قازاقستاندا ايەلدەر كاسىپكەرلىگى مەن ولاردىڭ قارجى، ءوندىرىس، الەۋمەتتىك سالالارداعى جەتەكشى ءرولى جىل ساناپ ارتىپ كەلەدى. ولار شاعىن جانە ورتا بيزنەستە عانا ەمەس، ءىرى كومپانيالار مەن بانكتەردىڭ باسقارۋ قۇرىلىمىندا دا جوعارى لاۋازىمدارعا يە. كوشباسشى ايەلدەر ەكونوميكانىڭ ءارتۇرلى سەكتورىنا جاڭاشىلدىق ەنگىزىپ، ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسۋدا، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
بيزنەستە جانە قارجى سەكتورىندا ايەلدەرءدىڭ بولۋى نەلىكتەن ماڭىزدى؟
ايەلدەر باسقاراتىن كومپانيالار مەن قارجى ۇيىمدارى كوبىنەسە تۇراقتىلىققا، ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگياعا جانە الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىككە ەرەكشە نازار اۋدارادى. ولاردىڭ كوشباسشىلىق ءستيلى بيزنەس پەن ەكونوميكانىڭ تۇراقتى ىلگەرىلەۋىنە ىقپال ەتەدى.
ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك:
•قازاقستاندا شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ شامامەن 43%-ىن ايەلدەر باسقارادى.
•قارجى سەكتورىنىڭ 50%-دان استامى ايەل قىزمەتكەرلەردەن تۇرادى، ال ولاردىڭ ءبىرقاتارى جەتەكشىلىك قىزمەتتەردى اتقارادى.
•بانك سەكتورىندا ايەلدەردىڭ ۇلەسى ارتىپ، بىرنەشە ءىرى قارجى ينستيتۋتتارىن ايەل باسشىلار باسقارىپ وتىر.
•ايەل كاسىپكەرلەر نەگىزىنەن ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ساۋدا-ساتتىق، قىزمەت كورسەتۋ سالالارىندا كوپتەپ كەزدەسەدى.
•بۇۇ-نىڭ زەرتتەۋلەرىنە سايكەس، ايەلدەر كاسىپكەرلىگى جۇمىس ورىندارىن كوبەيتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىمدى جەدەلدەتۋگە ىقپال ەتەدى.
قازاقستاندىق بيزنەستەگى جانە بانك سەكتورىنداعى كوشباسشى ايەلدەر
ءۇمىت شاياحمەتوۆا – بانك سەكتورىنداعىكوشباسشى
ءۇمىت بولاتحان قىزى شاياحمەتوۆا – قازاقستانداعى ەڭ ءىرى بانكتەردىڭ ءبىرى Halyk Bankء-تىڭ باسقارما ءتورايىمى. ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن بانك ەلىمىزدەگى قارجى جۇيەسىنىڭ نەگىزگى تىرەكتەرىنىڭ بىرىنە اينالىپ، سيفرلاندىرۋ مەن يننوۆاسيا باعىتىندا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتتى.
ءلاززات يبراگيموۆا – تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيەسىن ىسكە اسىرۋشى
ءلاززات ەركىن قىزى يبراگيموۆا «وتباسى بانك» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى. بۇعان دەيىن «وتباسى بانكءتىڭ» باسقارما ءتورايىمى، "بايتەرەك" حولدينگى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولعان. "دامۋ"كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورىن باسقارىپ، 20 جىلدان بەرى شاعىن جانە ورتا بيزنەستى مەملەكەتتىك قولداۋ ماسەلەلەرىن زەرتتەپ كەلەدى.
ينۆەستيسيا، ءوندىرىس جانە قۇرىلىس سەكتورىنداعى ايەلدەر
اينۇر شانەنوۆا – ينۆەستيسيالىق حولدينگتى باسقارۋشى
اينۇر شانەنوۆا – “KIPROS” جەكە ينۆەستيسيالىق حولدينگىنىڭ باس ديرەكتورى. قازاقستاننىڭ ءىرى ۇلتتىق كومپانيالارىندا باسقارۋ جانە ستراتەگيالىق دامۋ سالاسىندا كوپ جىلدىق تاجىريبەسى بار. ول “قازاقستان تەمىر جولى” اق باس ديرەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، “قازمۇنايگاز” ۇك” اق مۇناي كاسىپشىلىك قىزمەتتەرى جونىندەگى باسقارۋشى ديرەكتورى بولعان.
