«قازاقستان تەمىر جولى» ۇك» اق-دا نەگىزگى وندىرىستىك قىزمەتكە تىكەلەي قاتىسى جوق شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋ بويىنشا جۇمىستار جوسپارلى تۇردە جالعاسۋدا. ءبىرقاتار ماڭىزدى شەشىمدەردىڭ ارقاسىندا، ۇلتتىق كومپانيا سوڭعى ۋاقىتتارى ءبىرشاما قيىندىق تۋعىزىپ كەلگەن قوردالانعان قارىزداردىڭ قارجىلىق جاعداي تۇراقتاندىرعانىن اتاپ ايتۋعا بولادى.   

 

ماڭىزدى ماسەلە

بۇگىنگى كۇندە ۇلتتىق تاسىمالداۋشىنى قارجىلىق ساۋىقتىرۋ ءۇشىن سالالىق ەمەس كومپانيالاردى «قتج» ۇك» اق قۇرامىنان شىعارۋ ماڭىزدى ماسەلەنىڭ ءبىرى بولىپ تۇر. «قتج» ۇك» اق ءۇشىن نەگىزگى قىزمەت ءتۇرى تەمىرجول ماگيسترالدىق جەلىسىنە قىزمەتىن ۇسىنۋ جانە جولاۋشىلار مەن جۇك تاسىمالى بويىنشا قىزمەت كورسەتۋ بولىپ تابىلادى.

قتج قۇرىلىمىن قايتا ۇيىمداستىرۋ، زاڭدى تۇلعالار سانىڭ قىسقارتۋ،  نەگىزگى ەمەس اكتيۆتەردى شىعارۋ مەن اكتيۆتەردى دەڭگەيلىك باسقارۋ «قتج» ۇك» اق قۇنىڭ ارتتىرۋ ءۇشىن رەسۋرستاردى ءتيىمدى قايتا بولۋگە جانە كىرىستى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

 

سالالىق ەمەس قانداي كومپانيالار باس تاسىمالداۋشى قۇرامىنان شىعادى

2019 جىلى «قتج» ۇك» اق كومپانيالار توبىنان جىلىنا 5 ملرد تەڭگەدەن استام سومادا تەرىس قارجىلىق كورسەتكىشتى قۇراعان 12 سالالىق ەمەس كومپانيا شىعارىلعان بولاتىن.

2020 جىلدىڭ باسىنان «قتج» ۇك» اق كومپانيالار توبىنان تاعى ەكى سالالىق ەمەس كومپانيا – 2 ملرد تەڭگە كولەمىندەگى تەرىس قارجىلىق كورسەتكىش كورسەتكەن. وسىلايشا تاسىمالداۋشى كومپانيادان «قورعاس – شىعىس قاقپاسى» اەا بك» اق شىعارىلدى، سونداي-اق 2،3 ملرد تەڭگە كولەمىندەگى «ترانستەلەكوم» اق قاتىسۋ ۇلەسىن ساتۋ ناتيجەلى اياقتالعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.

بۇدان باسقا، اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن «قتج» ۇك» اق كومپانيالار توبىنان تاعى 5 سالالىق ەمەس اكتيۆتەردى شىعارۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل رەتتە ەكى اكتيۆ ساتۋدان ەكونوميكالىق تيىمدىلىك الىنادى دەپ بولجانۋدا. سونداي-اق، قازىرگى ۋاقىتتا جىلىنا 3 ملرد تەڭگەدەن استام كولەمدە شىعىن جيناقتاعان تاعى ءۇش كومپانيا ساتىلىمعا شىعارىلادى.

وسىلارمەن ءبىر مەزگىلدە قتج ءۇشىن ءتيىمدى ەمەس ۇزاقمەرزىمدى كەلىسىمدەردىڭ شارتتارىن قايتا قاراۋ نەمەسە توقتاتۋ جۇرگىزىلۋدە. ماسەلەن، نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى ساۋدا-لوگيستيكالىق ورتالىقپەن جالپى سوماسى 240 ملرد تەڭگە كولەمىندە قتج مىندەتتەمەلەرى بار ۇزاقمەرزىمدى off-take كەلىسىم-شارتى توقتاتىلدى. Alstom ەلەكتروۆوزدارىن جەتكىزۋ جونىندەگى كەلىسىم بويىنشا جانە «دجەنەرال ەلەكتريك» (General Electric، GE) امەريكالىق كونگلومەراتپەن تەپلوۆوزدارعا تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ كەلىسىمى بويىنشا شارتتار جاقساردى.

 

ۇنەم دەپ وسىنى ايت

بۇگىندە قتج وندىرىستىك شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋ ءىسى دە قاتار جۇرۋدە. بۇل رەتتە پويىزداردى تارتۋداعى ناقتى وتىن شىعىنى تومەندەپ جاتقانى بايقاۋعا بولادى. بۇل جەردە ۇنەم جىلىنا 3 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. 2019 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ «لوكوموتيۆتەردى وتىنمەن جابدىقتاۋ» قىزمەتى بويىنشا باعانىڭ تومەندەگەن. بۇل تارماق بويىنشا جىلىنا ۇنەم 5 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.

2019 جىلدىڭ كۇزىنەن پاتەنتەس تالگو كومپانياسىمەن تالگو ۆاگوندارىنا تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋدە «جولاۋشىلار تاسىمالى» اق شىعىندارىن قىسقارتۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول جەتكىزۋ فاكتىسى شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى.

وسى بارلىق دەر كەزىندە قابىلدانعان شارالار، ءتىپتى قازىرگى ەكونوميكالىق كۇردەلى كەزەڭدە، كومپانيانى جاڭا قارجىلىق-تۇراقتىلىق دەڭگەيىنە شىعارۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق مىندەتتەردى شەشۋگە كومەكتەسەدى.

 

قتج پاندەميانىڭ تەرىس ىقپالىمەن ءتيىمدى كۇرەسۋدە

قازىرگى تاڭدا كورپوراتيۆتىك كرەديتتىك رەيتينگتەر دەڭگەيىن قولداپ، ارتتىرۋعا باعىتتالعان جۇمىستار ءوز جەمىسىن بەرۋدە. ويتكەنى، كوبىنەسە رەيتينگتەردەن كومپانيا ءۇشىن قارىزدىق قارجىلاندىرۋ قۇنى، سونداي-اق تولىقتاي العاندا ونىڭ اكتيۆتەرىنىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعى ماڭىزدى.

كومپانيا باسشىلىعى قتج-نىڭ قارجىلىق جاعدايىنا پاندەميانىڭ تەرىس ىقپالىمەن دە كۇرەسۋدە. كومپانيا تۋىنداعان جاعدايعا قاراسى دەر كەزىندە ارەكەت ەتىپ، شىعىندار مەن قارجىلىق سالىمدار وڭتايلاندىرۋدا.

اتاپ ايتقاندا، وسى جىلدىڭ 10 ساۋىرىندە «قتج» ۇك» اق ديرەكتورلار كەڭەسىمەن ۇلتتىق ۆاليۋتا باعامىنىڭ وزگەرىسى، كوروناۆيرۋس ىقپالى ەسكەرىپ، شىعىندارى وڭتايلاندىرىلعان كومپانيا 2020 جىلعا ارنالعان تۇزەتىلگەن بيۋدجەتى بەكىتتى.

مىسالى، وپەراسيالىق شىعىندار 43 ملرد تەڭگەگە قىسقارتىلدى، قارجىلىق سالىمداردى قارجىلاندىرۋ 31 ملرد تەڭگەگە وڭتايلاندىرىلدى.

 

قارىز كولەمىن قىسقارىپ كەلەدى

ق ر ۇكىمەتى مەن «سامۇرىق – قازىنا» قورىنىڭ قولداۋى كەزىندە كومپانيا قارجىلىق تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋعا جانە قارىزدىق اۋىرتپالىقتى وڭتايلاندىرۋعا باعىتتالعان ءىس-شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ ماڭىزدى.

2018 جىلدىڭ سوڭىندا ۆاليۋتالىق قارىزدار ۇلەسى قتج كرەديتتىك پورتفەلىنىڭ 57% قۇرادى، ايتسە دە كەزىندە ۆاليۋتالىق ءتۇسىم ۇلەسى 24% بولدى. 2019-2020 جىلدارى كرەديتتىك پورتفەلدىڭ «مىعىم» ۆاليۋتاداعى ۇلەسىن تومەندەتۋ بويىنشا ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىلدى.

قازىرگى كەزدە ونىڭ كولەمى 33% قۇرايدى. نەگىزگى قارىز كولەمىن قىسقارتۋ جونىندەگى جۇمىستار جالعاسىن تابۋدا، ەنشىلەس كومپانيالاردىڭ كەپىلدەندىرىلگەن قارىز بولىكتەرىن تومەندەتۋ بويىنشا ءبىرقاتار ءىس-شارالار جۇزەگە اسىرىلۋدا، سونداي-اق باسەكەلەستىك ورتاعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىرعان كومپانيا قارىزدارىنىڭ دەكونسوليداسياسى جۇرگىزىلۋدە.

اسەل شايحىنوۆا، نۇر-سۇلتان قالاسى.