جينالعاندار الدىندا ءسوز سويلەگەن ەلباسى بۇل كاسىپورىن يندۋستريانىڭ تىرەگى، ال ءوڭىردىڭ مەتاللۋرگيالىق زاۋىتتارى مەن تاۋ-كەن بايىتۋ كومبيناتتارى قازاقستاننىڭ ماقتانىشى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– «قازمىرىشقا» ءوڭىردىڭ دامۋىنا قاتىستى دا زور الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلگەن، بۇل ماقساتقا كاسىپورىن 3 ملرد تەڭگەگە دەيىن قاراجات بولگەن. كومپانيا ەسەبىنەن مەديسينالىق ورتالىق، بالاباقشا، تەننيس ورتالىعى، جابىق باسسەين، جەكپە-جەكتەر سارايى سالىنۋدا، وزگە دە ونداعان الەۋمەتتىك جوبالار جۇزەگە اسىرىلۋدا، – دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ. ءوز كەزەگىندە ەلباسى ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ كورسەتكىشتەرى جوعارى ەكەنىن دە اتاپ ءوتتى.
– وبلىستا تەك وتكەن جىلى 20 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلدى، 3300 پاتەر، 14 اۋرۋحانا، 21 مەكتەپ سالىندى. 360 شاقىرىم جول جوندەلدى. تاعى 5 مەكتەپ اشۋ جوسپارلانۋدا. بۇل جۇمىستار جالعاساتىن بولادى. «نۇرلى جول» باعدارلاماسى بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلۋدا، ونىڭ اياسىندا بىزدەر جول، يندۋستريالىق نىساندار، قولجەتىمدى باسپانا سالىپ جاتىرمىز. وسىنىڭ ءبارى سىزدەر ءۇشىن، ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن جاسالۋدا. قازاقستانداعى يننوۆاسيالىق ونىمدەردىڭ 20 پايىزى ناق وسى وبلىستا ءونىدىرىلۋى كەزدەيسوق ەمەس. وڭىرگە سالىنعان ينۆەستيسيالار كولەمى 345 ملرد تەڭگەگە جەتكەن. شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋعا 2 ملرد تەڭگە، وندىرىستىك ينفراقۇرىلىم قۇرۋعا تاعى 3 ملرد تەڭگە بولىنەدى. «جۇمىسپەن قامتۋ – 2020» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋعا مەملەكەت 11 ملرد تەڭگە ءبولدى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
ەلباسى وسكەمەندىكتەردى جاڭا تەاتردىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتاپ، ەلدىڭ بەرەكە-بىرلىگى ءۇشىن قوعامدى رۋحاني جانە مادەني دامىتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. «بۇل – مادەنيەتتىڭ تاماشا جاڭا ورداسى. تەاتر 600 ورىنعا لايىقتالعان، دايىندىق زالدارى، كىشى زالى بار. قازاق جانە ورىس ترۋپپالارىنىڭ ويداعىداي جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان. سىزدەردى جاڭا تەاتردىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتايمىن. وسكەمەندىكتەر وسى زالدا اكتەرلەردىڭ تاريحىمىز بەن قازىرگىمىزدى ايشىقتايتىن كەرەمەت ويىنىن كورەتىنىنە سەنىمدىمىن»، – دەدى.
ساپار بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى سەمەيدەگى ابايدىڭ «جيدەباي-بورىلى» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني جانە ادەبي-مەموريالدىق مۋزەي-قورىعىنا دا باردى. ەلباسى مۋزەي جادىگەرلەرىن تاماشالاپ، سەمەي قالاسىنىڭ شىعارماشىل زيالى قاۋىم وكىلدەرىمەن كەزدەستى. پرەزيدەنت شىعىس قازاقستان وبلىسى مادەني جانە رۋحاني مۇرالارعا باي ەكەنىن، ولاردى ساقتاۋ مەن دامىتۋ مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
– شىعىس قازاقستان – اباي، شاكارىم، مۇحتار اۋەزوۆ تۋعان كيەلى مەكەن. ولاردىڭ شىعارمالارىندا تەرەڭ فيلوسوفيا تۇنىپ جاتىر. ۇلى اباي بارلىق ۇلتتار ءبىر اۋلەتتىڭ بالالارى ەكەنىن ءجۇز جىل بۇرىن ايتقان. ءبىز بۇگىن ەلدەگى دوستىقتى، تۇراقتىلىقتى نىعايتۋدامىز. كوپتەگەن ەلدەر 100 جىلدا دا جەتپەگەن نارسەگە ءبىز نەبارى 23 جىلدا قول جەتكىزدىك. ەگەر تاۋەلسىزدىك ساقتالماسا، ەل ەكونوميكاسى دامىماسا جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر شەشىلمەسە، حالىق يگىلىككە كەنەلمەيدى. بۇگىندە بارلىق باعىتتا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇرىن سەمەيدە جىلۋ بەرۋگە بايلانىستى ماسەلە بولدى، 200 قازاندىق قالانى تۇتىنگە ورايتىن. ءقازىر بۇل پروبلەمانىڭ ءبارى شەشىلدى. ءبىز سەمەي گەس-ىن سالۋ ماسەلەسىن ويلاستىرىپ جاتىرمىز. جالپى، قازاقستان دۇرىس جولدا كەلەدى، ساياسي تۇراقتىلىقتى، ءوزارا تۇسىنىستىكتى جانە دوستىقتى ساقتاۋ قاجەت، – دەدى ەلباسى. بۇدان كەيىن مەملەكەت باسشىسى قالاداعى وڭىرلىك ونكولوگيالىق ديسپانسەردىڭ جۇمىسىمەن تانىستى.
– بۇل كەشەنگە مەملەكەت 7،2 ميلليارد تەڭگە ءبولدى، سونىڭ 4 ميللياردى زاماناۋي جابدىقتار الۋعا ارنالعان. بۇل – يادرولىق مەديسينا ەلەمەنتتەرىن قولداناتىن قازاقستان ءۇشىن بىرەگەي مەكەمە. ەندى وسى جابدىقتاردى حالىققا كاسىبي كومەك كورسەتۋ ءۇشىن بارىنشا ءتيىمدى قولدانۋ سىزدەرگە بايلانىستى. بۇكىل ەل بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن دامىتۋدىڭ ارقاسىندا ازاماتتاردىڭ ورتاشا ءومىر جاسى سوڭعى ون جىلدا 64-تەن 71-گە دەيىن ۇلعايدى، – دەدى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ سەمەي قالاسىنداعى «Kondiz» ج ش س كونديتەرلىك فابريكاسىندا بولعان كەزىندە وبلىستا حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاسالعانىنا توقتالدى. اتاپ ايتساق، سوڭعى جىلدارى وڭىردە الەۋمەتتىك جانە سپورت نىساندارى، باسپانا، سونداي-اق كولىك ينفراقۇرىلىمى نىساندارى كوپتەپ سالىنۋدا. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وسى شارالار ءوڭىر ەكونوميكاسىنىڭ وسۋىنە جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋىنا ىقپال ەتكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. نەمىستىڭ زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارىمەن جابدىقتالعان فابريكانىڭ وندىرىستىك قۋاتى جىلىنا 22 مىڭ توننا كونديتەر ءونىمىن شىعارۋعا لايىقتالعان. كاسىپورىندا 119 ادام جۇمىسپەن قامتىلعان. ءوز كەزەگىندە نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستاننىڭ مادەني ءومىرىن نىعايتۋداعى ەكونوميكالىق باقۋاتتىلىقتىڭ ايرىقشا ءرولىن اتاپ ءوتتى. وسىلايشا مەملەكەت باسشىسى شىعىستىڭ شىرايىن كىرگىزگەن بەرەكەلى ىستەرگە وڭ باعاسىن بەردى.
زەينوللا اباجانوۆ
