جۋرناليستەرمەن وتكەن ونلاين كەزدەسۋدە سۋديا ءوزى تۋرالى الەمجەلىدە تاراعان اقپاراتتى فەيك دەپ اتاپ، وفيسىنەن تابىلعان 10 مىڭ دوللاردىڭ “شىعۋ تەگىن” ءتۇسىندىرىپ بەردى.
ونىڭ اتاپ وتكەنىندەي الگى قاراجات ءوز جيناعى، ونىڭ وزىندە تۇتاس ەمەس. قارجىنىڭ تەڭ جارتىسىن قارىزعا العان.
“تۇركىسب اۋدانىندا تۇراتىن شەشەمنىڭ ءۇيىن ساتىپ، ونىڭ ۇستىنەن از-مۇز اقشا قوسىپ، تاپ جانىمنان پاتەر ساتىپ الۋدى ۇيعارعانبىز. سول كۇنى وتباسى بانككە بارۋدى ويلاستىرىپ، العاشقى جارنانى اۋدارۋ ءۇشىن اقشانى جۇمىسقا الىپ كەلگەن جايىم بار ەدى”، – دەيدى جولمانوۆا.
“مىنا زاماندا اقشانى جۇمىستا ساقتاۋشى ما ەدى؟” دەگەن جۋرناليستەر ساۋالىنا سۋديا قوماقتى قاراجاتتى ۇيدە ساقتاۋدان سەزىكتەنگەنىن، بالالاردىڭ، كەلىمدى-كەتىمدى ادامنىڭ كوزىنە ءتۇسىپ جوعالىپ كەتەرىنەن قاۋىپتەنگەنىن ايتتى.
سوت قىزمەتى قاۋىرت بولعاسىن تاڭنان قارا كەشكە دەيىن ءۇي بەتىن كورمەيتىن كەزدەر كوپ.
“سوندىقتان اقشانى ۇيدە ۇستاعاندى ءجون كورمەدىم. ۇيگە تاماق تاسيتىن كۋرەرلەر ءجيى كەلەدى. بەيساۋات جۇرگەن بىرەۋدىڭ كوزىنە تۇسسە اقشادان بۇرىن، وتباسىم سورلاپ قالار ەدى”، – دەيدى سۋديا.
…
جولمانوۆانىڭ بۇدان وزگە كاپيتالى جوق. ميلليون دوللار تۋرالى الەمجەلىگە اپ-ساتتە تاراپ كەتكەن اقپارات – داقپىرت. پاتەرىن تىنتىگەندەر قۇرالاقان ورالعان.
ءسوي دەگەن سۋديا كولىگى جوق ەكەنىن العا تارتتى. ال سەيفتەن تابىلعان 10 مىڭ دوللار ۇرلىق ەمەس. قالاي، قايدان كەلگەنىن ۇعىندىرىپ بەرۋگە دايار.
“كولىگى مەن پاتەرىنەن ءبىر قاپ اقشا تابىلدى دەپ ۇرانداتقاندار وسى ارقىلى ماسەلەنىڭ ءمان-جايىنان حابارسىز حالىقتى ماعان قارسى قويماق بولدى. مەن عانا ەمەس، تۇتاس سوت سالاسىنا كىر كەلتىرۋدى كوزدەدى”، – دەيدى ول.
…
جولمانوۆا سوتتىڭ سانكسياسىنسىز جانە باس پروكۋروردىڭ بۇيرىعىنسىز ءۇيىن تىنتىمەك بولعان تەرگەۋشىلەر زاڭدى بەلدەن باستى دەپ سانايدى. ايتۋىنشا تەرگەۋشى توپ سۋديانىڭ ۇيدە جوعىن بىلە تۇرا، باسپانانىڭ استاڭ-كەستەڭىن شىعارۋدى كوزدەگەن.
“ءۇيىمدى تىنتىگەلى جاتقانىن ەستىپ، الگى جەردە شۋ كوتەردىم. بوساعاعا ءوتىپ ۇلگەرىپتى. كابينەتىمدى اقتارىپ بولعاننان كەيىن مەنىڭ كوزىمشە ءۇيدى قوپارۋعا كوشتى. تۇك تاپپادى”، – دەيدى جولمانوۆا.
…
كابينەتىندەگى 10 مىڭ دوللار ادال اقىسى ەكەنىن، جەكە كولىگى جوعىن، ال ءۇيىن تىنتىگەندەر قۇرالاقان قايتقانىن ءمالىم ەتكەن سۋدياعا قانداي ايىپ تاعىلىپ وتىر؟
Dalanews.kz ءتىلشىسى ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىن سۋديانىڭ وزىنەن سۇراستىردى.
جولمانوۆا ءوزىنىڭ كۇدىكتى ەمەس، كۋاگەر ەكەنىن ايتادى. قىلمىستىق ءىس قوزعالماپتى. وزىنە قاتىستى قانداي كومپرومات بارىنان حابارسىز. ونىڭ ءتىنتۋ كەزىندە دە، ءازىر دە بوستاندىقتا جۇرگەنى سودان بولسا كەرەك.
بۇدان بۇرىن ءبىرقاتار ب ا ق: “جولمانوۆا قۇرىلىس كومپانياسىنان ميلليون دوللارعا جۋىق پارا الدى” دەگەن اقپارات تاراتقان-دى. سۋديا مۇنى جوققا شىعارىپ وتىر.
“قۇرىلىس كومپانياسىنان كوك تيىن العان ەمەسپىن. مويىندايىن، وسىعان دەيىن قۇرىلىس سالاسىمەن بايلانىستى ءبىرقاتار داۋلى دۇنيەمەن ىستەس بولعانىم راس.
ماسەلەن “ەسەنتاي ءسيتيدىڭ” داۋى. تۇرعىنداردىڭ شاعىمىن زاڭدى دەپ تانىپ، اۋقىمى كەڭەيىپ جاتقان ءتۇرعىن-ۇي كەشەنىنىڭ كەسىرىنەن اۋلاسىنا وتە الماي قالعان ازاماتتاردى اقتاپ شىقتىم. “ەۋروپوليس” ءتۇرعىن-ۇي كەشەنىنە ارىزدانعان تۇرعىنداردىڭ ارىز-تالابىن ەسكەرىپ، ءۇيدىڭ قولدانىسقا بەرىلۋىن زاڭسىز دەپ تاپتىم”، – دەيدى ول.
…
جولمانوۆا تەرگەۋدى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى جۇرگىزىپ جاتقانىنا اڭ-تاڭ. زاڭعا ساي كوررۋپسيا مەن الاياقتىق ىستەردى ۇقك تەرگەمەيدى. مۇنىمەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى اگەنتتىك نەمەسە پوليسەيلەر اينالىسۋى ءتيىس.
“ۇقك-نىڭ مەندە نە جۇمىسىن بارىن ارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ بايىبىنا بارا الماي-اق قويدىم. بىلسەم بۇل ءىستىڭ باسى-قاسىندا تويبايەۆ سۇلتان دەيتىن كوميتەت وكىلى ءجۇر. الماتى قالالىق سوتى ءتوراعاسىنىڭ كەڭەسشىسى قىزمەتىن قوسا اتقارادى. تۇنەكۇنگى اتىشۋلى سۋرەتتى جەلىگە تاراتىپ جىبەرگەن دە ناق وسى - تويبايەۆ”، – دەيدى سۋديا.
…
ىلگەرىدە سوت يممۋنيتەتى تۋرالى ءسوز قوزعاعانبىز. ناقتىلاساق، سۋديالار سوت بيلىگىن جۇزەگە اسىرۋشى تۇلعا رەتىندە ءبىرقاتار نورماتيۆتىك اكتىلەرمەن، سونىڭ ىشىندە ق ر كونستيتۋسياسىمەن جانە كونستيتۋسيالىق زاڭدارمەن ايقىندالعان ارنايى مارتەبەگە يە.
– الايدا، – دەيدى جولمانوۆا. مەنى ءبىر جىل بويى تورىپ كەلگەن ەكەن. كابينەتىمە جاسىرىن كامەرا ورناتىپ، كىرگەن-شىققانىمدى اڭدىپ وتىرعان. مۇنى ءبىر توپ ادام كابينەتىمە ساۋ ەتىپ كىرگەن كۇنى ءبىر-اق ءبىلدىم. ءتىپتى كەڭەسۋ بولمەسىنە دە كامەرا ورناتقان.
ايتۋىنشا وسىلايشا ونىڭ سۋديالىق يممۋنيتەتى تابانعا تاپتالعان. كەڭەسۋ بولمەسى ادەتتە سۋديانىڭ ءىستى ابدەن زەردەلەپ، اقىرعى شەشىم شىعاراتىن ورنى. ارنايى مارتەبەگە ساي سۋديا تاۋەلسىز تۇلعا، ونىڭ قۇقىعىنا قول سۇعۋعا جول بەرىلمەيدى.
ءسوي دەگەن جولمانوۆا “ماعان كەپىلدىك بەرىلگەن يممۋنيتەت ءادىرام قالدى”، – دەيدى.
…
Dalanews.kz ءتىلشىسىن تاڭعالدىرعان تاعى ءبىر جايت – قۇرىقتاۋ كەزىندە جولمانوۆانىڭ تەلەفونىن اقتارىپ، الاڭسىز وتىرعانى. مۇنى قالاي تۇسىنەمىز؟
“تۇسىنبەيتىن نەسى بار؟ مەن ءوزىمنىڭ ادالدىعىما، تازالىعىما سەنىمدىمىن. قوبالجىعان جوقپىن. “سانكسيامەن كەلدىك” دەگەندەردى كابينەتىمە كىرگىزدىم، ءتىنتۋ جۇرگىزۋگە ەرىك بەردىم. سول ساتتە تەلەفونىما تىنىم بولماي، الاڭ كوڭىل ارىپتەستەرىم حابار-وشار سۇراي باستادى. سولارعا جاۋاپ جازعان ءسات سۋرەتكە ءتۇسىپ قالسا كەرەك”، – دەيدى جولمانوۆا.
وسى ساتتە ۇلى حابارلاسىپ، ءبىر توپ ادامنىڭ ەسىك اۋزىندا تۇرعانىن جەتكىزگەن. جولمانوۆا شۋ كوتەرىپ، ءوزى جوقتا ءۇيدى تىنتۋگە كەلگەندەردىڭ ارەكەتى زاڭسىز ەكەنىن ايتقان.
…
اتالعان ءىستىڭ اجيوتاجعا ۇلاسۋىنا بلوگەر ايگۇل ورىنبەكتىڭ جازباسى ايتارلىقتاي اسەر ەتكەنى انىق.
بلوگەردىڭ جازباسىندا جولمانوۆانىڭ كابينەتىنەن 4500 دوللار، ءۇيىن ءتىنتۋ كەزىندە 2 800 000 دوللار، جەكە كولىگىنەن 600 000 دوللار تابىلعانى ايتىلعان-تىن. سونداي-اق مەدەۋ اۋداندىق سوتىنىڭ سۋدياسى قۇرىلىس سالۋشىدان 1 180 000 دوللار كولەمىندە پارا العانى تۋرالى اقپاراتتى ورىنبەكتەن وقىعان ەدىك.
“وسى راس پا؟” دەگەن Dalanews ساۋالىنا “جوق” دەپ جاۋاپ بەرگەن جولمانوۆا قازاقستانداعى سۋديالار وداعى ارىپتەسىنىڭ ار-نامىسىن اياققا تاپتاتپاسىنا سەنىمدى.
