اگرارلىق سالانىڭ دامۋىنا تەرەڭ ءمان بەرەتىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس وڭىردە سۋارمالى جەرلەردى 3 ملن گەكتارعا دەيىن ۇلعايتۋ كوزدەلگەن.
– وسى باعىتتاعى تۇركىستان وبلىسىنىڭ جاساپ جاتقان جۇمىستارىنىڭ ءبارىن ۇلگى رەتىندە الۋعا بولادى. ءسوز جوق، سۋارمالى جەرلەر كەپىلدى مول ءونىم بەرەتىن، قايتارىمى جوعارى، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ «التىن قورى» عانا ەمەس، ول – سول وڭىرلەردە تۇراتىن حالىقتىڭ تىرشىلىگى، الەۋمەتتىك جاعدايى، تاعدىرى دەپ ايتساق تا بولادى. ەلىمىزدەگى سۋارمالى ەگىنشىلىك اۋماعى جالپى يگەرىلگەن جەرلەردىڭ 8 پايىزىنان اسپايدى، ال ودان الىنعان ءونىم جالپى اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىنىڭ 35 پايىزىن قۇرايدى. سوندىقتان دا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس سۋارمالى جەرلەردى كەزەڭ-كەزەڭىمەن 3 ملن. گەكتارعا دەيىن ۇلعايتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا 2030 جىلعا دەيىن گيدرومەليوراسيالىق جۇيەلەر مەن 38 جاڭا سۋ قويمالارىن سالۋ بويىنشا ءىس-شارالار ازىرلەنىپ جاتقان سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ جونىندەگى ۇلتتىق جوبا اياسىندا ىسكە اسىرىلماق، – دەدى كوشپەلى وتىرىستى اشقان سەناتتىڭ اگرارلىق ماسەلەلەر، تابيعاتتى پايدالانۋ جانە اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ءالي بەكتايەۆ.
كوميتەت ءتوراعاسى ەلدەگى يرريگاسيالىق ينفراقۇرىلىمنىڭ جاي-كۇيى سىن كوتەرمەيتىنىن دە اتاپ ءوتتى. رەسپۋبليكالىق مەنشىكتەگى جالپى ۇزىندىعى 19 772 شاقىرىمدىق 3298 كانالدىڭ 11881 شاقىرىمى قاناعاتتانارلىقسىز جاعدايدا. شارۋاشىلىقارالىق جانە شارۋاشىلىقىشىلىك كانالداردىڭ 80-90% ەسكىرگەن، تەحنيكالىق دەڭگەيى تومەن. وسىعان بايلانىستى يرريگاسيالىق جۇيەلەردى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلماق.
تۇركىستان وبلىسى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باي ايماقتارىنىڭ بىرىنە جاتادى. رەسپۋبليكاداعى سۋارمالى جەرلەردىڭ 3/1 بولىگى وبلىسقا تيەسەلى (548،2 مىڭ گەكتار) جانە 70 مىڭ اگروقۇرىلىمداردا 180 مىڭعا جۋىق ادام ەڭبەك ەتۋدە. تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى ءومىرزاق شوكەيەۆ سۋارمالى جەرلەردى ءتيىمدى پايدالانۋ ماسەلەلەرىنە توقتالىپ، وسى باعىتتاعى اتقارىلىپ جاتقان ىستەرىمەن، الداعى جوسپارلارىمەن تانىستىرىپ ءوتتى.
