مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ «ادىلەتتى قازاقستان: زاڭ مەن ءتارتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىم، قوعامدىق وپتيميزم» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن جاريالاپ، قوعامداعى كۇردەلى ماسەلەلەردى 9 باعىت بويىنشا شەشۋدى ۇسىنا وتىرىپ، ۇكىمەت الدىنا ناقتى تاپسىرمالار قويدى جانە الداعى ۋاقىتتا ورىندالاتىن ءىس-شارالار جوسپارىن تانىستىردى. 9 باعىتقا ويىسقان ماسەلەلەردىڭ قاي قايسىسى دا وزەكتى.
ۇزاق ۋاقىتتان بەرى قوردالانعان، كۇن تارتىبىنە ەنۋدى سۇرانىپ تۇرعان ماسەلەلەر. ولاردىڭ ىشىندەگى مامانداردى دايارلاۋ جانە كاسىبي مامانداردى ناسيحاتتاۋمەن بايلانىستى باعىتتارعا توقتالۋدى جانە وسى ماسەلەلەردى ءوز پىكىرىممەن ساباقتاستىرۋدى ءجون كوردىم.
قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى جولداۋدىڭ بەسىنشى باعىتىندا «ەكونوميكانى بىلىكتى ماماندارمەن قامتاماسىز ەتۋ – اسا وزەكتى مىندەت» ەكەندىگىن العا تارتا وتىرىپ، «مامان دايارلاۋعا بەرىلەتىن مەملەكەتتىك تاپسىرىستى بىرتىندەپ كوبەيتكەن ءجون» ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى. اسىرەسە، بولاشاقتا سۇرانىسقا يە بولاتىن كاسىپتەر ءۇشىن بىلىكتى ماماندار دايارلاۋ كەرەك ەكەندىگى شىنىمەن دە اسا وزەكتى.
عىلىمنىڭ قارىشتاپ دامۋى، اقىلدى جانە سيفرلى تەحنولوگيالاردىڭ جەتىلە ءتۇسۋى، اقپارات (big data) كولەمىنىڭ ۇلعايا ءتۇسۋى، ءارتۇرلى ۇرپاقتاردىڭ تالعامىنىڭ ءارتۇرلى بولۋى، جاhاندانۋدىڭ ۇدەرىسىنىڭ كۇشەيۋى جانە ت.ب. فاكتورلار جاڭا نارىققا بەيىمدەلگەن مامانداردى قاجەت ەتەدى.
وسىعان بايلانىستى «جاڭا كاسىپتەر مەن قۇزىرەتتەر اتلاسى» ازىرلەنىپ، جىل سايىن جاڭا ماماندىق تۇرلەرىمەن تولىقتىرىلۋدا. بۇعان جاساندى ينتەللەكتىنىڭ قوعام مەن ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىنا ەتەنە كىرۋى دە سەپتىگىن تيگىزۋدە دەپ ويلايمىن.
بۇل تۋرالى پرەزيدەنتىمىز جولداۋدىڭ ءتورتىنشى باعىتىندا «قازاقستان جاساندى ينتەللەكتىنى كەڭىنەن قولداناتىن جانە سيفرلىق تەحنولوگيالاردى دامىتىپ جاتقان ەلگە اينالۋعا ءتيىس» ەكەندىگىن، سول ءۇشىن «كەلەسى جىلى «استانادا جاساندى ينتەللەكت ۇلتتىق ورتالىعىن ىسكە قوسۋ كەرەك» ەكەندىگىن باسىپ ايتتى. «جاساندى ينتەللەكت» پەن «اقىلدى» جانە «سيفرلى» تەحنولوگيالار قازاقتىڭ كومەكشىسىنە اينالۋ ءۇشىن الدىمەن ولاردى ءاربىرىمىز جەتىك مەڭگەرۋىمىز كەرەك.
ءوز سالاسىندا عىلىم مەن تەحنولوگيانىڭ سوڭعى جەتىستىكتەرىن پايدالاناتىن مامان عانا ءوز كاسىبىن جەتىك مەڭگەرگەن مامانعا اينالىپ، ۇلت ساپاسىن ارتتىرۋعا ۇلەس قوسا الادى.
ءبىز جاستارعا كاسىبي باعدار جۇمىستارىن جۇرگىزگەن كەزدە «قازىرگى تاڭدا قانداي ماماندىق ەڭ كوپ سۇرانىسقا يە؟» دەگەن سۇراق ەڭ ءجيى قويىلادى. ونىڭ جاۋابى وتە قاراپايىم. تاڭداعان ماماندىعىنا قاراماستان، «كىم ءوز ءىسىنىڭ بىلگىرى – سول سۇرانىسقا يە».
ماماندىق ەمەس، مامان سۇرانىسقا يە بولادى. پرەزيدەنتىمىز ءوز جولداۋىندا «قوعامدا ەڭبەكقور جانە ناعىز مامان بولۋ يدەياسىن ناسيحاتتاۋ تۋرالى دا قۇندى ويلار ايتتى. ول 2025 جىلدى جۇمىسشى ماماندىقتارى جىلى دەپ جاريالاي وتىرىپ، «ادال ءارى تاباندى ەڭبەگىمەن تابىسقا جەتكەن ادامدار قاشاندا قۇرمەتتى، سىيلى بولۋى كەرەك» ەكەندىگىنە توقتالدى.
حاكىم اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ دارىپتەگەن بەس اسىل ءىسىنىڭ ءبىرى – دە وسى ەڭبەك. ادال ەڭبەك – قوعامعا ءارقاشان دا پايدا الىپ كەلگەن. سوندىقتان ونى ناسيحاتتاۋدىڭ ستراتەگيالىق تا، يدەولوگيالىق تا، تاربيەلىك تە ماڭىزى زور دەپ ويلايمىن.
شاحيسلام لايسحانوۆ، اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى، PhD، جاس زەرتتەۋشىلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى
