– تۇركىستان – ءبارىمىزدىڭ ماقتانىشىمىز، ەكى دۇنيە ەسىگى، ەر تۇرىكتىڭ بەسىگى اتانعان بۇكىل الەمگە تانىمال قاسيەتتى جەر. وسى كيەلى شاھاردىڭ ءتول تاريحىمىزدا ايرىقشا ورنى بار. تۇركىستان تورىندەگى قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسى – رۋحانياتىمىزدىڭ مىزعىماس دىڭگەگى. سوندىقتان تۇركىستانعا، جالپى، وسى وبلىسقا ەرەكشە ءمان بەرۋىمىز كەرەك. بۇل، ەڭ الدىمەن، ۇكىمەتىمىزدىڭ باستى مىندەتى، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى قازاق جىلناماسىنا التىن ارىپپەن جازىلعان كوپتەگەن تۇلعالارىمىزدىڭ وسىندا جەرلەنگەنىنە توقتالىپ، بىلتىر قالاعا تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى دەگەن مارتەبە بەرىلگەنىن ايتتى. پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، بۇل وقيعا تۇركىستاندى تۇتاس تۇركى جۇرتى ەرەكشە قادىرلەيدى دەگەندى بىلدىرەدى.
– ءبىز كيەلى شاھاردى رۋحاني جانە تاريحي ەلوردامىز دەسەك، دۇرىس پايىم بولاتىنىنا كۇمانىم جوق. سوندىقتان ۇكىمەت تاياۋ ارادا تۇركىستان قالاسىنا وسىنداي مارتەبە بەرۋ ماسەلەسىنە قاتىستى لايىقتى شەشىم قابىلدايدى دەپ ويلايمىن. قاستەرلى شاھار كونە زاماننان بەرى ۇلتتىڭ ۇياسى، قازاقتىڭ قارا شاڭىراعى بولىپ كەلەدى. تۇركىستان وسى مارتەبەلى مىندەتىن ءقازىر دە ابىرويمەن اتقارىپ وتىر. سول سەبەپتى، مەن اتا جولىن ۇستانىپ، ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ كەلەسى وتىرىسىن تۇركىستاندا وتكىزۋدى ۇسىندىم. وندا ەل بولاشاعىنا قاتىستى وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلايمىز، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى كەيىنگى جىلدارى بولعان وڭ وزگەرىستەردى اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنتتىڭ دەرەگىنە سايكەس، تۇركىستانعا تارتىلعان ينۆەستيسيا كولەمى 8 ەسە ارتقان. 77 مىڭ ادامعا ارنالعان كوپ قاباتتى ۇيلەر سالىنعان. سونىمەن قاتار شاھار جاسىل-جەلەككە ورانىپ، ەكولوگيالىق احۋالى جاقسارعان. تۇرعىنداردى اۋىزسۋمەن جانە تابيعي گازبەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى شەشىلدى دەپ ايتۋعا بولادى. 2019 جىلدان بەرى وبلىسقا 2 ميلليونعا جۋىق تۋريست كەلگەن. كەيىنگى ءۇش جىلدا ايماقتاعى ونەركاسىپ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسى 1،5 ەسە وسكەن. وبلىستا 64 مىڭعا جۋىق تۇراقتى جۇمىس ورنى اشىلعان.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدە «ەڭبەك» باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن ايتىپ، ونىڭ حالىق سانى كوپ وڭتۇستىكتىڭ تۇرعىندارىن جۇمىس كۇشى از وڭىرلەرگە قونىستاندىرۋعا ارنالعان جوبا ەكەنىن ءتۇسىندىردى.
– ءبىرقاتار ازاماتىمىز سولتۇستىككە كوشىپ، تىرشىلىگىن جاساپ ءجۇر. بيىل «سەرپىن» باعدارلاماسى بويىنشا جاستارعا ارناپ 3700-گە جۋىق گرانت ءبولىندى. ونىڭ 800-دەن استامىن تۇركىستاندىقتار يەلەندى. ەل ىرگەسىن بۇتىندەپ، تۇعىرىن نىعايتۋ جولىنداعى وسى ماڭىزدى جۇمىسقا سىزدەر زور ۇلەس قوسىپ كەلەسىزدەر. دەگەنمەن جاستاردىڭ ەڭبەككە قۇلشىنىسىن ارتتىرۋىمىز كەرەك. ءبىز قۇرىپ جاتقان جاڭا قوعامدا ەڭبەك ادامى ەڭ ءبىرىنشى ورىندا تۇرۋى كەرەك دەگەن ۇعىمدى جاستارىمىزعا ءتۇسىندىرۋ قاجەت. سەبەبى وتانشىلدىق دەگەنىمىز، ەڭ الدىمەن، ىسكەرلىك، ەڭبەكقورلىق. قۇر سوزدەن ەشتەڭە شىقپايدى. ازاماتتارىمىز الدىمەن وتباسىنا، بالالارىنا قامقور بولۋى كەرەك. ولارعا ەڭبەگىمەن، العىرلىعىمەن ءناپاقاسىن تاۋىپ بەرۋى قاجەت، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركىستاندىقتارمەن كەزدەسۋدە حالىقارالىق احۋالعا قاتىستى ەلىمىزدىڭ ۇستانىمى تۋرالى ايتتى.