– بۇگىنگى كوشپەلى وتىرىستا قارالىپ وتىرعان كۇن ءتارتىبىنىڭ تۇركىستان وبلىسى ءۇشىن ماڭىزدىلىعى جوعارى. تۇركىستان قالاسى اۋماعىنداعى اۋدانداردا اعىن سۋ تاپشىلىعىن شەشۋ ماقساتىندا، ءىرى سۋ نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋدەمىز. ونىڭ ىشىندە، «تۇركىستان ماگيسترالدى كانالىندا كۇردەلى جوندەۋ»، «كەڭساي – قوسقورعان-2» سۋ قويماسىن سالۋ، «جەتىكول كولدەر جۇيەسىن جاڭعىرتۋ» جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇدان بولەك، اعىن سۋ تاپشىلىعىنىڭ تاۋەكەلدىلىگى ءالى دە جوعارى ەكەندىگىن ەسكەرىپ، «سىرداريا وزەنىنەن ماشينالىق ارنا سالۋ» جانە «سارقىراما» سۋ قويماسىن سالۋ جوبالارى ازىرلەنۋدە. بۇل جوبالار تۇركىستان ءوڭىرىن كەپىلدى اعىن سۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن بولادى. قۇرمەتتى سەنات دەپۋتاتتارى! ەلباسىنىڭ تىكەلەي باستاماسىمەن، تۇركى تىلدەس ەل باسشىلارىنىڭ قولداۋىمەن، تۇركىستان قالاسىن رۋحاني استانا رەتىندە دامۋىنا ايرىقشا كوڭىل ءبولىنىپ وتىرعاندىقتان، جوعارىدا اتالىپ وتكەن سۋ نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ – كەزەك كۇتتىرمەس ماسەلە. وسىعان وراي، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى ماسەلەلەردى سىزدەرمەن بىرلەسە وتىرىپ شەشەتىندىگىمىزگە ۇلكەن سەنىممەن قارايمىن! – دەدى وبلىس اكىمى ءومىرزاق شوكەيەۆ.
تۇركىستان وبلىسىندا سۋ رەسۋرستارىن رەتتەۋمەن قاتار، ىلعال ۇنەمدەۋ، جاڭبىرلاتىپ سۋعارۋ تەحنولوگياسىن ەندىرۋگە باسىمدىلىق بەرىلگەن. وسى ماقساتتا، تۇركىستان قالاسى اۋماعىندا 11 مىڭ گەكتارعا جاڭبىرلاتىپ سۋعارۋ تەحنولوگياسىن ەندىرىلىپ، ازىق-تۇلىك بەلدەۋى قۇرىلادى. بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە 1،5 مىڭ گەكتارعا اتالعان تەحنولوگيا ەندىرىپ، جىلىنا 2 ءونىم الىنۋدا. تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى سۋ ۇنەمدەۋمەن قاتار، ونىمدىلىكتى 3 ەسەگە ارتتىردى. جىل سوڭىنا دەيىن جاڭبىرلاتىپ سۋعارۋ تەحنولوگياسى ەندىرىلگەن القاپ 3،5 مىڭ گەكتارعا جەتكىزۋ شارالارى اتقارىلۋدا. بۇدان بولەك، ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ باعىتىندا وبلىستىڭ كليماتتىق ەرەكشەلىگىن پايدالانا وتىرىپ، «ءبىر القاپتان جىلىنا 2-3 ءونىم الۋ» جوباسى ىسكە اسىرىلدى. 2020 ج. 1999 جوبا (5،2 مىڭ گا) جۇزەگە اسىرىلىپ قوسىمشا 18،4 ملرد.تگ ءونىمى ءوندىرىلدى. تاجىريبە كورسەتكەندەي جوبانىڭ تيىمدىلىگى جىلىنا 1 گەكتاردان 7 - 8 ملن. تگ دەيىن تابىس تابۋعا بولاتىندىعىن كورسەتتى، ياعني 2- 2،5 ەسەگە ارتىق ءونىم الىندى. وسى باعىتتىڭ تيىمدىلىگىنە وراي، اعىمداعى جىلى 8،9 مىڭ گەكتارعا 2771 جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ، ءبىرىنشى ءونىم جينالۋدا.
– جەرگىلىكتى دەڭگەيدە سۋ نىساندارىن ءتيىمدى پايدالانۋ ورداباسى، وتىرار، بايدىبەك، ساۋران اۋداندارى مەن ارىس، كەنتاۋ قالالارىن 78،8 مىڭ گا سۋارمالى سۋمەن ۋاقتىلى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. بيىل سۋ سالاسىن دامىتۋعا وبلىستىق بيۋدجەتتەن 3،7 ملرد تەڭگە ءبولىندى. وسى قاراجاتقا 361 شاقىرىمدىق سۋ وبەكتىلەرىنە كۇردەلى جانە اعىمداعى جوندەۋ جۇرگىزىلدى. وبلىس اكىمىنىڭ قولداۋىمەن جەتىساي اۋدانىنا باسىمدىق بەرىلدى، وندا كوممۋنالدىق مەنشىكتەگى ۇزىندىعى 241 كم بارلىق 121 كانالعا مەحانيكالىق تازالاۋ جۇرگىزىلەدى، – دەدى ۇ.تاجىبايەۆ.
تۇركىستان وبلىسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋار وندىرۋشىلەرىن اعىن سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدە دە ايتارلىقتاي جۇمىستار اتقارىلعان. بىرنەشە سۋ قويمالارى مەن ماگيسترالدى كانالدار وبلىستىڭ مەنشىگىنە الىنىپ، ءتيىستى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلە باستادى، «كەڭساي-قوسقورعان-2» سۋ قويماسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. «تۇركىستان» ماگيسترالدى كانالىنىڭ 59 شاقىرىمى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلىپ، ودان سۋ الاتىن، بۇرىن يەسىز، جەكە مەنشىك، اۋداندىق مەنشىكتە بولعان ۇزىندىعى 751 شاقىرىمدىق 161 كانال وبلىستىق مەنشىككە وتكىزىلدى. ارنايى مەكەمە قۇرىلىپ، ناتيجەسىندە، سۋ شىعىنىن بولدىرماۋ ءۇشىن، العاشقى رەت تاريف بەكىتىلدى (1000 م.3 اعىن سۋ ءۇشىن 328،6 تەڭگە). اتالعان سۋ نىساندارىن جەرگىلىكتى دەڭگەيدە ءتيىمدى پايدالانۋ ورداباسى، وتىرار، بايدىبەك، ساۋران اۋداندارى جانە ارىس، كەنتاۋ قالاسى وڭىرلەرىنىڭ 78،8 مىڭ گا سۋارمالى جەرلەرىن جانە تۇركىستان قالاسىن كوگالداندىرۋ جۇمىستارىن اعىن سۋمەن تۇراقتى تۇردە ۋاقىتىلى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىكتەر بەردى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيسە-مينيسترى رۋسلان ماناتايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سۋارمالى جەرلەردى دامىتۋ ماسەلەلەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ۆيسە-مينيسترى سەرىك قوجانيازوۆتىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سۋ قورىن پايدالانۋ مەن ونى قورعاۋ ماسەلەلەرى تۋرالى، «قازسۋشار» رمك باس ديرەكتورى مىندەتىن اتقارۋشى التاي ەلجاسوۆتىڭ رەسپۋبليكالىق مەنشىكتەگى سۋ شارۋاشىلىعى وبەكتىلەرىن پايدالانۋ جانە كۇتىپ-ۇستاۋ، سۋارمالى سۋ بەرۋدىڭ اعىمداعى جاعدايى، تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ۇلان تاجىبايەۆتىڭ تۇركىستان وبلىسىندا سۋارمالى جەرلەردى دامىتۋ پەرسپەكتيۆالارى مەن ماسەلەلەرى تۋرالى اقپاراتتارىمەن تانىستىردى.
قويىلعان سۇراقتارعا ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاننىڭ باسشىلارى جاۋاپ بەردى.
ق ر پارلامەنتى سەناتى اگرارلىق ماسەلەلەر، تابيعاتتى پايدالانۋ جانە اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋ كوميتەتى ءىسساپار بارىسىندا تۇركىستان ماگيسترالدى كانالىنىڭ جوندەۋ جۇمىستارىمەن، «كەڭساي قوسقورعان-2» سۋ قويماسى قۇرىلىسىمەن، سۋ ۇنەمدەۋ باعىتى بويىنشا جاڭبىرلاتۋ تەحنولوگيالارى ورناتىلعان «تۇركىستان-اگرو» ءجشس-نىڭ ەگىس القاپتارىمەن، «بوگەن» سۋ قويماسىنىڭ جاعدايىمەن جانە جۇمىس ىستەۋ باعىتىمەن تانىستى. كوميتەتتىڭ كوشپەلى ءماجىلىسى اياسىندا وتكىزىلگەن ءىس-شارالاردىڭ بارلىعى كارانتيندىك تالاپتاردى ساقتاي وتىرىپ ءوتتى.
