شىڭعىس جاقىندا شانحايعا بارىپ كەلدى. ول ۇنەمى ىزدەنىستە جۇرەدى. قىتايدىڭ عىلىم مەن تەحنولوگيا شوعىرلانعان ورتالىعىنا ساپار شەككەن ول «ولجالى» ورالدى.
ول - 3D پرينتەرلەرمەن اينالىسادى.
ءيا قازىرگى تاڭدا 3D پرينتەرلەر كوپتەگەن سالاعا دەندەپ ەنۋدە. دامىعان ەلدەردە تۇتاس ءبىر ءۇيدى زاماتتا سالىپ شىعاتىن 3D پرينتەرلەر پايدا بولعانىن اقپارات قۇرالدارىنان ەستىپ، وقىپ ءجۇرمىز.
تاياۋ بولاشاقتا قازاقستان دا 3D پرينتەرلەردىڭ كومەگىمەن ءۇي سالاتىن بولادى.
جانۋ ماسەلەلەرى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ جاس عالىمى شىڭعىس داۋىلبايەۆ ءسوي دەدى بىزگە.
جاس عالىم ءۇي سالاتىن 3D پرينتەر قۇراستىرۋ ءۇشىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ گرانتتىق قارجىلاندىرۋىنا ءوزىنىڭ تىڭ جوباسىن ۇسىنىپ، 220 ملن. تەڭگە ۇتىپ الىپتى.
ەندى بىر-ەكى جىلدىڭ كولەمىندە ءۇي سالاتىن الىپ 3D پرينتەردى كورىپ قالامىز.
[caption id="attachment_21393" align="aligncenter" width="590"]
جانۋ ماسەلەدەرى ينستيۋتى دايىنداعان 3D پرينتەر[/caption]
قىتايلاردىڭ قۇپياسى: بەتون قالاي 15 مينۋتتا قاتادى؟
– قازىرگى تاڭدا 3D پرينتەر تەحنولوگياسى قارقىندى دامۋ ۇستىندە. ىرگەمىزدەگى قىتايدا ءۇي سالۋعا باعىتتالعان 3D پرينتەرلەر پايدا بولعانىن ەستىگەن شىعارسىزدار.
ونى ءوز كوزىممەن كورۋ ءۇشىن شانحايعا بارىپ، جۇمىسىمەن تانىستىم. جالپى، عىلىمي-تەحنولوگيالىق ءۇردىس دامىعان قازىرگى زاماندا 3D پرينترلەر كوپتەپ جاسالىنۋدا.
قۇرىلىس سالاسىندا 3D پرينتەر جاساۋدا باستى ماسەلە پايدالانىلاتىن بەتوندى دايىنداۋ بولىپ تابىلادى. ادەتتە ءۇي قۇرىلىسىنا قاجەتتى 3D پرينتەرگە بەتون پايدالاناتىنى بەلگىلى. الايدا وعان قاراپايىم بەتون جارامايدى. ەگەر 3D پرينتەرمەن ءۇي سالۋدى ماقسات تۇتساڭىز، 10-15 مينۋتتىڭ ىشىندە قاتاتىن بەتون قاجەت.
قىتايدىڭ 3D پرينتەرلەرىن تاماشالاعاندا، ونى قۇراستىرۋشىلار بەتوننىڭ قۇرامى جايىندا سىر اشپادى. قۇپيا كۇيىندە ۇستادى. وسىدان كەيىن بىزدەر بەتوندى زەرتتەپ، ونىڭ جەتىلدىرۋ بارىسىندا كوپ ەڭبەكتەندىك.
ىزدەنىستىڭ ارقاسىندا بىزدەر پوليمەر تۇتكىكشەلەردى ويلاپ تاۋىپ، ونى بەتونعا قوسىپ، 3D پرينتەردىڭ جۇمىس ىستەۋىنە ىڭعايلى بەتون الدىق، – دەيدى شىڭعىس داۋىلبايەۆ.
قازاقستاندا جاستار عىلىممەن اينالىسپايدى دەگەن قاساڭ قاعيدانى بۇزعان شىڭعىستاي جاستار ەلىمىزدە بارشىلىق. ءبىراق ولار ءوزىنىڭ جارناماسىن جاساماي-اق، وزدەرىنىڭ جۇمىستارىمەن اينالىسۋدا.
