماقتانۋ كۇندەلىگىن جۇرگىزىڭىز:

  • نەنى ءىشتىڭىز/جەدىڭىز؟

  • قالاي ۇيىقتادىڭىز؟

  • قانداي بەلگىلەر بولدى؟

2–3 ايدان كەيىن سىزگە ناقتى نەنىڭ كەدەرگى كەلتىرەتىنىن انىق كورەسىز.