مەن ءوزىم ۇلتتىق مۇددەنى قورعاۋ جولىندا بيلىكتەگى قازاق ءتىلى دەسە، جاۋدىڭ تىلىندەي جانتالاساتىن شەنەۋنىكتەردەن باستاپ، ۇلتتىق مۇددەمىزگە، تىلىمىزگە قارسى شىققان تالاي قۇلسانالاردى تالاي رەت وتكىر سىناعاندىقتان، مۇنداي تۇسىمە دە كىرمەگەن، ەش ۇيلەسپەيتىن قىپ-قىزىل جالا جابىلاتىنىن كۇتكەنمىن.
ءبىراق "تالاي ادام ءولتىردى" دەپ جازۋدى ۇمىتىپ كەتكەندەرىنە تاڭدانىپ وتىرمىن فەيك-كۇيەجاققىشتاردىڭ !
جالاقورلاردىڭ جالاسى بويىنشا مەن اۋىلدا مەكتەپتە جۇرگەندە ءبىر ەمەس باقانداي "ەكى كەلىنشەكتى زورلاپ تاستاپپىن".
ونى ايتاسىزدار، قازپي-دە وقىپ ءجۇرىپ، 1986 جىلعى جەلتوقساندا الاڭعا شىققانداردى كورسەتىپپىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا! ول كەزدە مەنىڭ ستۋدەنت ەمەس ەكەنىمدى ءبىلۋ ءۇشىن ميلارى جەتپەگەن ەكەن. مۇنىمەن قويماي بيىل دەپۋتات رەتىندە ەل ارالاماي، ءىشىپ جاتىر ەكەنمىن ۇيدە...
1. مەنىڭ ەكى ايدا، ناعىز قايناعان شىلدەنىڭ ورتاسىندا 4 وبلىستا، 7 قالادا، 3 وبلىس ورتالىعىندا 7 اۋداندا، 26 اۋىل مەن مەكەمەدە ەلمەن كەزدەسكەنىمدى، ولاردىڭ ءبارى كۇندە باق-تا جاريالانعانى، 11 رەت وبلىستىق، جەرگىلىكتى تەلەارنالارعا، ونىڭ ۇشەۋى رەسپۋبليكالىق "قازاقستان" ۇلتتىق ارناسىنا، 30 شاقتى سايت/گازەتتەرگە شىققانىمەن شارۋاسى جوق.
سول ەل ارالاۋدىڭ ارقاسىندا، مىسالى، مەن تۇرعىندارىمەن كەزدەسكەن، جول ماسەلەسىن كوتەرىپ، "قازاق ءۇنى" سايتى مەن فەيسبۋك پاراقشامىزعا جازعان الماتى وبلىسى ىلە اۋدانى اششىبۇلاق اۋىلى "باتىر" ساياجايىنا جول سالىناتىن بولىپ، ولار العىستارىن ايتىپ، جازۋدا. كەشە سول ىلە اۋداندىق ءماسليحاتىنىڭ اقجولدىق دەپۋتاتى ءدۇريا دانياروۆا ءسۇيىنشى سۇراپ، العىس ايتتى.
2. مەن جەلتوقسان كوتەرىلىسى كەزىندە 1984-1990 جىلى اۋىلدا ءمۇعالىم بولعانىمدى دا بىلمەيدى عوي بەيشارالار.
3. مەن كەلىنشەك زورلاماق تۇگىلى، ايەل اداممەن قول بەرىپ امانداسپايتىنىمدى دا بىلمەيدى عوي بۇل جالاقورلار!
"اقىن بولعاسىن ىشەدى، قىز-كەلىنشەككە جاقىن بولادى" دەپ وزدەرىنىڭ توپاس تۇسىنىكتەرىمەن توپشىلاپ، ويلاپ تاپقاندارى. "زورلادى” دەسەك، ايىبى اۋىرلايدى" دەگەن عوي وزدەرىنشە. “وتىرىكتى نەعۇرلىم كوپ قوسساڭ، سوعۇرلىم توبىر كوپ سەنەدى”-دەگەن قاعيدانى ۇستانعان تۇرلەرى عوي…
4. ال "تۇنگى كوبەلەك جىگىتتەر" تۋرالى ەرتەگىلەرىن ەگجەي/تەگجەيلى جازۋىنا قاراساق، وزدەرى كۇندەلىكتى سونىمەن اينالىساتىندار ەكەنى انىق كورىنىپ تۇر…
ولاردىڭ وسىنداي ءار جالاسىنان وزدەرىنىڭ جاندارى شىعىپ، قينالىپ جاتقان جانتالاستارىن كورىپ، اياپ تا كەتەسىڭ. شاماسى مەنىڭ اتىمدى ەستىگەندە شايلارىن توگىپ الىپ، تۇستەرىنە كىرسەم، شوشىپ ويانىپ جۇرگەن بولسا كەرەك.
مەن تەرگەۋ ورنىنا جانە سوتقا بەردىم بۇل فەيك اككاۋنت پەن جالاقور سايتتى! ول فەيك اقپاراتتى كوشىرگەن سايت، اككاۋنتتاردى دا سوتقا بەرەتىن بولامىز.
