قوعامنىڭ قازاقىلانىپ جاتقانى الىگە دەيىن يمپەريالىق ولشەممەن ويلايتىن رەسەيشىل، ءپۋتينشىل ساراپشىلاردىڭ شامىنا تيۋدە دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ساياساتتانۋشى سەرگەي مارداننىڭ ايتۋىنشا قازاقستانداعى ورىستاردى وتانىنا قايتارۋ كەرەك. رەسەيلىك "ۆزگلياد" باسىلىمىندا "ۆەرنيتە رۋسسكيح!" اتتى ماقالا جاريالاعان ساراپشى بۇل ماسەلەگە ءپۋتيننىڭ نازار اۋدارۋىن ءوتىنىپتى.
اۆتور قازاقستاننىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، قازاقستانداعى ورىستاردى ەلگە قايتارۋ كەرەكتىگىن قوزعايدى.
"رەسەي 30 جىل بويى ءوز باعىتىن تابا الماۋدا. كەڭەس وداعى ىدىراۋىمەن، رەسەي دە بولشەكتەلىپ قالعانداي. ءيا، قىرىممەن ءبارى تۇسىنىكتى. قالعان جەرلەر شە؟ ودەسسا، حەرسون، دنەپروپەتروۆسك؟ بۇل ەندى رەسەي ەمەس پە؟
سولتۇستىك قازاقستاندى قايدا قالدىرامىز؟ كازاكتاردىڭ قالاسى اتانعان گۋريەۆ (اتىراۋدى ايتىپ تۇر، رەد.) شە؟ ونى قالايشا ۇمىت قالدىردىق؟ الدە مۇنى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىنە قالدىرامىز با؟
ورتا ازيا، سونىڭ ىشىندە قازاقستاندا ءومىر سۇرەتىن ميلليونداعان ورىستى نەگە ۇمىتتىق؟ ولار قورعاۋسىز، قورعانسىز قالماۋى كەرەك..."، – دەيدى پروپاگانديست.
ونىڭ ايتۋىنشا 1991 جىلى كۇللى الەمگە قىزىل يمپەريا اتتى اتاۋمەن ايگىلى كسرو ورىس حالقىنىڭ ەركىنەن تىس ىدىراپ كەتكەن. ورىستار كسرو ىدىراعانىمەن قارىم-قاتىناس جاساۋعا شەكتەۋ بولمايدى، شەكارا اشىق بولادى دەپ ويلاعان-مىس.
"الايدا ۋاقىت وتە كەلە، ءوز ەنشىسىن الىپ، وداقتان كەتكەن مەملەكەتتەر بىزگە سۋي باستادى. ورىستار قازاقستاندا بوتەننىڭ كۇيىن كەشۋدە. شەتتە جۇرگەن قانداستاردى قايتاراتىن كەز كەلدى.
كەيبىرەۋلەر كسرو-نى نەمەسە رەسەي يمپەرياسىن قايتا قۇرۋ تۋرالى ايتۋدا. ءبىراق وزىمىزگە شىنايى تۇرعىدا قارايىقشى: بۇرىنعى يمپەريانى قالپىنا كەلتىرەرلىك قاۋقارىمىز جوق! نەگە؟
سەبەبى، ازبىز! ورىس حالقى ءدال ءقازىر ءبىر دەموگرافيالىق داعدارىستا.
جەرىمىز جارتىلاي بوس جاتىر. سول ءۇشىن دە باسقا ەلدە جۇرگەن قانى ءبىر، جانى ءبىر جەرلەستەردىڭ قولداۋى ءارى كۇشى كەرەك" دەپ، ۇلانعايىر اۋماققا يە بولۋ ءۇشىن قازاقستانداعى ورىستاردى رەسەيگە شاقىرۋدى ۇندەپتى.
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا الىس-جاقىنداعى ورىستى اتاجۇرتىنا قايتارۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ تاجىريبەسىنە جۇگىنۋ قاجەت. سەبەبى رەسەيلىك ءتولقۇجات العىسى كەلەتىن قازاقستاندىق ورىستار بيۋروكراتيانىڭ بىرنەشە ساتىسىنان وتۋگە ءماجبۇر.
"اتاجۇرتىنا ورالعىسى بار ورىس رەسەيدىڭ ازاماتتىعىن الۋ ءۇشىن نەلىكتەن قيىندىقتارعا تاپ بولۋى كەرەك. قانى ورىس پا، نەگە بىردەن بەرىلمەيدى؟ كرەمل قازاقستاننىڭ ادىس-تاسىلىنەن ۇلگى الۋى ءتيىس.
ورتا ازياداعى، ونىڭ ىشىندە قازاقستانداعى ورىستاردى ەلگە شاقىرماساق ەرتەڭ قاتارىمىز سەلدىرەپ قالادى. بۇل مەملەكەتتى، ۇلتتى ساقتاۋ ءۇشىن اسا قاجەت" دەيدى ماردانوۆ.
...
ساياساتتانۋشىنىڭ پىكىرىنشە قازاق حالقى قازاقستاندى گۇلدەندىرىپ، وركەنيەتتى كورسەتكەن ورىس حالقىنا العىس ايتۋى قاجەت.
"قازاقستانداعى ۇلتشىلدار ستاليندىك دەپورتاسيانى ۇلتتىق تراگەديا دەپ سانايدى. ءبىراق ورتا ازيانىڭ شولدەرىن گۇلدەنگەن باققا اينالدىرىپ، قالا سالۋدى ۇيرەتكەن ورىستارعا العىس ايتۋدى ۇمىتىپ كەتەدى.
وسى ەلدىڭ ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپتەردە وقۋشىلارعا رەسەيدىڭ قاناۋشى، وتارلاۋشى ەكەنىن جانە جۇزدەگەن جىلدار بويى ورىس قامىتىنىڭ استىندا ءومىر سۇرگەنىن ۇيرەتۋدە. ءبىز بۇعان دا كوندىك. ءبىزدى جەك كورەتىن، بىزدەن قايمىعاتىن ەلدەن "باۋىرلاستىق" قارىم-قاتىناستى كۇتۋدى دوعارعانىمىز ءجون!
تاريحتا ورتاق دۇنيەمىز بار ەكەنىن، رەسەيدىڭ وركەنيەت الىپ كەلگەنىن، ال ورىس ءتىلى - ەۋروپالىق مادەنيەتتىڭ ءتىلى ەكەنىن ايتىپ، ەندىگى جەردە ەشكىمگە ەشتەڭەنى دالەلدەۋدىڭ قاجەتى جوق.
ءدال ءقازىر قازاقستانداعى ورىستاردى ءبىر شاڭىراقتىڭ استىنا توپتاستىرۋ ماڭىزدى. ويتكەنى ولاردىڭ ءورىسى تارىلىپ جاتىر. ءورىستىلدى كەڭىستىك قىسىمعا ۇشىراۋدا"، – دەيدى پروپاگانديست.
ازىرلەگەن، قۋانىش "ۆيسەن" سماعۇلوۆ
