وسى جايتتى ەسكەرىپ، ەلىمىزدەگى باستى تاسىمالداۋشى «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ باق-پەن جۇمىس جونىندەگى دەپارتامەنتىنىڭ ماماندارى كومىر تاسىمالىنا قاتىستى ارنايى بريفينگ ۇيىمداستىردى. ونلاين بريفينگتە «قتج – جۇك تاسىمالى» ج ش س باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قانات كوبەسوۆ الداعى جىلىتۋ ماۋسىمىنا كومىر تاسىمالداۋ تۋرالى ايتىپ بەردى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
جيىن بارىسىندا ءسوز العان باق-پەن جۇمىس جونىندەگى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى قايسار جۇماباي ۇلى «قازاقستان تەمىر جولى» كومپانياسى ەلىمىز ءۇشىن وزەكتى ماسەلە كومىر تاسىمالىنا باسا كوڭىل بولەتىنىن اتاپ ءوتتى.
– جىل سايىن قتج جۇيەسى ارقىلى ورتاشا ەسەپپەن 100 ميلليوننان استام توننا كومىر تاسىمالدانادى. ونىڭ 75 تونناعا جۋىعى ەل ىشىندە، قالعانى ەكسپورتقا شىعارىلادى.
قتج-نىڭ ۆاگوندارىنا تاسىمالداناتىن كومىر دەر كەزىندە تيەلسە، تەمىرجولشىلار ونى دىتتەگەن جەرىنە ءدال ۋاقىتىندا جەتكىزىپ بەرەدى. ۆاگوندار ۇلەستىرۋ تەپە-تەڭدىگى ساقتالىپ، كولىك تاپشىلىعى بولمايدى.
قتج بۇل تۋرالى جاز بويى ايتىپ كەلە جاتىر. تاسىمالداۋ ماسەلەلەرىنە قاتىستى ارنايى شتاب تا قۇرىلعان بولاتىن. ءقازىر كوپ نارسە وڭىرلەرگە، كومىر وندىرۋشىلەرگە بايلانىستى. جالپى، بۇل ماسەلەنىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزى زور ەكەنىن بىزدەر كومىر وندىرۋشىلەرگە ۇدايى ايتىپ، ەسىنە سالىپ كەلەمىز، – دەدى قايسار جۇماباي ۇلى.
«قتج – جۇك تاسىمالى» ج ش س باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قانات كوبەسوۆ اعىمداعى جىلدىڭ 9 ايىندا كومىردى جالپى تيەۋ وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 4% ءوسىپ، 76،6 ملن توننانى قۇراعانىن العا تارتتى. ەلىمىزدەگى كومىردى تۇتىنۋشىلار ءۇشىن 53،5 ملن تونناسى تاسىمالدانسا، بۇل 2020 جىلدىڭ 9 ايى دەڭگەيىنەن 2%-عا جوعارلاعان. ونىڭ ىشىندە قازاقستاننىڭ نەگىزگى جەو-سىنا 47،4 ملن توننا، ال تۇرعىندار ءۇشىن 6،1 ملن توننا قاتتى وتىن تيەلىپ، ءتيىستى جەرىنە جەتكىزىلگەن.
– ءبىرىنشى كەزەكتە، تەمىر جول جەو مەن تۇرعىندار قاجەتتىلىكتەرىن تولىق كولەمدە جابادى. ءبىزدىڭ جوسپارىمىزدان ءسال ارتتا قالۋ سەبەبى، قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك وڭىرلەرى كومىردى جەتكىزۋگە ەندى ءوتىنىم بەرە باستاعانىمەن بايلانىستى بولىپ تۇر. ويتكەنى ەلدىڭ وڭتۇستىگىندە سالىستىرمالى تۇردە جىلى اۋا رايى بايقالۋدا. ال ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرى كوممۋنالدىق-تۇرمىستىق كومىرمەن تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن، – دەدى سپيكەر.
اعىمداعى جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا تەمىر جول كولىگىمەن 8،8 ملن توننا تاس كومىر تاسىمالدانسا، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندەگى كورسەتكىشتەن 3،7%-عا جوعارى. ونىڭ ىشىندە تمد ەلدەرىنە ەكسپورتقا 2،7 ملن توننا قاتتى وتىن جەتكىزىلسە، ەل ىشىندە 6،1 ملن توننا تاسىمالدانعان.
ءدال ءقازىر جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارىنا 5 ملن تونناسى جەتكىزىلگەن. بۇل 2020 جىلدىڭ قىركۇيەگىنە قاراعاندا 8،5%-عا جوعارى.