جەردىڭ استىنا كىرىپ كەتسەڭدەر دە، جەلكەلەرىڭنەن سۋىرىپ شىعارىپ الىپ، ماقالانى جازعان كىم ەكەندىكتەرىڭدى انىقتاپ، سوتقا بەرىپ، بۇكىل ەلگە جالاقور رەتىندە اشكەرەلەيتىن بولامىز سەندەردەي جابۋ استىندا جاسىرىنعان قارابەتتەردى! بەتپەردەلەرىڭ جۇلىنىپ الىنادى ءالى!
ەڭ بولماسا، 1986 جىلى مەنىڭ ستۋدەنت ەمەس، اۋىلدا مەكتەپ ءمۇعالىمى بولىپ جۇرگەنىمدى ءومىربايانىمنان كورە سالمادىڭدار ما، تيىنعا تاپسىرىس ورىنداعىشتار، سۇيەك لاقتىرعانعا سەكىرىپ قاعىپ الا بەرمەي؟! سەندەردەي توپاستارعا تاپسىرىس بەرىپ جۇرگەن قوجايىندارىڭدا ەسەكتىڭ ميىنداي مي جوق ەكەن.
بۇلار ءبىر كۇنى عارىشتا بىرنارسە بولسا، وعان جەردەگى قازىبەك يسا كىنالى دەيتىن بولسا دا تاڭعالمايتىن بولدىق. وسىنداي ويعا سىيمايتىن قىپ-قىزىل جالاعا سەنىپ وتىرعانداردى دا اياپ وتىرمىن.
مەن بۇل جالانىڭ ارتىندا كىمدەر تۇرعانىن سەزىپ تۇرمىن، ويتكەنى قانشا جاسىرىنسا دا، قارا جابۋىنا سالپاڭ قۇلاقتارى سىيماي، كورىنىپ قالىپ تۇر.
ول سالپاڭقۇلاقتار مەنىڭ اقىندىعىم مەن وتكىر سىناعان تاقىرىپتارىما بايلانىستى جوسپار قۇرىپ، شابۋىل جاساپتى. ولاردىڭ ىشىندە مەن ۇنەمى قاتتى سىناپ جۇرگەن ۇلتتىق مۇددەمىزگە قارسىلاردىڭ، ءوزىمىزدىڭ ۇلتقا ءقاۋىپتى "ورگانداردىڭ"، كورشى ەلدەردەگى شوۆينيستەردىڭ دە، ولاردىڭ تاپسىرىسىن ورىنداپ، تابانىن جالايتىنداردىڭ دا ءىزى بار.
وتىرىك ۇلتشىل، وپپوزيسيونەر بولعانسىپ، "اڭقاۋ ەلگە ارامزا مولدا" بولىپ جۇرگەندەردىڭ دە سۇرىقسىز سۇلباسى كورىنەدى. كەشەگى مەنىڭ "جىن شەرۋى" اتاپ، سويىپ سالعان ءبىر جىنىستى جۇپتاردىڭ ۇسقىنسىز قولتاڭباسى دا بايقالادى.
جاۋابىن كۇتىڭدەر ەندى جالاقورلار! ارتتارىڭدا كىم تۇرعانىن دا انىقتايمىز قازىرگى IP تەحنولوگيا ارقىلى. ەشقايدا قاشىپ كەتە المايسىڭدار، ۇلت مۇددەسىنە قارسىلىق جاساپ، پۇل ءۇشىن ءتىلىن ساتىپ، جەزوكشەلىك قىزمەت كورسەتكەن جالاقورلار!
"قۇلدى بارەكەلدى ولتىرەدى" – دەگەندەي، اردان، نامىستان، ۇياتتان ولمەيتىن بۇلار وسىنداي تاپسىرىس ورىندايمىن دەپ تاجالىنا تاپ كەلۋى مۇمكىن ءبىر كۇنى. بۇنداي قوقان-لوقىدان، لاس ارەكەتتەردەن ەشتەڭە شىقپايدى! كۇيە جاققانداردىڭ قولى عانا ەمەس، بەتى دە قاپ-قارا بولاتىنىن دالەلدەيتىن بولامىز!
ماعان قىسىم جاساعان سايىن، قىسقان سايىن قايتا قاتتى سەرپىلەتىن سەرىپپەدەي قاسارىسپا مىنەزىم بار - ۇلتتىق مۇددەمىز بەن قازاق ءتىلىن قورعاۋدىڭ اق جولىندا بۇرىنعىدان دا قاتتى، قارقىندى قايرات كورسەتە بەرەتىن بولامىز ەندى! الاشتىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن- مەملەكەتتىك ءتىلىن زاڭدى قورعاۋ جولىندا اتتان سالساق، اتقا مىنەتىن قالىڭ قازاقتى قايتىپ تۇسىرە الماي جۇرمەڭدەر!
جاۋابىن كۇتىڭدەر، جالاقورلار!
قازىبەك يسا،
ءماجىلىس دەپۋتاتى
