سوڭعى جىلدارى قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىنداعى قارىم-قاتىناس جاڭا ساپالىق كەزەڭگە قادام باسىپ، جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك اياسىندا بەلسەندى دامىپ كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، ساۋدا-ەكونوميكا، مادەنيەت، كولىك-لوگيستيكا، سونداي-اق ءبىلىم مەن عىلىم سالالارىندا ىنتىماقتاستىق ايتارلىقتاي نىعايدى.
«جۇڭگو – ءبىز ءۇشىن تاتۋ كورشى عانا ەمەس، جاقىن دوسىمىز ءارى ۋاقىت تەزىنەن وتكەن سەنىمدى سەرىكتەسىمىز. ءبىز ورتاق تاريحتىڭ، تاتۋ كورشىلىك قاتىناستاردىڭ جانە ءوزارا قولداۋدىڭ مىزعىماس قۇندىلىقتارىنا سۇيەنە وتىرىپ، شىن مانىندە ۇلگى ەتەرلىك مەملەكەتارالىق قاتىناستى جولعا قويدىق»،-دەگەن ەدى ءوز سوزىندە قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
ءبىلىم مەن عىلىم – قازاقستان – جۇڭگو قارىم-قاتىناسىنىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. جىل سايىن جۇزدەگەن قازاقستاندىق ستۋدەنت جۇڭگو ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە وقىسا، قىتايلىق جاستار دا ەلىمىزدىڭ جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الىپ ءجۇر. بۇل ءۇردىس جاستار اراسىنداعى مادەني بايلانىستاردى نىعايتىپ، ەكى ەل اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىكتى ارتتىرىپ وتىر. دەرەكككە سۇيەنسەك، بيىل جۇڭگو ۇكىمەتى قازاقستاندىق ستۋدەنتتەر ءۇشىن 44 گرانت (باكالاۆر، ماگيستراتۋرا، دوكتورانتۋرا) ءبولدى. تالىمگەرلەر ەكى ەل اراسىنداعى كەلىسىم بويىنشا تەگىن وقيدى. ولارعا وقۋ بارىسىندا بارلىق قاجەتتى جاعدايلار جاسالعان: جاتاقحانادان تەگىن ورىن بەرىلەدى، سونداي-اق مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋمەن قامتىلادى. بۇدان بولەك، جۇڭگو ۇكىمەتى تاراپىنان شاكىرتاقى تاعايىندالعان. باكالاۆرياتتا وقيتىندارعا اي سايىن 2500 جۇڭگو ءيۋانى، ماگيسترانتتارعا 3000 يۋان، ال دوكتورانتتارعا 3500 يۋان كولەمىندە ستيپەنديا بەرىلەدى.
سونىمەن قاتار، قازاقستان مەن قىتايدىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن ۋنيۆەرسيتەتتەرى بىرلەسكەن جوبالار مەن زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋدە. مىسالى، اۋىل شارۋاشىلىعى، جاسىل ەنەرگەتيكا، ءىت جانە بيوتەحنولوگيا سالالارىندا سەرىكتەستىك جاندانىپ كەلەدى. قازاقستاندا كونفۋسيي ينستيتۋتتارىنىڭ جۇمىسى كەڭەيىپ، جۇڭگو تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىق ارتىپ وتىر. ال قىتايدا قازاق ءتىلى مەن مادەنيەتىن زەرتتەيتىن ورتالىقتار جۇمىس ىستەيدى.
اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى فيلولوگيا فاكۋلتەتى جۇڭگو ءتىلى جانە قىتايتانۋ كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوسەنت گۋليا اليحان قىزىنىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى جىلدارى جوعارى وقۋ ورىندارى دەڭگەيىندە ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ۇيلەستىرۋ، اكادەميالىق ۇتقىرلىق، بىرلەسكەن عىلىمي جوبالار جۇرگىزۋ جانە وقىتۋشىلار قۇرامىنىڭ تاجىريبە الماسۋى سياقتى باعىتتار بەلسەندى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. قازاقستاندىق ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن قىتايدىڭ جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىندا ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋمدارعا قول قويىلىپ، ءبىلىم مەن عىلىم سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ اۋقىمى كەڭەيىپ وتىر.
«وتكەن جىلى جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى سي ءسزينپيننىڭ قازاقستانعا جاساعان مەملەكەتتىك ساپارى ەكى ەل اراسىنداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتى ودان ءارى تەرەڭدەتۋگە باعىتتالعان ماڭىزدى وقيعا بولدى. ساپار اياسىندا 30-دان اسا قۇجاتقا قول قويىلىپ، ءبىلىم، عىلىم، مادەنيەت، كولىك-ترانزيت سالالارىنداعى ءوزارا بايلانىستاردى نىعايتۋ بويىنشا ماڭىزدى كەلىسىمدەرگە قول جەتكىزىلدى. ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەكتىڭ مالىمدەۋىنشە، ەلىمىزدىڭ ءبىرقاتار جوعارى وقۋ ورىندارىندا جۇڭگو ءتىلىن وقىتۋعا ارنالعان ارنايى كافەدرالار قۇرىلىپ جاتىر. اباي اتىنداعى قازۇپۋ-دە اشىلعان «جۇڭگو ءتىلى جانە قىتايتانۋ» كافەدراسى – وسى باعىتتاعى ءساتتى باستامالاردىڭ ءبىرى. بۇل باستاما قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىنداعى مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستى نىعايتۋعا، سونداي-اق بولاشاق كاسىبي كادرلاردى ساپالى دايارلاۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوسادى،-دەدى گۋليا اليحان قىزى.
ەسكە سالساق، اباي اتىنداعى قازۇپۋ فيلولوگيا فاكۋلتەتىندە جۇڭگو ءتىلى جانە قىتايتانۋ كافەدراسى 2024 جىلدىڭ قاراشاسىندا اشىلعان بولاتىن. قازىرگى ۋاقىتتا كافەدرادا 300 ستۋدەنت ءبىلىم الىپ جاتىر.
«ستۋدەنتتەرىمىز جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ الدىڭعى قاتارلى جوعارى وقۋ ورىندارىمەن اكادەميالىق ۇتقىرلىق باعدارلاماسى اياسىندا تىعىز بايلانىس ورناتقان. وسى باعدارلاما شەڭبەرىندە 98 ستۋدەنت قحر ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءبىلىم الىپ، ءوزارا تاجىريبە الماسىپ، تىلدىك قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرىپ، تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتتى. اكادەميالىق ۇتقىرلىق ناتيجەسىندە ستۋدەنتتەرىمىزدىڭ جۇڭگو ءتىلىن مەڭگەرۋ دەڭگەيى ەداۋىر جاقساردى، بۇل ولاردىڭ كاسىبي دامۋىنا زور ىقپال ەتتى. كافەدرا تۇلەكتەرى جۇڭگو جانە اعىلشىن تىلدەرىنىڭ بىلىكتى مۇعالىمدەرى رەتىندە ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە جەمىستى ەڭبەك ەتىپ، حالىقارالىق دەڭگەيدە دە سۇرانىسقا يە ماماندار رەتىندە تانىلادى دەگەن سەنىم مول»،- دەدى گۋليا اليحان قىزى.
ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنداعى قازاق-قىتاي ارىپتەستىگى – تۇراقتى دامۋ مەن ءوزارا ءتيىمدى سەرىكتەستىكتىڭ بەرىك نەگىزى. الداعى ۋاقىتتا بۇل بايلانىستار سيفرلىق تەحنولوگيالار مەن يننوۆاسيالار سالاسىندا جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلۋى مۇمكىن.
