ماحرام ءسوزى ايەلدىڭ تەگى جاعىنان، ءبىر ەمشەكتەن ءسۇت ەمۋ نەمەسە قايىن جۇرتى جاعىنان ونىمەن ۇيلەنۋ حارام بولعان ادامداردى قامتيدى.
ايەل كىسىگە ءبىر توپ مۇسىلمان سەنىمدى ايەل كىسىلەرمەن بىرىگىپ، قاجىلىق ساپارىنا شىعۋ ۇكىمى:
ءقايسىبىر ايەل ءبىر توپ ايەلدەرمەن قاجىلىق اتقارسا، جەڭىلدىك رەتىندە قاجىلىعى دۇرىس بولادى. نەگىزىندە سەنىمدى ايەلدەر بولسا دا ماكرۇھ ۇكىمىنە كىرەدى.
شافييعيلەر مەن ماليكيلەر مازحابىندا ايەل سەنىمدى ايەلدەرمەن بىرگە باراتىن بولسا، قاجىلىعى تولىق دۇرىس سانالادى.
ءيددا مەرزىمىن كۇتىپ جۇرمەۋى. قاجىلىققا باراتىن ايەل كۇيەۋىنەن اجىراسۋ نەمەسە كۇيەۋىنىڭ مارقۇم بولۋى سەبەبى مەن ءيددا مەرزىمىندە بولماۋى كەرەك. تالاقپەن ايتۋمەن بولعان ءيددا مەرزىمى ءۇش اي: «سونداي-اق تالاق ەتىلگەن ايەلدەر وزدىگىنشە ءۇش ەتەككىردى كۇتسىن!» [2]، جانە «تالاق ەتكەن ايەلدەرىڭدى ۇيلەرىڭنەن شىعارىپ جىبەرمەڭدەر. ولار دا شىقپاسىن!» [3] – دەگەن، ال ازا تۇتۋدىڭ ءيددا مەرزىمى: «سونداي-اق سەندەردىڭ ارالارىڭنان وزىپ، ارتىندا ايەلدەرى قالعان بولسا، ايەلدەرى وزدىگىنشە ءتورت اي ون كۇن كۇتسىن![4]»، – دەپ بۇيىرعان اللا تاعالا.
ايەل كىسىلەردىڭ ەر كىسىلەردەن يحرامىنىڭ وزگەشەلىگى سول، كۇندەلىكتى قولدانىستاعى كيىم كيۋىنە بولادى. بەتتى تولىق تۇمشالاپ بۇركەۋىنە جانە نيقاپ كيىپ، قولعاپ تاعۋىنا بولمايدى. يبن ابباس پايعامبارىمىز ﷺ: «ايەلدىڭ يحرامى بەتىن بۇركەمەۋىندە...»[5]، - دەگەن.
ايەلدەر شاشتارىنىڭ ۇشىن عانا كەسۋ ارقىلى يحرامنان شىعادى.
قاجىلىققا باراتىن ايەلدىڭ حايىزى (ەتەككىر) نەمەسە نيفاسى (بوسانعاننان كەيىن كەلەتىن قانى) كەلسە، عۇسىل قۇيىنىپ يحرامعا كىرە بەرەدى. پايعامبارىمىزدىڭﷺ: «ونىمەن بىرگە قاجىلىق جاساۋ ءۇشىن جولعا شىعىپ، زۋلحۋلايفاعا جەتكەندە، ۋمايس قىزى اسما بوساندى. اسما اللا ەلشىسىنە ﷺ «نە ىستەيمىن؟»، – دەپ حابار جىبەردى. ول «عۇسىل قۇيىن جانە استىڭا كيىم (ماتا) ورا، سوسىن يحرامعا كىرە بەر»، [6]، دەگەن ءجابير ريۋاياتىندا.
مۇمكىندىگىنە قاراي ايەل كىسىلەر تاۋاپتى ەر كىسىلەرمەن ارالاسپاي، الىسىراق تاۋاپ قىلعاندارى سۇننەت.
قاجىلىقتا حايىز جانە نيفاس حالىندەگى ايەل تاۋافتان باسقا ۇكىمدەردى ورىنداي الادى. مەككەدەن قايتقانشا تازارماسا، كەتەر كەزدە ءۋاداع تاۋافىن جاسامايدى. انىعىن ءبىر اللا بىلەدى.
