ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىعى اياسىندا ءىىى حالىقارالىق فارابي فورۋمى باستالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz. ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
قازاقستان، تۇركيا، وزبەكستان، سيريا، يران، تاتارستان، ءازىربايجان، مىسىر، يتاليا جانە ت.ب. ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ عالىمدارى باس قوسقان ءىس-شارانىڭ ماقساتى – عۇلاما عالىمنىڭ باي مۇراسىن جاڭا قىرىنان زەرتتەۋ، وتاندىق جانە شەتەلدىك فارابيتانۋشىلاردى بىرىكتىرىپ، جاڭا زەرتتەۋلەردى سارالاۋ.
«ءال-فارابي جانە قازاق حالقىنىڭ رۋحاني مۇراسى» تاقىرىبىنداعى كونفەرەنسياعا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى باس كونسۋلى مۋدەرريسوگلۋ ەۆرەن، يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى باس كونسۋلى فاعاني مۋحسين، سيريانىڭ قازاقستانداعى قۇرمەتتى كونسۋلى دەرەح سامير، نۇر-مۇباراك ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، پروفەسسور مۇحاممەد ءال-جيندي، ديپلوماتتار، تاريحشى عالىمدار، قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك فارابيتانۋشىلار، فيلوسوفتار، وقۋ ورداسىنىڭ وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرى قاتىستى.
تاعىلىمدى جيىندى قازۇۋ باسشىسى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ اشىپ، فارابي ەڭبەكتەرىن تەرەڭ تالداپ، سارالاۋ قازىرگى فارابيتانۋشى عالىمداردىڭ باستى مىندەتى ەكەنىن جەتكىزدى.
«ءال-فارابي فەنومەنى – شىن مانىندە تەڭدەسى جوق قۇبىلىس. ءابۋ ناسىر ءال-فارابي – ۇلى ويشىل عانا ەمەس، ول – ادامزاتتىڭ رۋحاني ورلەۋىنە ىقپال ەتكەن عۇلاما عالىم. ەل عالىمدارىنىڭ ىرگەلى زەرتتەۋلەرى مەن ىزدەنىس جۇمىستارىنىڭ ارقاسىندا ءابۋ ناسىر ءال-فارابي ەسىمى مادەني سيمۆولىمىزعا، ويشىل مۇراسى تۇركى مادەنيەتى مەن رۋحانياتىنان باستاۋ الاتىن قازاق مادەنيەتىنىڭ قاينارى رەتىندە ۇلتتىق ماقتانىشىمىزعا اينالدى. وتكەن عاسىردىڭ الپىسىنشى جىلدارى اقجان ماشاني، اعىن قاسىمجانوۆ، مۇقاش بۋرابايەۆ، ءانۋار ءالىمجانوۆ، مۇزاففار حايرۋللايەۆ، اۋدانبەك كوبەسوۆ، ارتۋر ساگادەيەۆ، قۇبىعۇل جارىقبايەۆتار ءال-فارابيدىڭ مۇراسىن زەرتتەپ، ناسيحاتتاۋ ىسىنە ۇشان-تەڭىز ۇلەس قوستى. ەندى الدىڭعى بۋىن فارابيتانۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرىن كەيىنگى جاس عالىمدار جالعاستىرۋى كەرەك»، – دەدى رەكتور.
ءوز كەزەگىندە تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى باس كونسۋلى مۋدەرريسوگلۋ ەۆرەن: «ءال-فارابي – تۇركى الەمىنە عانا ەمەس، يسلام الەمىنە وزىڭدىك لەپ الىپ كەلگەن تۇلعا. ونىڭ ەڭبەكتەرى مەن فيلوسوفيالىق ويلارى ءالى كۇنگە دەيىن وزەكتىلىگىن جوعالتقان ەمەس. سوندىقتان فارابي ەڭبەكتەرىن، عىلىمي زەرتتەۋلەرىن جان-جاقتى قاراستىرۋ جۇمىستارى ەشقاشان توقتامايدى دەپ سانايمىن. وسى تۇرعىدا قازۇۋ-دا ءداستۇرلى تۇردە وتەتىن فورۋم ءال-فارابي مۇراسىن جاڭا باعىتتا زەرتتەۋگە مول مۇمكىندىك بەرەدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى.
حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسيادا يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى باس كونسۋلى فاعاني مۋحسين عالىم ءال-فارابي اراب ءتىلىنىڭ لەكسيكاسىن دامىتۋعا سەپتىگىن تيگىزگەنىن جەتكىزدى.
«ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدى يران حالقى ۇلى عۇلامالاردىڭ بىرەگەيى رەتىندە جاقسى تانيدى. ويشىل مەديسينا، فيلوسوفيا، عىلىم، ءبىلىم جانە باسقا دا سالالار بويىنشا بەلسەندى جۇمىس ىستەدى. ونىڭ ءاربىر ويى، پىكىرى، پايىمى وتە قۇندى. ول اراب ءتىلىنىڭ لەكسيكاسىن نىعايتۋعا سۇبەلى ۇلەس قوسىپ، عىلىمدى ىلگەرىلەتۋگە، ادام ساناسىن دامىتۋعا سەپتىگىن تيگىزدى»، – دەدى فاعاني مۋحسين.
تاعىلىمدى باسقوسۋدا تۇرىك حالىقتارى فيلوسوفيا قوعامىنىڭ قازاق كوميتەتى مەن وقۋ ورداسى عالىمدارىنىڭ باستاماسىمەن جارىق كورگەن «تۇرىك فيلوسوفياسىنىڭ انتولوگياسىنىڭ» كوپتومدىق كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. ءتورت تومدىق انتولوگياعا ۇلى دالانى كونە زاماننان بەرى مەكەندەپ كەلگەن تۇرىك حالىقتارى مەن ۇلىستارىنىڭ فيلوسوفيالىق جانە دىني-ميفولوگيالىق دۇنيەتانىمىنا قاتىستى ماتىندەر مەن ولارعا بەرىلگەن عىلىمي تالداۋلار ەنگىزىلدى. ءال-فارابي ەڭبەكتەرىنىڭ توپتاماسى بەرىلىپ، ادامزات ويشىلى ءومىر سۇرگەن داۋىردەگى تۇرىك وركەنيەتىنىڭ رۋحاني بولمىسى بايىپتالعان. عۇلاما عالىمنىڭ تۇرىك مادەنيەتى مەن فيلوسوفياسىنداعى ورنى مەن ءرولى دە باعامدالعان.
جيىن بارىسىندا سيريانىڭ قازاقستانداعى قۇرمەتتى كونسۋلى دەرەح سامير، نۇر-مۇباراك ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، پروفەسسور مۇحاممەد ءال-جيندي، شەتەلدىك عالىمدار مەن فارابيتانۋشىلار بايانداما جاسادى.
فورۋم جۇمىسى سەكسيالاردا جالعاستى. قاتىسۋشىلار عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ ينتەگراسياسىنا، قازىرگى قوعامنىڭ رۋحاني-ادامگەرشىلىك جانە تۇلعا مادەنيەتىن جەتىلدىرۋگە قاتىستى كەڭ اۋقىمدى وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلاۋدا. سەكسيالار جۇمىسىندا ءال-فارابي مۇراسى جانە فارابيتانۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى، تۇرىك عۇلامالارىنىڭ مۇراسىنداعى ىزگى ادام ماسەلەسى جانە ت.ب. الەۋمەتتىك-گۋمانيتارلىق عىلىمىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى قاراستىرىلۋدا.
ايتا كەتەيىك، فورۋم اياسىندا عالىمداردىڭ عىلىمي باياندامالارى مەن زەرتتەۋلەرىنىڭ جيناعى جارىق كورەدى.