التىناي قونىسبايەۆا – قۇرىلىس جانە ديەۆەلوپمەنت سالاسىنداعى جەتەكشى
التىناي قونىسبايەۆا Mercury Properties كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى. ونىڭ باسقارۋشىلىق تاجىريبەسى 20 جىلدان اسادى، بۇعان دەيىن “Kcell” اق، “قازمۇنايگاز” ۇك اق، “قازترانسويل” اق سياقتى ءىرى كومپانيالاردا جەتەكشى قىزمەتتەر اتقارعان.
دينارا شۇكىجانوۆا - ماشينا جاساۋ سالاسىنداعى جەتەكشى بيزنەس وكىلى
دينارا شۇكىجانوۆا – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءماجىلىسىنىڭ VIII شاقىرىلىمداعى دەپۋتاتى، ەكونوميكالىق رەفورما جانە وڭىرلىك دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، «اگروماشحولدينگ KZ» اق پرەزيدەنتى (2022). ول «رەسپۋبليكا» پارتياسىنىڭ تەڭتوراعاسى ءارى بيزنەستەگى تانىمال جاس ايەل.
ايەل كاسىپكەرلەرگە قانداي قولداۋ بار؟
قازاقستاندا ايەلدەر كاسىپكەرلىگىن دامىتۋ ءۇشىن ءارتۇرلى باعدارلامالار ىسكە قوسىلعان:
•“ايەلدەر كاسىپكەرلىگىن دامىتۋ ورتالىقتارى” – كاسىپ اشقىسى كەلەتىن ايەلدەرگە كەڭەس بەرەدى.
•“بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2025” باعدارلاماسى – كاسىپكەرلەرگە مەملەكەتتىك سۋبسيديالار ۇسىنادى.
•ميكرونەسيەلەر مەن گرانتتار – ايەلدەردىڭ ستارتاپتارىن قارجىلاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قايىرىمدىلىق جانە ءبىلىم سالاسىنداعى كوشباسشى ايەلدەر
دينارا قۇلىبايەۆا – ءبىلىم مەن الەۋمەتتىك جوبالارعا قولداۋ كورسەتۋشى
دينارا قۇلىبايەۆا – ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى ءبىلىم قورلارىنىڭ ءبىرى NNEF قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى. ونىڭ باستاماسىمەن كوپتەگەن ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە مادەنيەت جوبالارى جۇزەگە اسۋدا.
اسەل تاسماعامبەتوۆا – ەكولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك جوبالاردىڭ باستاماشىسى
اسەل قازاقستاندا قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ سالاسىندا بەلسەندى جۇمىس ىستەيدى. ول “ءسابي” قورى ارقىلى ءبىلىم بەرۋ، مەديسينا جانە ەكولوگيا باعىتتارىندا كوپتەگەن قايىرىمدىلىق جوبالارىن جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى.
گۇلجان اسانوۆا – بالالارعا قامقورلىق كورسەتۋشى
گۇلجان ساتىلحانوۆنا اسانوۆا – قازاقستاننىڭ SOS بالالار اۋىلدارىنىڭ ۇلتتىق ديرەكتورى. ول بالالارعا قامقورلىق كورسەتۋ سالاسىندا ۇزاق جىلدار بويى ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. گۇلجان حانىمنىڭ باسشىلىعىمەن ۇيىم كوپتەگەن بالالار مەن وتباسىلارعا كومەك كورسەتىپ، ولاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدا.
ەكاتەرينا سمولياكوۆا – بىلىكتى پەداگوگ جانە ءتىل جاناشىرى
ەكاتەرينا سمولياكوۆا - جاڭا تاعايىندالعان ق رءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى. رەسەيدىڭ تۋماسى سمولياكوۆا قازاقستانعا كوشىپ كەلگەننەن كەيىن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ماماندىعى بويىنشا فيلولوگيا فاكۋلتەتىندە وقىدى. ول ەڭبەك جولىن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى رەتىندە مەكتەپتەن باستاپ، كەيىن كوللەدجدە جالعاستىردى. 2016 جىلدان قبتۋ-دا وقىتۋشى بولىپ جۇمىس ىستەپ، پرورەكتورلىق قىزمەتكە دەيىن كوتەرىلدى.
