ءشامىل ءابىلتاي نازاربايەۆقا ارناعان «ەلباسى» كۇيىن ورتەپ جىبەردى

Dalanews 18 قاڭ. 2022 23:19 854

كۇيشى ءشامىل ءابىلتايدىڭ  «دومالاق انا»، «شاقشاق جانىبەك»، «بەكەت-اتا»، «قىدىر كەزگەن قىزىلقۇم»، «قوجا احمەت ياساۋي»، «جەر ۇرانى – ۇلىتاۋ»، «ورداباسى»، «قۇرمانعازى – كۇي ءدۇلدۇل» اتتى كۇيلەرى كوپشىلىككە بەلگىلى. ول ن.نازاربايەۆقا ارناپ «ەلباسى» كۇيىن دە شىعارعان. بەلگىلى كۇيشىمەن ءمالىم.كز سايتىنىڭ جۋرناليستەرى از-كەم پىكىرلەسىپ سۇحاتتاسىپتى. سونىڭ نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.  

 

–  «ەلباسى» دەگەن كۇيىڭىز بار ەدى...  وسى كۇيىڭىزدىڭ تاعدىرى قالاي بولىپ جاتىر؟

– بولدى. ءبىراق ءقازىر مەن ونى ورتەپ جىبەردىم.

– نەگە؟

– نازاربايەۆ تاقتا تۇرعاندا كەتەم دەپ ويلامادى. پاتشا ەلمەن بىرگە بولا ما دەگەن ءۇمىت بولدى، بىزدە. مىناداي جاعدايدان كەيىن كۇيدىڭ كيەسىنە قالمايىن دەپ ورتەپ جىبەردىم. كۇي – قازاقتىڭ بويتۇمارى. بۇرىن گەتە مەن بەتحوۆەن دە نوپالەونعا ارناپ شىعارما جازعان. كەيىن قاتتى رەنجىپ، وكىنگەن دەسەدى. مەنىڭ دە كوڭىل-كۇيىم وسىنداي.

– نوتاسىن ورتەدىڭىز با؟

– نوتاسىن، ءبارىن-بارىن. ءتىپتى ويىمنان شىعارىپ تاستادىم. ونداي كۇي جوق ءقازىر. قازىرگى ۋاقىتتا شەرلىمىن. ءبارىمىز شەرلىمىز

– نازاربايەۆ تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىدە، باسپا ءسوز بەتتەرىندە پىكىر  ءبىلدىردىڭىز بە؟

– مەن ءسوزدىڭ ادامى ەمەسپىن!

– قاسىم-جومارت توقايەۆقا كۇي ارنامادىڭىز با؟ قاڭتار قىرعىنى قالاي اسەر ەتتى؟

– 7 قاڭتار كۇنى ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ حالىققا جولداعان ۇندەۋى مەنى دە جىگەرلەندىرىپ، دومبىرام سويلەپ كەتتى. سودان «قاڭتار قىرعىنى» دەگەن كۇي تۋدى. شىنىمدى ايتايىن، مەنى ونى ءجايدان-جاي شىعارا سالعان جوقپىن. توقايەۆ حالىققا ۇندەۋ جولداماعاندا وسى كۇي شىقپايتىن ەدى.

تۋىندى كەشەگى «قاڭتار قىرعىنىنا» بايلانىستى.  جامبىلدىڭ «لەنينگرادتىق ورەندەرىم» ولەڭى سياقتى. «قاڭتار قاھارمانى» دەگەن كۇيىم ولگەندەرگە تاعزىم، ءتىرى قالعاندارعا رۋح بەرۋ ءۇشىن شىعارىلدى. مەنەن «ءشامىل، نەشە كۇيىڭ بار؟» دەسە ءبىر عانا كۇيىم بار دەۋىم مۇمكىن. ول – «قاڭتار قاھارمانى». قاسىم-جومارتتىڭ اتاسىنا «توقاي تاعدىرى» دەگەن كۇيمەن قۇلپىتاس قويدىم. 30-جىلدارى اشارشىلىق قۇربانى بولعان عوي. ونىڭ مولاسى دا جوق. اشتان ولگەن 4 ملن ادامنىڭ ءبىرى.

ول كۇيدىڭ جەلىسىمەن ءبىر اقىن «توقاي تاعدىرى» دەگەن پوەما جازدى. پوەمادا

«جاڭا كورگەن جاندايمىن تاڭدى مىنا،

تاسىتتىڭ-اۋ تەبىرەنتىپ قاندى قۇمار،

قۇربانداردىڭ رۋحىنا كۇيمەن تاعزىم،

بۇل اشتىققا ارنالعان ماڭگى مۇرا»،- دەگەن جولدارى بار.

توقايەۆ پرەزيدەنت بولماي تۇرعاندا «اكە تۋرالى تولعانىس» دەگەن كىتابىن وقىعانمىن. سول بويىنشا تۋعان كۇي ەدى. ايتپەسە توقايەۆپەن كەزدەسكەن ادام ەمەسپىن. كەزدەسۋ دە شارت ەمەس. ەلگە جاقسىلىق جاساپ، ادىلدىكتى ورناتسا بولدى. وتىز جىل ويراننىڭ قۇربانى بولدىق. ەندى ەسىمىزدى جيىپ كەلە جاتىرمىز. تەمىرقازىعىمىز ايقىندالىپ، قازاقستان باقىتتى ەل بولاتىنىنا سەنىپ وتىرمىن، اينالايىن.

– قازىرگى پرەزيدەنتتىڭ قاسىنان تابىلسام دەيسىز بە، سوندا؟

– بۇرىن نازاربايەۆتىڭ ىقپالىنان شىعا الماي ءجۇر ەدى، ەرلىگى ءبىر كۇندە ايگىلەندى. مىنەزى بار. شىڭعىسحاننىڭ ۇرپاعى ەكەنىن كورسەتتى. بۇل – ەكىنشى شىڭعىسحان. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى» دەگەن وسى. ۇلتىمىزدىڭ قازىرگى سۇيەنىشى - وسى كىسى. ءماشھۇر ءجۇسىپ ايتقان 30 جىلدان كەيىنگى كەلگەن جانى تازا ادام وسى - توقايەۆ دەپ وتىرمىن. مەنىڭ ايتقانىم شىندىق. دوس بولساڭ دا، قاس بولساڭ دا قازاقتىڭ بارىنە بىردەي قارايمىن. مەن كۇيىمنىڭ كومپاسى قالاي جۇرەدى، سول ىرعاقپەن ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان اداممىن.

– جاڭا قازاقستاننان نە كۇتەسىز؟

– جاڭا ساياساتقا جاڭا ساياسي رەفورما جاساۋ كەرەك، كونستيتۋسيانى قايتا جاساۋ كەرەك. پارلامەنتتى تاراتۋ كەرەك. «نۇر وتان» پارتياسىن جويۋ كەرەك. سوندا عانا قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى ناعىز باتىر بولىپ شىعادى. بۇرىنعى جولمەن جۇرە بەرسەك، ەشتەڭە دە وزگەرمەيدى. الداعى كۇندەردەن تەك جاقسىلىق قانا كۇتەمىن. بابالارىمىز ارمانداعان قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان زامانعا جەتەمىز دەپ سەنىپ وتىرمىن.

پىكىرلەسكەن: ولجاس ءابىل ۇلى

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار