"ەرتىس" اتوم ەلەكتر ستانساسى. قازاقستان جۇڭگو اەس-ىن كۋرچاتوۆ اۋماعىنا قوياتىنىنا ەش كۇمان جوق. وندا اباي وبلىسى ءوزىنىڭ يادرولىق ستاتۋسىنا قايتا ورالاتىن بولادى. ال قىتايدىڭ ەكى HPR-1000 رەاكتورىنان قۇرىلعان اەس ەرتىستىڭ سول جاعاسىندا، كۋرچاتوۆ قالاسىنىڭ اۋماعىندا بولماق". ساراپشى ايبار ولجايەۆتىڭ ەكىنشى اەس-قا قاتىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، جەلىدە جازعان جازباسى وسىلاي باستالادى. ياعني، ول قىتايلار سالاتىن اەس-تى ەرتىس دەپ اتاۋدى ۇسىنادى،دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"كۋرچاتوۆ – قازاقستاننىڭ اتوم ورتالىعى. مۇندا تەرمويادەرلىق توكوماك تاجىريبەلىك قۇرىلعىسى جۇمىس ىستەيدى. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق يادرولىق ورتالىعى وسى كۋرچاتوۆتا ورنالاسقان. يادرولىق تەحنولوگيالار پاركى بىرنەشە ءونىم شىعارۋدا. سوندىقتان سۋى مول ەرتىس بويىنداعى كۋرچاتوۆ اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسىنا ەڭ لايىقتى ورىن. وسىمەن قازاقستاندا "بالقاش" جانە "ەرتىس" اتتى ەكى اەس بولادى. بۇل اتاۋلارى وزدەرىنە جاراسىمدى سياقتى. شىنىمەن دە سولاي اتالسا، وندا قازاق اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ اتاۋلارىن ءبىرىنشى قويعان ادام رەتىندە تاريحتا قالامىن"، دەپ جازادى ول.
ونىڭ ايتۋىنشا، قاراستىرىپ وتىرعان "ەرتىس" اەس-ىندە ەكى رەاكتور قويىلادى.
"HPR–1000 رەاكتورى اتى كورسەتىپ تۇرعانداي 1 مىڭ مەگاۆاتت ەلەكتر قۋاتىن بەرەدى. مۇنداي ەكى رەاكتور جىلىنا 15-16 مىڭ كيلوۆاتت-ساعات ەلەكتر قۋاتىن وندىرمەك. بۇل ءقازىر ۇلكەن ەلەكتر دەفيسيتىن باستاپ كەشىپ وتىرعان وسكەمەننىڭ بارلىق قاجەتتىلىگىن جابادى جانە جاڭا زاۋىتتار مەن فابريكالار سالۋعا مۇمكىندىك بەرمەك"، - دەيدى ولجايەۆ.
سونداي-اق ساراپشى وسى اەس-تىڭ بولاشاعى بۇگىن قازاقستان مەن جۇڭگو باسشىلارى قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن سي سزينپين اراسىندا ءسوز بولارى انىق ەكەنىن ايتادى. ال ەگەر ءبىر ناقتى قۇجاتقا قول قويىلىپ جاتسا، وندا جۇڭگو تاراپى ەكسپورتتىق كرەديتتىڭ نەگىزگى پارامەترلەرىمەن كەلىسكەنىن بىلدىرەدى.
"مەنىڭ ويىمشا، "ەرتىس" اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى "بالقاش" اەس-ىنە قاراعاندا تەزىرەك اياقتالادى. سوندىقتان ءبىزدىڭ تۇڭعىش اەس-ىمىز وسى ەرتىس بولۋى عاجاپ ەمەس. سەبەبى قىتايدىڭ الىپ قۇرىلىستاردى شەمىشكەشە شاعىپ ۇيرەنگەنىن جاقسى بىلەمىز. جانە كۋرچاتوۆ قىتايعا جاقىن. ءبىز باقتى-اياگوز تەمىرجول قۇرىلىسىن تەز سالىپ بىتىرسەك، جۇڭگو تىكە تەمىرجولمەن اەس قۇرىلعىلارىن تاسي بەرەدى. سوڭعى جىلدارى قازاقستان قىتايمەن وتە مىقتى ەنەرگەتيكالىق بايلانىس ورناتتى. 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا جۇڭگو باعىتىنا 11،2 ميلليون توننا مۇناي جىبەردىك. ونىڭ ىشىندە 10 ملن تونناسى رەسەي مۇنايى. قالعانىن وزىمىزدەن. مۇناي لوگيستيكاسىندا، تاسىمالىندا ۇلكەن ءرول ويناپ وتىرمىز. 2024 جىلى باكۋدە قازاق پەن جۇڭگو تاراپتارى جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى سالاسىنداعى جوبالار بويىنشا ناقتى كەلىسىم جاساعان ەدى. قازىرگى تاڭدا بىزدە قىتايمەن بىرلەسكەن 18 جەل جانە كۇن ستانسيالارى جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ ورتاق قۋاتى 1000 مەگاۆاتقا جەتىپ قالدى. ءبىر سوزبەن، جارتى اەس بولىپ تۇر. قازاقستان جۇڭگو اەس-تەرىنىڭ نەگىزگى سەرىكتەسى. ءبىز ءۇلبى زاۋىتىندا بىرلەسكەن كاسىپورىن اشقانبىز. سول ارقىلى كورشىگە ۋران تابلەتكالارىن ساتامىز. جىلىنا 200 توننا تابلەتكا بەرىپ، قىتايداعى بارلىق اەس-تەردى قورەكتەندىرەمىز" دەپ ءسوزىن تۇيىندەيدى ول.
ايتا كەتسەك، بۇگىندەرى جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى سي ءسزينپيننىڭ مەملەكەتتىك ساپارمەن قازاقستاندا جۇرگەنى بەلگىلى.
