Bizdiń kúndelikti as mázirimiz tek as qorytýǵa nemese salmaqqa ǵana emes, uıqy sapasyna, júıke júıesiniń tynyǵýyna jáne aǵzanyń túngi qalpyna kelý qabiletine de tikeleı áser etedi. Sondyqtan durys tamaqtaný — maýsymdyq qubylys emes, turaqty ádetke aınalýy tıis. Taǵamdardy durys tańdaý arqyly uıqyny jaqsartyp, tańerteń ózińizdi sergek sezinýge bolady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Qandaı ónimder jaqsy uıyqtaýǵa kómektesedi?

Ǵalymdar adamdy tynyshtandyryp, tereń uıqy fazasyna tez ótýge kómektesetin negizgi komponentterdi baıaǵyda-aq anyqtaǵan. Olardyń ishinde eń tıimdisi — trıptofan. Bul amınqyshqyl aǵzadaǵy serotonın men melatonınniń túzilýine áser etedi. Al bul ekeýi — bizdiń kóńil-kúıimiz ben sırkadtyq yrǵaqtarymyzdy retteıtin mańyzdy gormondar.

Sonymen qatar:

• Magnıı men kalıı — bulshyqetterdi bosańsytady;

• B toby vıtamınderi — júıke júıesin tynyshtandyrady;

• Shópterdegi fıtonýtrıentter — aǵzany tabıǵı jolmen tynyqtyrady.

Endeshe, trıptofan qandaı ónimderdiń quramynda bar?

• kúrketaýyq eti men taýyq eti;

• jumyrtqa;

• aıran, sút, súzbe sıaqty sút ónimderi.

Keshke jyly sút ishý usynylady, sebebi onyń quramyndaǵy trıptofan kálsımen birge jaqsy sińedi.

Magnıı men kalııge baı ónimder:

• banan,

• mındal, keshú,

• shpınat, brokkolı, avokado.

Jańǵaqtardy jemis-jıdektermen nemese ıogýrtpen birge jeý – uıyqtar aldynda jeýge paıdaly, jeńil keshki as.

B toby vıtamınderiniń kózi:

• suly jarmasy,

• qaraqumyq,

• tutas dándi jarmalar.

Bul ónimder júıke júıesin tynyshtandyryp, uıqy sapasyn jaqsartýǵa yqpal etedi.

Qandaı taǵamdar uıqyny nasharlatady?

Uıqynyń «jaýlary» – aýyr, maıly, tym tátti jáne ashshy taǵamdar.

Kofeın

Kofeın tek kofede emes, shokoladta da bar. Ol adenozınniń — uıqyshyldyqty týdyratyn zattyń áserin tejeıdi. Onyń áseri 6–8 saǵatqa deıin sozylady. Sondyqtan keshke shokolad jeý nemese kofe ishý – óte zıan.

Maıly jáne aýyr taǵamdar

Fastfýd, qýyrylǵan et, qoıý tuzdyqtar as qorytýdy baıaýlatady. Aǵza túnde demalýdyń ornyna tamaqty qorytýǵa energıa jumsaıdy.

Ashshy taǵamdar

Asqazandy titirkendirip, kúıdirgi men mazasyzdyq týdyrady. Bul da uıqyǵa kedergi.

Qarapaıym qant

Aq nan, pechene, táttiler — qandaǵy qant deńgeıin kúrt kóteredi. Onyń arty túngi oıanýlarǵa ákeledi.

Keshke qandaı sýsyndar ishýge bolady?

Usynylatyn sýsyndar:

• Túımedaq, melıssa, lavanda, jalbyz, shaıqýraı (zveroboı) qosylǵan shóp shaılary;

• Jyly sút — trıptofan men kálsı bar;

• Sýdyń ózi paıdaly, biraq uıyqtar aldynda kóp ishpeý kerek.

Qaýipti sýsyndar:

• Kofe, qara jáne jasyl shaı;

• Energetıkalyq sýsyndar;

• Gazdy tátti sýsyndar;

• Alkogól.

Alkogól tez uıyqtatýy múmkin, biraq tereń uıqy fazasyn buzady jáne tún ishinde jıi oıatýy múmkin.

Jeke erekshelikterdi qalaı eskerý kerek?

Ár adamnyń taǵamdarǵa reaksıasy ártúrli. Mysaly, bireýge tańǵy kofe áser etpese, endi bireý kúni boıy kofeınnen sergek bolyp, túnde uıyqtaı almaı qınalady.

Sol sıaqty tátti taǵamdardan keıin bireý esh qıyndyqsyz uıyqtasa, basqalar túnde birneshe ret oıanyp shyǵýy múmkin.

Ne isteý kerek?

• Óz aǵzańyzdy baqylańyz.

• Kofeın men táttilerge reaksıańyzdy qadaǵalańyz.

• Tamaqtaný kúndeligin júrgizińiz:

  • Neni ishtińiz/jedińiz?

  • Qalaı uıyqtadyńyz?

  • Qandaı belgiler boldy?

2–3 aıdan keıin sizge naqty neniń kedergi keltiretinin anyq kóresiz.