– رايحان نۇرمىرزا قىزى، ورتا عاسىرلاردا ۇلى جىبەك جولى بويىنداعى تالحيز قالاسى ساۋدا-ساتتىعىمەن، ورەلى وركەنيەتىمەن داۋىرلەپ تۇرعانىن تاريحتان بىلەمىز. تاريحى مەن مادەنيەتى باي ءارى تەرەڭ اۋداننىڭ تىزگىنى بۇگىندە ءوز قولىڭىزدا. قالانىڭ قازىرگى تىنىسى قالاي؟
– تالعار – شىن مانىندە دە كۇنگە، نۇرعا، جاقسىلىق اتاۋلىعا جاقىن جەر، ەجەلدەن قۇت دارىعان ءوڭىر. قالانىڭ ءار تۇرعىنى بۇل ءۇشىن ماقتانادى ءارى وسى جاۋاپكەرشىلىكتى الىپ ءجۇرۋ ۇلكەن سىن ەكەنىن تۇسىنەدى. ەكونوميكا مەن الەۋمەتتى السىرەتىپ الماۋ ءۇشىن جۇمىس اتقارىپ ءجۇرمىز. ايتا كەتسەك، وسى جىلدىڭ العاشقى 6 ايىندا جوسپار 115 پايىزعا ورىندالدى. ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتە جوسپاردىڭ ورىندالۋى 126 پايىز. مۇنىڭ ءبارى ءبىز ءۇشىن قۋانارلىق جاعداي.
– جاڭا ءوندىرىس وشاقتارىنىڭ اشىلۋى حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋعا سەپ ەكەنىن بىلەمىز. «جۇمىسى بار جۇتاماس» دەگەن. حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋدا قانداي ناقتى قادامدار جاسالدى؟
– تالعار قالاسىندا شەتەلدىك ينۆەستوردىڭ ەسەبىنەن 1،4 ملرد.
تەڭگەگە پلاستيكالىق ونىمدەر شىعاراتىن «كەرۋەن پليۋس» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى، بەلبۇلاق اۋىلىندا تروتۋارعا توسەيتىن رەزەڭكە پليتكالار شىعاراتىن «ارتپرايم كازاحستان» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى زاۋىتتارى ىسكە قوسىلعان. اتالعان سەرىكتەستىكتەردە 100 ادام جۇمىسپەن قامتىلىپ، 1390،0 ملن. تەڭگە ينۆەستيسيا تارتىلعان. سونداي-اق، 2،1 ملرد. تەڭگەگە دەنساۋلىق سالاسىنداعى تراۆماتولوگياعا قاجەتتى قۇرالدار شىعاراتىن «مەديسينالىق حولدينگ» «Sintes-kz» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ قۇرىلىسى قارقىندى جۇرگىزىلۋدە. قازىرگى تاڭدا اتالعان كاسىپورىندى يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنىڭ ەكىنشى بەسجىلدىعىنا قوسۋ ماقساتىندا قۇجاتتار راسىمدەلۋدە. ونەركاسىپ سالاسىندا 9،1 ملرد. تەڭگەنىڭ ءونىمى ءوندىرىلىپ، ناقتى كولەم يندەكسى 100،8 پايىزدى قۇرادى.
شاعىن جانە ورتا بيزنەس سالاسىندا 3385 ملن. تەڭگەنىڭ ءونىمى ءوندىرىلدى. بيۋدجەتكە 3،2 ملرد. تەڭگە ءتۇسىپ، جالپى اۋدان بيۋدجەتتىڭ 48،5 پايىزىن قۇرادى. بۇل سالادا 26100 ادام جۇمىسپەن قامتىلعانىن دا ايتا كەتكەن ورىندى. جاڭادان 15 شاعىن بيزنەس سۋبەكتىلەرى اشىلىپ، 158 جاڭا جۇمىس ورىندارى قۇرىلعانى دا ءبىز ءۇشىن جاقسى كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى.
– «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020»، «وڭىرلەردى دامىتۋ»
باعدارلامالارى اياسىنداعى جۇمىستار ءار وڭىردە قارقىندى جۇرگىزىلۋدە. بۇل باعدارلامالار اۋداندا قالاي ورىندالىپ جاتىر؟
– «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى – رەسپۋبليكانىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋ ءۇشىن جولعا قويىلعان ءوتىمدى باعدارلامالاردىڭ ءبىرى. وسى باعدارلاما اياسىندا تالعار اۋدانىندا 9 كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسى 94،2 ملن. تەڭگەگە «دامۋ» قورى ارقىلى سۋبسيديا العان. بولشەك ساۋدا اينالىمى 21،1 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، ناقتى يندەكس كولەمى 99،5 پايىزدى قۇرادى. اۋدان ەكونوميكاسىن دامىتۋعا 21،7 ملرد. تەڭگە ينۆەستيسيا تارتىلدى. ناقتى يندەكس كولەمى 101،1 پايىز. 110012 شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى نەمەسە 2015 جىل كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 118،5 پايىز. ال اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنا كەلەتىن بولساق، وسى سالادا 70 اۋىلشارۋاشىلىق كاسىپورىندارى مەن 3157 شارۋا قوجالىقتارى جۇمىس جاساۋدا. وندىرىلگەن ءونىمنىڭ جالپى كولەمى 8،2 ملرد.تەڭگەگە جەتىپ وتىر. «وڭىرلەردى دامىتۋ» باعدارلاماسى اياسىندا اۋداننىڭ 14 اۋىلىندا 119،9 ملن. تەڭگەگە 14 جوبا بويىنشا اۋىلارالىق جولدارعا اعىمدى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 1 جارتى جىلدىعىندا 35،1 ملن. تەڭگە يگەرىلىپ، جوسپار 100 پايىزعا ورىندالدى. بارلىق جوبالار بويىنشا جۇمىستار قىركۇيەك ايىندا اياقتالادى.