اعىمداعى جىلدىڭ 5 قازانىنداعى جاعداي بويىنشا ەلىمىزدە جۇمىس ىستەپ تۇرعان 28 جەو-دا كومىردىڭ نورماتيۆتىك قورى قامتاماسىز ەتىلگەن.
– جەو-لارعا كومىر تيەۋ جۇمىستارى تاۋلىك بويى باقىلاپ، اينالما مارشرۋتتار ۇيىمداستىرۋدامىز. جۇك ۆاگوندارىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءتيىستى دەڭگەيدە جۇرگىزىلۋدە، – دەدى قانات كوبەسوۆ.
ءوز كەزەگىندە قانات كوبەسوۆ ەلىمىز بويىنشا كومىر تاسىمالدايتىن اشىق ۆاگوندار جەتكىلىكتى ەكەنىن دە العا تارتتى.
– جۇك جونەلتۋشىلەر جارتىلاي ۆاگونداردى جالداۋ بويىنشا شارتتىق جۇمىستى ۋاقتىلى جۇرگىزىپ، كومىر تاسىمالداۋ ماۋسىمىنا كۇنى بۇرىن كەشىكپەي باستادى. بۇل ماڭىزدى فاكت، ونى اتاپ ءوتۋ كەرەك، – دەدى سپيكەر.
قازاقستان اۋماعىندا 64 مىڭنان استام اشىق ۆاگون بار، ولاردىڭ 55%-ى قاتتى وتىندى تاسىمالداۋعا تارتىلعان. ونىڭ ىشىندە 21 مىڭنان استام اشىق ۆاگون «قتج» ۇك» اق-نىڭ ەنشىلەسى «قازتەمىرترانس» كومپانياسىنا تيەسىلى ەكەن. بۇگىندە ولاردىڭ 66%-ىمەن كومىر تاسىمالدانۋدا.
بريفينگ بارىسىندا قانات كوبەسوۆ كومىر تاسىمالداۋ كەزىندە ءتاريفىنىڭ وسپەگىنىن جانە بۇل جاعداي جىل سوڭىنا دەيىن ساقتالاتىنىن اتاپ ءوتتى. وسى رەتتە كومىر تاسىمالداۋ قۇنى قارا مەتالداردى تاسىمالداۋ باعاسىنان بەس ەسە، ورمان جۇكتەرىنەن 2،5 ەسە تومەن ەكەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
قانات كوبەسوۆ جۇك جونەلتۋشىلەردى ءوز تۇيىقتارىندا كومىر تيەۋ نورمالارىن ساقتاۋعا شاقىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل شارا «جوعالتىلعان پايدانى» تولتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مىسالى، «ۆوستوكۋگولپروم» ج ش س كىرمە جولدارىندا كومىر تيەۋدىڭ قالىپتى نورماسى 15،6 ساعات بولعاندا ۆاگوندار 18 ساعات تۇرىپ قالعان. وسىلايشا ورتاشا ەسەپپەن تاۋلىگىنە 18 ۆاگون نەمەسە 1260 توننا كومىر تيەلمەي قالعان. ال «شۇباركول كومىر» اق بويىنشا كومىر تيەۋدىڭ قالىپتى نورماسى 24 ساعات بولسا، ءىس بارىسىندا ۆاگوندار 36 ساعات بويى كومىر تيەۋدى كۇتىپ، تاۋلىگىنە 68 ۆاگون نەمەسە 4760 توننا تيەلمەي قالعان.
جىلىتۋ ماۋسىمى قارساڭىندا ءداستۇر بويىنشا «قتج» ۇك» اق ورتالىق اپپاراتىندا كومىر تاسىمالداۋ جونىندەگى جەدەل شتاب، جول بولىمشەلەرىندە – جەدەل توپتار جۇمىسىن جازدان بەرى قايتا باستاعان. شتاب وتىرىستارى اپتا سايىن كومىر جونەلتۋشىلەردىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزىلىپ كەلەدى. شتاب ۆاگون اينالىمىن باقىلاپ، ۆاگونداردىڭ جۇك وپەراسيالارىندا تۇرىپ قالۋىن قىسقارتۋ جونىندەگى شارالاردى قابىلدايتىنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
سونىمەن قاتار، بيىلعى جىلى جول بولىمشەلەرىندە مونيتورينگتىك توپتار قۇرىلدى، ولار كومىر تۇيىقتارىنىڭ كىرمە جولدارىندا كومىردىڭ بولۋى تۋرالى اقپارات جيناۋدى جۇزەگە اسىرادى، پروبلەمالىق ماسەلەلەردى انىقتايدى جانە ولاردى بىرلەسىپ شەشۋگە كۇش سالۋدا.