سپورت جانە ەكسترەمالدى تۋريزمدەگى ايەلدەر
ماقپال بۋراشيەۆا – قازاقستانداعى ايەلدەر ءالپينيزمىنىڭ كوشباسشىسى، بىرنەشە الەمدىك شىڭداردى باعىندىرعان سپورتشى. ول جاستاردى الپينيزمگە باۋلىپ، تاۋلى ايماق تۋريزمءىءنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسىپ كەلەدى.
ابيبا ءابۋجاقىنوۆا – دزيۋدوشى. تاشكەنتتەگى الەم چەمپيوناتىندا مەدال العان تۇڭعىش قازاق قىزى اتاندى. ول 48 كەلى سالماقتا ۇزدىك ۇشتىككە ەنگەن بولاتىن.
ولگا رىپاكوۆا - جەڭىل اتلەت. قاتارىنان ءۇش وليمپيادادا جۇلدە العان. ول 2012 جىلى لوندون وليمپياداسىندا چەمپيون اتانسا، 2008 جىلعى ويىنداردا ەكىنشى، 2016 جىلعى ريو دوداسىندا ءۇشىنشى ورىننان كورىندى. ولگا وليمپيادانىڭ جۇلدەلەر جيىنتىعىن تولىق جيناعان قازاقستانداعى جالعىز سپورتشى ايەل. سونداي-اق، ول ءۇش قارعىپ سەكىرۋدەن ازيا رەكوردىنىڭ يەگەرى.
مەديا جانە مادەنيەت سالاسىنداعى توپ-مەنەدجەرلەر
ءلاززات تانىسباي – مەديا مەنەدجەر جانە جۋرناليست
ءلاززات مۇرات قىزى تانىسباي – قازاقستاندىق جۋرناليست جانە مەديا مەنەدجەر. 2019 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان باستاپ قۇرامىنا رەسپۋبليكالىق 4تەلەارنا جانە 4 راديو، سونداي-اق 14 ايماقتىق تەلەارنا كىرەتىن “قازاقستان” رەسپۋبليكالىق تەلەراديوكورپوراسياسى” اق باسقارما ءتورايىمى قىزمەتىن اتقارۋدا.
ماقپال جۇماباي – ادەبيەت، ونەر جانە مەديا سالاسىنىڭ مەنەدجەرءى
ماقپال جۇماباي – اقىن، ق ر جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى كەڭەستىڭ مۇشەسى. قازاقستاننىڭ www.kitap.kz اشىق كىتاپحاناسى، ÓzgeEpic قازىرگى زامانعى ونەر كەڭىستىگى سەكىلدى تىڭ جوبالارى ارقىلى ادەبيەت پەن مادەنيەتتىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ەڭبەك ءسىڭىردى. ءقازىرگى ۋاقىتتاش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل-قازىنا» رەسپۋبليكالىق ۇلتتىق-عىلىمي پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ باس ديرەكتورى.
كەلەشەكتىڭ كوشباسشىلارى
قازاقستاندا جاڭا فورماسياداعى ايەل كوشباسشىلار قالىپتاستى. ولار – بۇگىندءى ەمەس، بولاشاقتى وزگەرتەتىن جاندار. الداعى ۋاقىتتا ولاردىڭ ەسىمدەرى تەحنولوگيا، قارجى، ەكولوگيا جانە مادەنيەت سالالارىندا ايقىن تانىلادى.
ولار – ەلدىڭ دامۋىن جەدەلدەتەتىن كۇش. جاڭا يدەيالارىمەن، باتىل شەشىمدەرىمەن قازاقستاندى جاھاندىق دەڭگەيدە ىلگەرىلەتەدى. ەڭ باستىسى – كەلەر ۇرپاققا ۇلگى بولىپ، تەڭدىك پەن پروگرەستىڭ نەگىزىن قالايدى.
ولار – كەلەشەكتى جاسايتىن تۇلعالار!
