ينتەرنەت جەلىسىندە: «مەشىتتەر نەگە كوبەيىپ كەتتى؟»، «مەشىت ورنىنا مەكتەپ نەگە سالىنبايدى؟» دەگەن ءتارىزدى ءتۇرلى سۇراقتار (كەيبىرەۋى ارانداتۋشىلىق پيعىلدا) تۋىنداپ جاتادى. بۇل شىنىمەن دە وسىنداي ما؟ بۇكىل الەمدەگى جاعداي قانداي؟ قازاقستانداعى جاعداي قانداي؟
قازاقستاندا ءدال بۇگىنگى كۇندە جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ سانى – 7475. جەكە مەنشىك مەكتەپتەر 400-دەن استى. مەملەكەتتىك مەكتەپ قۇرىلىستارى تولىقتاي بيۋدجەت ەسەبىنەن سالىنادى.
ال مەملەكەت ەسەبىنەن بىردە ءبىر مەشىت سالىنعان ەمەس! مەشىت قۇرىلىستارى تولىقتاي جەكەمەنشىك تۇلعالاردىڭ قايىرىمدىلىق قىزمەتىنىڭ ارقاسىندا جرگىزىلەدى.
مەشىت سالۋدا حالىقارالىق دەڭگەيمەن سالىستىرعاندا قازاقستان قاي تۇستا؟ ەندى وسى سۇراقتارعا بىرتىندەپ جاۋاپ بەرىپ كورەلىك.
مۇسىلماندار سانى ەڭ كوپ مەملەكەت يندونەزيا حالقىنىڭ 90 پايىزى مۇسىلمان، شامامەن 250 ميلليون حالىق بار. سول يندونەزيادا مەشىتتەردىڭ جالپى سانى 1 ملن-نان اسادى ەكەن. پاكستاندا مەشىتتەر سانى 600 مىڭداي.
يراندا 1979 جىلى 25 000 مەشىت بولسا، ءقازىر مەشىتتەر سانى ءۇش ەسە كوبەيىپ 79 000-عا جەتكەن.
تۇركيادا مەشىتتەر سانى جىلدان جىلعا كوبەيىپ كەلەدى. سوڭعى دەرەكتەردە تۇركياداعى مەشىتتەر سانى 90 مىڭعا تاياعان. ءبىر ستامبۇلدىڭ وزىندە جۇما ناماز وتەلەتىن 3370 جامي-مەشىت بار. ال تەك قالاداعى نامازحانالار سانى 40 مىڭنان اساتىن كورىنەدى.
اقش-تا مەشىتتەر سانى – 2800. ءبىر نيۋ-يوركتە 257 مەشىت جۇمىس ىستەيدى. اقش-تى ءقازىر 10 ميلليوننان استام مۇسىلمان مەكەندەيدى.
فرانسيادا 2600-دەي مەشىت بار. ءبىر ءپاريجدىڭ وزىندە جۇزگە تارتا مەشىت جۇمىس ىستەيدى.
انگليادا ەڭ العاشقى مەشىت 1924 جىلى سالىنسا ءقازىر مۇسىلمان عيباداتحانالارىنىڭ سانى 2500-گە جەتىپ قالدى. 2001 جىلدان بەرى لوندوندا ادام كەلمەيتىندىكتەن 500-دەن استام شىركەۋ جابىلىپ، كەرىسىنشە ولاردىڭ ورنىنا 423 مەشىت اشىلعان. بريتاندىقتار ءقازىر «اعىلشىندىق حريستياندىقتىڭ قيراندىلارى ورنىندا گۇلدەنگەن لوندونستان پايدا بولىپ كەلەدى» دەپ قالجىڭدايتىن بولدى. ءتىپتى، لوندوننىڭ حيترو اۋەجايىندا ناماز وقيتىن ورىن بار.
رەسەيدە 25 ميلليونعا جۋىق مۇسىلمان بولسا وعان 2500-دەي مەشىت قىزمەت ەتەدى.
يتاليادا 500-دەن استام مەشىت بار.
سوڭعى ون جىلدا جاپونيادا مۇسىلماندار سانى ەكى ەسەگە كوبەيگەن. ءقازىر جاپونيادا 110 مەشىت جۇمىس ىستەيدى. مۇندا ەڭ ۇلكەن پروبلەما – مۇسىلمانداردى جەرلەۋ. ورىن جەتىستپەيدى.
وڭتۇستىك كورەيادا 300 مىڭداي مۇسىلمان بار.
سوناۋ الىستاعى برازيليادا 150 مەشىت بار.
قازاقستانداعى مەشىتتەر سانى 2500-دەي عانا. ونىڭ كوبى 50 ادامدىق، ءجۇز ادامدىق شاعىن اۋىلدىق مەشىتتەر. 2 ميلليون استام حالىق تۇراتىن الماتىدا ناماز وقۋعا ىنتالى 500 مىڭنان استام ادام بولادى دەپ ەسەپتەسەك، حالىقارالىق نورما بويىنشا وعان 300-دەن استام مەشىت قاجەت ەكەن. الماتىدا ءقازىر بارى 53 قانا مەشىت!
بيىل قازاقستان حالقى 20 ميلليونعا جەتكەلى وتىر. ونىڭ كەمىندە 15 ميلليونعى مۇسىلمان. ءبىر عيباداتحاناعا ورتاشا ەسەپپەن شەتەلدىك ولشەمدە 1600 ادام كەلەدى دەپ ەسەپتەسەك 15 ميلليونعا مۇسىلمانعا كەمىندە 7500 مەشىت قاجەت. سوندىقتان ءپىتىر، زەكەت، ساداقا سياقتى قايىر-يحساندارىڭىزدى كارىپ-كاسىر، ءمۇساپىر جاندارمەن بىرگە مەشىت قۇرىلىستارىنا باعىشتاۋ دا ۇلكەن ساۋاپ بولىپ تابىلادى.