[caption id="attachment_21394" align="aligncenter" width="648"]
پوليمەر تۇتىكشە الاتىن قۇرىلعى[/caption]
شىڭعىستىڭ 3D پرينتەرى نەسىمەن ەرەكشە؟
شىڭعىس بولاشاق 3D پرينتەردىڭ اۋماعى 6-6 مەتردى قۇرايتىنىن ايتتى. مۇنداي الىپ پرينتەر ەلىمىزدە بۇرىن-سوڭدى بولماعانى انىق. ول بىزدەرگە بولاشاق پرينتەردىڭ شاعىن ۇلگىسىن دە كورسەتتى. قاجەتتى باعدارلامالار ورناتىلعان شاعىن 3D پرينتەرمەن ءتۇرلى مۇسىندەر باسىپ شىعارۋعا بولادى ەكەن.
ەندى قازاقستاندىق عالىمدار ويلاپ تاپقان پوليمەر تۇتىكشەلەردىڭ سىرىنا توقتالساق.
ءوز كەزەگىندە جاس عالىمنىڭ ۇستازى ەرحان الييەۆ 2013 جىلى پوليمەردەن تۇتىكشە الۋ جوباسى جايىندا لوندوندا وتكەن عىلىمي كونفرەنسيادا تانىستىرىپ، بايانداما جاساعاندا الەم عالىمدار، عاجايىپ نوۋ-حاۋ، ماڭىزدى يننوۆوسيالىق جوبا دەپ جوعارى باعالاپتى.
ادەتتە ءۇي سالعاندا قۇرىلىسشىلار تەمىر ارماتۋرالاردى قولدانىپ ىرگەتاس پەن قابىرعانىڭ بەرىكتىگىن قامتاماسىز ەتەلەتىنى بەلگىلى. بۇل باياعىدان كەلە جاتقان تەحنولوگيا. ارماتۋرانى كولدەنەڭىنەن جانە تىگىنەن سالىپ، قابىرعانىن بەرىكتىگىن قامتاماسىز ەتۋگە بولادى.
ال وتە بەرىك، ادام شاشىنان 20 ەسە جىڭىشكە پوليمەر تۇتىكشەلەردى بەتونعا ارالاستىرعاندا ول ايقىش-ۇيقىش باعىتتا ورنالاسىپ، ىرگەتاس پەن ءۇي قابىرعاسىنىڭ بەرىكتىگىن ءتۇرلى باعىتتا قامتاماسىز ەتەتىن مۇمكىندىككە يە ەكەن. بۇل ءوز كەزەگىندە 3D پرينەترلەرمەن ءۇي سالۋعا كەڭىنەن جول اشىپ وتىر.
Made in Kazakhstan؟
اڭگىمە بارىسىندا شىڭعىستان وزدەرى ويلاپ تاپقان پوليمەر تۇتىكشەنىڭ وزگەشەلىگىن ايتىپ بەرۋىن وتىندىك:
– ءبىزدىڭ پوليمەر تۇتىكشە تازا قازاقستاندىق ءونىم دەپ ايتۋعا بولادى. ءيا، وسىعان ۇقساس پوليمەر تۇتىكشەلەردى وزگە ەلدەردىڭ عالىمدارى دا ويلاپ تاپقان. ءبىراق ولاردىڭ ونىمدەرىنىڭ باعاسى وتە قىمبات.
ءبىز وسىعان دەيىن كۇنىنە 10 گرامم عانا پوليمەر تۇتىكشە الۋشى ەدىك. قازىرگى تاڭدا قۇرىلعىمىزدى جەتىلدىرىپ، كۇنىنە 1 كەلىگە دەيىن پوليمەر تۇتىكشە الاتىن دەڭگەيگە جەتۋگە كۇش سالۋدامىز.
ءبىر توننا بەتونعا 1 كەلى پوليمەر تۇتىكشە قوسساڭىز، بەتونىڭ بەرىكتىك قابىلەتى بىرنەشە ەسەگە ارتىپ شىعا كەلەدى. ءبىزدىڭ پوليمەر تۇتىكشەلەرىمىز باعا تۇرعىسىنان دا باسەكەگە قابىلەتتى، – دەپ ءتۇسىندىرىپ بەردى.
ءقازىر الەم عالىمدارى شىڭعىستىڭ جۇمىسىنا اسا قىزىعۋشىلىق تانتۋدا.
ول الداعى ۋاقىتتا پوليمەر تۇتىكشەنى الۋ ىسىنە بايلانىستى مالازياعا بارىپ، بايانداما جاساۋعا دايىندالىپ جاتقانىن العا تارتتى.
بولاشاقتا شىڭعىستىڭ 3D پرينەترلەر پايدا بولسا، ەلىمىزدە ءۇي سالۋ ءىسى ايتارلىقتاي ارزانداپ، تالاي جان از ۋاقىتتا باسپانالى بولاتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان تىڭعا تۇرەن سالىپ، كۇنى-تۇنى ەڭبەكتەنىپ جۇرگەن جاس عالىمعا تابىس تىلەيمىز.
ازىرلەگەن، نۇرلان جۇماحان