– ءبىز مەملەكەتتىگىمىزدى ساقتاپ، وسىپ-وركەندەۋىمىز ءۇشىن ەل بىرلىگى اۋاداي قاجەت. ال بىرلىك – بەيبىتشىلىكتىڭ، تىنىشتىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ كەپىلى. وسى ورايدا، قازىرگى حالىقارالىق احۋال جونىندە ايتا كەتكىم كەلەدى. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، الەمدەگى جاعداي ابدەن شيەلەنىسىپ كەتتى. وسىنداي كۇردەلى جاعدايدا قازاقستان حالىقارالىق ۇيىمداردا، ەڭ الدىمەن، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا داۋىس بەرۋ كەزىندە بەيتاراپ ۇستانىمىن ساقتاپ وتىر. بۇل ءبىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەمىزگە ساي كەلەدى. جەرىمىزدىڭ بۇتىندىگى جانە ەلىمىزدىڭ اماندىعى – ءبىز ءۇشىن بارىنەن ماڭىزدى. سوندىقتان پاراساتتىلىق پەن سابىرلىق تانىتىپ، ارانداتۋشىلاردىڭ جەتەگىندە كەتپەۋىمىز كەرەك.
حالقىمىزدىڭ ەڭ باستى كۇشى – بىرلىك، پاراساتتىلىق جانە توزىمدىلىك. وسى قۇندىلىقتاردان ايىرىلىپ قالساق، ەلىمىزگە ۇلكەن ءقاۋىپ تونەدى. مەملەكەتتەردىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعى مىندەتتى تۇردە ساقتالۋى كەرەك. بۇل – نەگىزگى قاعيدات. مەن مۇنى حالىقارالىق ارەنادا ۇنەمى اشىق جانە انىق ايتىپ ءجۇرمىن. جاقىندا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا بارىپ، ەڭ بيىك مىنبەردەن بۇل تۋرالى تاعى دا مالىمدەدىم. بۇنىڭ ءبارى بەكەر ەمەس. اينالامىزدا اۋقىمدى سوعىس بولىپ جاتىر. ءبىز وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، ەڭ الدىمەن، ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن ويلاۋىمىز كەرەك. شەكارامىز ءبۇتىن بولسا، سىرتتان شابۋىل جاسالماسا، ءتورت قۇبىلامىز تۇگەل بولادى. بۇل – مەملەكەتىمىز ءۇشىن، مەن ءۇشىن اسا ماڭىزدى مىندەت ءارى باستى ماقسات، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت كورشى ەلدەن كەلىپ جاتقاندار تۋرالى كوپشىلىكتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەگە دە ارنايى توقتالدى.
– قازاقتا «كورشىمەن تاتۋدىڭ كوڭىلى توق» دەگەن ءسوز بار. ەڭ باستىسى، ىرگەلەس ەلدەرمەن تاتۋ بولۋىمىز كەرەك. بۇدان ەش ۇتىلمايمىز. سوڭعى كۇندەرى كورشى ەلدەن، ياعني رەسەيدەن كوپتەگەن ادام كەلە باستادى. كوپشىلىگى قازىرگى احۋالعا بايلانىستى امالدىڭ جوقتىعىنان كەلىپ جاتىر. ولارعا قامقورلىق كورسەتىپ، قاۋىپسىزدىگىنە ءمان بەرۋىمىز قاجەت. بۇل – ساياسي جانە گۋمانيتارلىق ماسەلە. وسى ماسەلەنى مەن ۇكىمەتكە تاپسىردىم. جالپى، وسىنداي كۇردەلى جاعدايدا ءبىز ەڭ الدىمەن ادامگەرشىلىك، سابىرلىق، ۇيىمشىلدىقتى تانىتۋىمىز كەرەك. بىزدە ەشقانداي داعدارىس جوق، دۇربەلەڭ دە جوق. ۇكىمەت ءوز جۇمىسىن اتقارۋى كەرەك. سىرتتان كەلگەن ادامدارعا كومەك كورسەتىلەدى، ءبىراق جەڭىلدىكتەر بەرىلمەيدى. جۇمىستىڭ ءبارى زاڭ بويىنشا، كەلىسىمدەر بويىنشا جۇرگىزىلەدى. ءبىز رەسەي تاراپىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، بۇل تۇيتكىلدى ەلىمىزدىڭ مۇددەسىنە ساي شەشەمىز. تاعى دا قايتالاپ ايتامىن، وسىنداي الماعايىپ كەزەڭدە بىزگە، ەڭ الدىمەن، بەرەكە-بىرلىك قاجەت. ەلدىڭ تىنىشتىعىن ساقتاي بىلسەك، تۇراقتى دامي الامىز. بارلىق ماسەلەنى بايىپپەن تالقىلاپ، اقىلمەن شەشۋىمىز كەرەك. مۇنى مەن كيەلى تۇركىستان تورىنەن ارنايى ايتىپ تۇرمىن. ويتكەنى بۇرىن-سوڭدى ءدال وسى جەردە ايتىلعان اتالى ءسوزدىڭ ءبارى التى الاشقا تۇگەل تاراعان. عاسىرلار بويى جالعاسىپ، قانىمىزعا سىڭگەن بۇل ءداستۇر ءقازىر دە ساقتالىپ وتىر، – دەدى پرەزيدەنت.