“سەبەبى مۇنىڭ ءبارى جالعان. مەن قوعامدىق كولىكپەن جۇرەمىن. ماشىنەم جوق. ال ءۇيدى ءتىنتۋ كەزىندە ەشتەڭە تاپپادى”، – دەيدى ول. سوزىنە قاراعاندا قازىرگى سيتۋاسيا تولىق شەشىمىن تاپقاننان كەيىن، ءىسى ايگۇل ورىنبەكپەن بولماق.
…
جولمانوۆا بۇل ءىستىڭ قولدان قۇرالعانىن، قۋدالاۋدى جوعارىداعى جەتەكشىلەرى ۇيىمداستىرعانىن ايتادى.
سۋديا “سوت جۇيەسىنىڭ تازالىعى مەن تاۋەلسىزدىگىن قورعاعانىم ءۇشىن “سۇيكىمسىز” اتاندىم” دەپ سانايدى.
“مەدەۋ اۋداندىق سوتىنىڭ ءتوراعاسى اسەت بورانبايەۆ پەن الماتى قالالىق سوتىنىڭ ءتوراعاسى اسقار سمايلوۆتىڭ ۇزاق ۋاقىت بويعى زاڭسىز ىس-ارەكەتتەرىنە قارسى تۇردىم. سۋديالار شەشىمىنە ىقپال ەتىپ، قىسىم كورسەتۋىنە كەدەرگى كەلتىردىم.
اۋداندىق سوت ءتوراعاسى ءبىزدىڭ جۇكتەمەنى ازايتىپ، قاعاز-قۇجاتتىڭ ازابىنان ارىلتاتىن سەپتىگىن حاتشىلاردى جۇمىستان شىعارا باستادى. ءاربىر سۋديانىڭ حاتشىسى بولۋى كەرەك.
ءبىزدىڭ شۇعىل شەشىم شىعارىپ، جۇمىستى جەدەل جۇرگىزۋىمىز وسى كومەكشىلەرگە تىرەلىپ تۇر. ال بورانبايەۆ ولارعا سەبەپسىزدەن سوقتىعىپ، تىرناق استىنان كىر ىزدەدى. سالدارىنان 6 حاتشى جۇمىستان كەتتى، – دەيدى جولمانوۆا.
سۋديا مۇنى ايتىپ، جاقىن اسانوۆقا دەيىن جەتكەن.
“قالالىق سوت ءتوراعاسى اسقار سمايىلوۆ اۋرۋ اسقىنىپ، كارانتين كۇشەيگەن شاقتا بىزدەردى جۇمىسقا شىعۋعا ماجبۇرلەدى. ءسويتىپ باس سانيتاردىڭ قاۋلىسىن بۇزدىق. ەكى سۋديا كوۆيدتان كوز جۇمدى. مۇنى كورە وتىرىپ، ءۇنسىز قالا المادىم. سمايلوۆقا حات جولداپ، ەكى سۋديانىڭ قايتىس بولعانىن ەسىنە سالدىم. ىندەت اۋا جايىلعان شاقتا قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ قاجەت ەكەنىن ەسكەرتتىم. اشىعىن ايتقاندا، وعان ءوز پىكىرىمدى بىلدىرگەنىم ءۇشىن جاقپاي قالدىم”، – دەيدى جولمانوۆا.
قالالىق سوت ءتوراعاسى قىزمەتىنە تاعايىندالعان العاشقى كۇننەن سۋديالاردىڭ ىسىنە كيلىگۋگە كوشكەن. كونبەگەندەردى جۇمىستان قۋاتىنىن ايتقان.
“ءدال سولاي دەگەن جازباسى بار. قانداي شەشىم شىعارۋ كەرەگىن ايتىپ، ىسكە تۇمسىق تىعۋىن دوعارعان جوق. بۇعان قارسى شىققان مەنى جازالاي المادى. سەبەبى جۇمىسىمدا ءمىن جوق ەدى.
توق ەتەرىن ايتقاندا، مەنىڭ ارىم دا، قولىم دا تازا...”، دەيدى سۋديا جولمانوۆا.
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