«اق بۇلاق» باعدارلاماسى اياسىندا كوكتال، ەركىن اۋىلدارىنىڭ سۋ جۇيەلەرىن قالپىنا كەلتىرۋ ماقساتىندا بۇگىنگى كۇنگە 150،0 ملن. تەڭگە يگەرىلگەن. قۇرىلىس جۇمىستارى 2016 جىلدىڭ قاراشا ايىندا اياقتالادى.
تالعار توپتىق سۋ اققىسى بويىنشا قىزىل-قايرات اۋىلىنىڭ سۋ جۇيەلەرىنىڭ 2-كەزەڭى قولعا الىندى. قازىرگى تاڭدا «ءمولدىر» جەكەمەنشىك شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىمەن كەلىسىمشارت جاسالعان، قۇرىلىس جۇمىستارى تامىز ايىندا باستالادى.
جىل باسىنان بەرى اۋدانداعى 13 بىرلىك جول بويىنداعى باعدارشامداردى كۇتۋ جانە جول بەلگىلەرىن ورناتۋ جۇمىستارىنا 2،3 ملن. تەڭگە يگەرىلدى.
– ءبىلىم سالاسى – باستى نازاردا ەكەنى ايقىن. بۇل سالاداعى ناقتى ناتيجەلەر مەن جوبا-جوسپاردى ايتا كەتسەڭىز.
– 2015-2016 وقۋ جىلىنداعى 1270 مەكتەپ ءبىتىرۋشىنىڭ 883ء-ى ۇلتتىق
ءبىرىڭعاي تەست تاپسىرىپ، قورىتىندىسى بويىنشا ورتاشا بال – 80،2 قۇرادى. «التىن بەلگىگە» ۇمىتكەر 42 بالانىڭ 25ء-ى ءوز بىلىمدەرىن دالەلدەدى. 28 وقۋشى ۇزدىك اتتەستات يەلەندى.
«ديپلوممەن – اۋىلعا!» باعدارلاماسى بويىنشا ءبىر جولعى بەرىلەتىن كوتەرمە جاردەماقىلارعا 41 ادامعا 6،1 ملن. تەڭگە، 18 ادامعا تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا 57 ملن. تەڭگە قاراجات بولىنگەن.
ءبىلىم سالاسىنداعى جۇمىس ىستەيتىن 50 بالاباقشانىڭ 32ء-ى «بالاپان» باعدارلاماسىمەن جۇمىس جاسايدى. بۇلدىرشىندەردىڭ بالاباقشامەن قامتىلۋى 93،0 پايىزدى قۇرادى.
مەملەكەتتى-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك باعىتىندا تالعار قالاسىندا 500 ورىندىق جاڭا بالاباقشانى قىركۇيەك ايىندا اشۋ جوسپارلانۋدا. اعىمداعى جىلى ەڭبەكشى اۋىلىندا 300 ورىندىق، ەلامان اۋىلىندا 300 ورىندىق، كىشى بايسەركە اۋىلىندا 300 ورىندىق، بەلبۇلاق اۋىلىنداعى 600 ورىندىق جاڭا مەكتەپتەردىڭ جانە اقتاس اۋىلىندا 600 ورىندىق مەكتەپكە جاناما قۇرىلىس جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. جۇمىستاردىڭ اياقتالۋى 2017 جىلدىڭ تامىز ايى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.
قىزىل-قايرات اۋىلىنداعى №19 مەكتەپتە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، جۇمىستاردى اياقتاۋ مەرزىمى تامىزدىڭ 20-ىنا جوسپارلانعان. سونداي-اق، وستەمىر اۋىلىنداعى №14، تالعار قالاسىنداعى №6 ورتا مەكتەپتەرگە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
اۋدان تۇرعىندارىنىڭ دەنساۋلىعىن قاداعالاۋدا 46 مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرى جۇمىس ىستەيدى. ولاردا 285 دارىگەر، 825 ورتا دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتكەرى بار.
27 ەمدەۋ مەكەمەلەرىندە ءدارى ساتاتىن ورىندار، جەدەل جاردەم كورسەتەتىن جابدىقپەن قامتىلعان 15 اۆتوكولىك قىزمەت كورسەتەدى.
ءبىر ايتا كەتەرلىگى، اۋداندا مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار مەن تۇرعىندار اراسىنداعى قارىم-قاتىناس جولعا قويىلعان. تۇرعىنداردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن ورىنداۋ جولىندا كولەمدى ءىس-شارالار قابىلداندى. ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرىن دەر ۋاقىتىندا قاراۋ جونىندە جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
ءارقايسىمىزدىڭ مىندەتىمىز – اۋدان حالقىنىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان ەلباسى تاپسىرمالارىن قىسقا مەرزىم ىشىندە ساپالى دا شيراق ورىنداۋ. ءى جارتى جىلدىقتا جەتكەن جەتiستiكتەرىمىز از ەمەس. ءبىراق، ءالى دە شەشىمىن تاباتىن ماسەلەلەر دە بارشىلىق.
ولار ءسىز بەن ءبىز بولىپ بىرلەسكەن ءىس- شارالار ناتيجەسىندە شەشىلمەك.
سۇحباتتاسقان باقتيار قاباسوۆ.
