ءقازىر اينالامىزداعى ەلدەردى سوعىس ءورتى شارپىپ، قيىن جاعدايدا قالىپ وتىرعان ساتتە ەلىمىزدەگى تاتۋلىق پەن اۋىزبىرلىكتىڭ باعاسى ارتا تۇسەتىنى انىق. ءازىربايجان دياسپوراسىنىڭ «وزان» مادەني ورتالىعىنىڭ جەتەكشiسi رەتىندە ايتسام، ءقازىر ءبىزدىڭ تاريحي وتانىمىز ءازىربايجاندا سوعىس ءورتى ءالى باسىلعان جوق. ءبىزدىڭ ءازىربايجان حالقى نەبىر قيىندىقتاردى باستان وتكەردى. بىزدەر كوپتەگەن ۇلتتاردى پانالاتقان قازاق حالقىنا العىستان باسقا ايتارىمىز جوق. ەل ىشىندە وتىرىپ بەرەكە-بىرلىك جايىندا ايتۋ وڭاي بولۋى مۇمكىن. ال وق اتىلىپ، قان توگىلىپ جاتقان ەلدەردەگى حالىق تاتۋلىق پەن دوستىقتىڭ ءقادىرىن جاقسى بىلەدى.
قازاقتا «ارقا جايلى بولسا ارقار اۋىپ نەسى بار» دەگەن ءتامسىل ءسوز بار عوي. بۇگىندە الەم ەلدەرى تاراپىنان ءتۇرلى ەكونوميكالىق قىسىمعا ۇشىرعان رەسەيدەن ءبىرقاتار ازاماتتار قازاقستانعا كوشىپ كەلگەنىن بىلەمىز. ولار قازاقستاندا ۇلتارالىق تاتۋلىق، ەكونوميكالىق تۇراقتىلىق، قوعامدىق كەلىسىم ورناماعانىن كورىپ، قازاقستانعا بەت تۇزەگەنى انىق. وسىلايشا، قازاق ەلى تاۋەلسىزدىك جىلدارى دوستىق پەن ۇلتارالىق تاتۋلىقتىڭ التىن بەسىگىنە اينالدى. ءوز باسىم وسىنداي بەيبىت ەلدە عۇمىر كەشىپ جاتقانىما ءدان ريزامىن.
بارشا حالىقتى وزەككە تەپپەي، باۋىرعا باسقان مەيماندوس قازاق حالقىنىڭ ايبارى اسىپ، ايبىنى اسقاقتاۋى ءۇشىن ادال ەڭبەگىمىزبەن ءوز ۇلەسiمiزدi قوسۋعا ءارقاشاندا دايىنبىز. قازاقتىڭ كوك بايراعىنىڭ بيىك جەلبiرەۋiنە ءازىربايجان دياسپوراسى مۇددەلى.
ويتكەنى بىزدەر ءوز تاعدىرىمىزدى قازاق حالقىنىڭ كەلەشەگiمەن بايلانىستىرعانبىز. بۇگىندە قازاقستاندا تۇراتىن ءازىربايجانداردى الماتى قالاسىندا «وزان» مادەني ورتالىعى بىرىكتىرىپ وتىر. جەرگiلiكتi بيلىكتىڭ قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا «دەموكراتيا ۇيىنەن» كەڭسەمىزدى اشىپ، جۇمىس ىستەپ جاتقان جايىمىز بار. 1996 جىلى قۇرىلعان بۇل ۇيىم كازiر ەلiمiزدەگى 30 مىڭنان استام ءازىربايجاندى ورتاق ماقساتقا جۇمىلدىرۋدا. ءقازىر 10 مىڭنان استام ءازىربايجان الماتى قالاسىندا ءتاتۋ-تاتتى عۇمىر كەشۋدە.
ال قازاق جەرىندە جۇمىس بابىمەن جۇرگەن ءازىربايجانداردىڭ سانى بۇدان دا كوپ. قازاقستاندىق ءازiربايجاندار بارلىق سالادا ەڭبەك ەتىپ، ورتاق وتانىمىز قازاقستاننىڭ گۇلدەنۋىنە ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. قازاق جەرiنە ءازىربايجاندار العاش رەت 1928 جىلدان باستاپ قونىس اۋدارا باستاعان. سول كەزدە ءبىزدىڭ اتالارىمىز وڭتۇستىك قازاقستان، جامبىل، قاراعاندى، قىزىلوردا، شىعىس قازاقستان، الماتى وبلىستارىنا قونىستانعانى بەلگىلى.
بۇگىندە ءوزىمنىڭ ەتجاقىن اعايىندارىم قازاق جەرىنە ابدەن باۋىر باسىپ كەتكەن ءازىربايجان تiلiندە «وزان» دەگەن ءسوز قوبىزشى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. بۇكىل تۇركى جۇرتىنا ورتاق تۇلعا قورقىت اتانى ءازىربايجاندار وزانشى دەپ اتايدى. وسى ءبىر ۇعىم قازاق پەن ءازىربايجاندى بىرىكتىرەتىندىكتەن، وسى اتتى ادەيى تاڭداپ الدىق.
«وزان» قوعامدىق ۇيىمى الماتىدا وتەتىن ءىس-شارالارعا قالماي قاتىسىپ كەلەدى. جەرگىلىكتى قازاقتارمەن بىرگە ناۋرىز مەرەكەسىن، تاۋەلسىزدىك كۇنىن ءداستۇرلى تۇردە اتاپ وتەمىز. ال 2009 جىلدىڭ تامىزىنان باستاپ ءازىربايجان دياسپوراسى كەزiندە بۇتكiل كەڭەس وداعىنا تانىمال بولعان كۇمىس كومەي ءانشi Mءۇسiلiم ماگومايەۆتى ەسكە الۋ كەشىن وتكiزiپ ءجۇر.
قازاق پەن ءازىربايجاندى بىرىكتىرەتىن ورتاق قۇندىلىقتار وتە كوپ. ءتىلiمiز، دiنiمiز ۇقساس حالىقپىز. ۇستاناتىن ءسالت-داستۇرىمىز دە ءبىر. ءبىر مولداعا قۇران وقىتىپ، قاتار تۇرىپ، ءتاڭiرگە مىناجەت ەتەمىز. ءوز باسىم مۇنى رۋحاني جاقىندىعىمىزدىڭ ەڭ ماڭىزدى كورىنىسى دەپ بىلەمىن. ءبىز دە قازاق باۋىرلارىمىز سەكىلدى بالالارىمىزدى سۇندەتكە وتىرعىزىپ، كەلىن تۇسىرگەندە بەتاشار جاسايمىز. وسىدان-اق، قازاق پەن ءازىربايجاننىڭ اراسىندا بالەندەي ايىرماشىلىق جوق ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. جەيتىن تاماعىمىز دا ورتاق.
جاستارعا ۇنەمى: «بولاشاقتارىڭدى قازاقستانمەن بايلانىستىرساڭدار، قازاق ءتىلىن ۇيرەنىڭدەر»، دەپ ايتىپ وتىرامىن. وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋى – قازاق حالقىنا كورسەتىلگەن قۇرمەت دەپ ۇعىنۋى ءتيىس. بۇل رەتتە ءازىربايجان دياسپوراسى وزگە ۇلت وكىلدەرىنە ۇلگى كورسەتۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ويتكەنى ءبىزدىڭ ءتۇبىمىز ءبىر.
گاريب مامەدوۆ، «وزان» مادەني ورتالىعىنىڭ جەتەكشiسi