بۇدان بولەك، قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا ايتىلعان ماسەلەلەرگە توقتالدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ءبىز ساياسي جاڭعىرۋمەن قاتار ءبىرقاتار الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق شارالاردى قولعا الامىز. ونىڭ يگىلىگىن بۇكىل جۇرتىمىز كورەدى.
– تاعى ءبىر اسا ماڭىزدى رەفورما – پرەزيدەنتتىڭ ءبىر عانا مەرزىمگە سايلانۋى. ءبىزدىڭ ايماقتاعى قاي مەملەكەتتى الىپ قاراساڭىز دا، مۇنداي وزگەرىس مۇلدەم بولماعان. سوندىقتان بۇل رەفورما دەموكراتيا جولىنداعى باتىل قادام دەپ سەنەمىن. تاۋەكەلگە بەل بۋساق تا، وسىنداي شەشىم حالقىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعى ءۇشىن كەرەك دەپ كامىل سەنەمىن. بۇل رەفورما نە ءۇشىن جاسالماقشى دەگەن سۇراق پايدا بولۋى مۇمكىن. ماسەلە مىنادا: پرەزيدەنتتىك لاۋازىمعا كوپ جىل بويى ءبىر عانا ادام يە بولماۋى كەرەك. الەمدە بولسىن، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بولسىن كوپ جىل بويى ءبىر عانا ادام ەڭ جوعارى لاۋازىمعا يە بولسا، مۇنداي جاعداي ەلگە دە، مەملەكەت باسشىسىنا دا ابىروي اكەلمەيدى. ءبىز بولاشاققا نىق سەنىممەن قاراپ، ادال، دارىندى ساياساتكەرلەرگە جول اشۋىمىز كەرەك. جالپى، جۇرت ءبىزدىڭ ساياسي جۇيەنى وزگەرتۋ تۋرالى جوسپارىمىزدىڭ ءمان-ماڭىزىن جاقسى ءتۇسىنىپ وتىر. جۇمىستى ودان ءارى جالعاستىرۋ ءۇشىن جاڭا كونستيتۋسياعا ساي سەنىم مانداتى قاجەت. سوندىقتان كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى بيىلعى 20 قاراشاعا بەلگىلەندى. ءبىز بۇل ناۋقاندى زاڭعا سايكەس، ءادىل جانە اشىق وتكىزەمىز. تۇركىستاندىقتار دا سايلاۋعا بەلسەنە قاتىسىپ، ءوز تاڭداۋىن جاسايدى دەپ سەنەمىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت جيىن سوڭىندا ءبىرقاتار ەڭبەك ارداگەرىن مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ماراپاتتادى.
اتاپ ايتقاندا، «ۆودنىە رەسۋرسى-ماركەتينگ» ج ش س ديرەكتورى اناربەك ورمان ءى دارەجەلى «بارىس» وردەنىمەن، ەڭبەك ارداگەرى جارىلقاسىن ازىرەتبەرگەن ۇلى ءىىى دارەجەلى «بارىس» وردەنىمەن جانە ەڭبەك ارداگەرى قويشىباي ءارىپباي مەن مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى «قازقايتاجاڭارتۋ» رمك تۇركىستان فيليالىنىڭ ساۋلەتشىسى نۇرعالي يماجانوۆ «پاراسات» وردەنىمەن ناگرادتالدى. سونداي-اق «يۋجنىي كازاحستان» وبلىستىق گازەتىنىڭ باس رەداكتورى مارينا ليمارەنكوعا «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالى، ورتا مەكتەپ ءمۇعالىمى پەرنەباي ارىنوۆقا «شاپاعات» مەدالى تابىس ەتىلدى.
