"ەكونوميكانىڭ شىنايى بەت-بەينەسى حالىقتىڭ كۇندەلىكتى كۇنكورىسىنەن كورۋگە بولادى. قاراپايىم ادامداردىڭ قانداي تاۋارلاردى ءجيى ساتىپ الاتىنىنا، ۇنەمدى قاي تۇرعىدا جاسايتىنىنا جانە اي سوڭىنا ىلدەبايلاپ قالاي جەتۋگە تىرىساتىنىنا قاراپ، ەلدىڭ ەكونوميكالىق احۋالى قانداي ەكەنىن اڭعاراۋعا بولادى". وسىلاي دەگەن EconomyKZ.org پورتالىنىڭ ساراپشىسى لينا ەگەل قىزى 2025 جىلدىڭ العاشقى توقسانىنا ارنالعان رەسمي مالىمەتتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، قازاقستان ازاماتتارىنىڭ تابىسى وسكەنىمەن، شىعىندارى دا ارتقانىن ايتادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"ورتاشا ەسەپپەن ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ اي سايىنعى اقشالاي تابىسى — 350 382 تەڭگە. بۇل - وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 10،1%-عا كوپ. الايدا، بۇل ءوسىم — ينفلياسيانى ەسەپكە الماعانداعى كورىنىس"، دەلىنگەن اۆتور ماتەريالىندا.
تابىستىڭ نەگىزگى كوزدەرى:
• ەڭبەكاقى مەن جەكە كاسىپكەرلىك — 74،9%، ونىڭ ىشىندە:
◦ جالدامالى جۇمىس — 66،9%
◦ ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعاندار — 8،0%
• زەينەتاقى، جاردەماقى، اتاۋلى كومەك — 22%
• تۋىستار مەن تانىستاردان كەلەتىن كومەك، اليمەنت جانە باسقا تۇسىمدەر — 3% جۋىق.
"قازاقستاندا حالىقتىڭ تابىسى ءالى دە نەگىزىنەن جالدامالى ەڭبەكتەن تۇرادى. بيزنەستەن، ينۆەستيسيادان نەمەسە مۇلىكتەن تۇسەتىن تابىس ۇلەسى ماردىمسىز. ورتاشا شىعىس — 312 710 تەڭگە. ونىڭ 90،6%-ى تۇتىنۋعا جۇمسالادى — ياعني تاماق، كيىم، تۇرمىستىق قىزمەتتەر. قالعانى — سالىقتار، كرەديتتەر، اليمەنت، ت.ب"، - دەيدى لينا ەگەل قىزى.
شىعىس قۇرىلىمى:
• ازىق-تۇلىككە — 50،6%
• تۇرمىستىق تاۋارلارعا — 20،4%
• اقىلى قىزمەتتەرگە — 19،6%
• قالعانى — كومەك، سالىق، قارىز تولەمىنە كەتەدى.
"تابىس ارتسا دا، حالىقتىڭ جارتى تابىسى ازىققا كەتۋدە. بۇل — حالىقتىڭ كوپ بولىگىنىڭ نەگىزگى قاجەتتىلىكتەردەن اسا الماي وتىرعانىن كورسەتەدى"، - دەيدى ساراپشى.
ەل ىشىندەگى تابىس دەڭگەيى بىركەلكى ەمەس. ەڭ جوعارى تابىس مىنا وڭىرلەردە تىركەلگەن:
• قاراعاندى وبلىسى — 407 862 تەڭگە
• الماتى قالاسى — 403 990 تەڭگە
• استانا قالاسى — 402 784 تەڭگە
ەڭ تومەن تابىستى وڭىرلەر:
• تۇركىستان وبلىسى — 228 369 تەڭگە
• قىزىلوردا وبلىسى — 257 701 تەڭگە
"بۇل ايىرماشىلىق — ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ باستى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى. ايماقتىق تەڭسىزدىك تەك تابىس ايىرماشىلىعىندا ەمەس، ينفراقۇرىلىم، جۇمىس ورنى، ينۆەستيسيا كولەمىندە دە بايقالادى"، - دەيدى ول.
قازاقستاندىقتاردىڭ تۇتىنۋىنىڭ 98،3%-ى — اقشاعا ساتىپ الىنعان ءونىم مەن قىزمەت. تەك 1،7%-ى ءۇي شارۋاشىلىعىندا وندىرىلگەن ءونىم نەمەسە ناتۋرالدى كومەك (مىسالى، الەۋمەتتىك كومەكتەر، جەڭىلدىكتەر) ءتۇرىن قۇرايدى .
ءبىراق كەيبىر وڭىرلەردە مىنانداي ەرەكشەلىك ءبارى:
• ماڭعىستاۋ، الماتى جانە شىمكەنت — 100% اقشالاي تۇتىنىس (ازىق-تۇلىكتى كوشەدەن ساتىپ الادى).
• باتىس قازاقستان وبلىسى، قوستاناي — 4-5% ناتۋرالدى تۇتىنىس (كوكونىس، جەمىس-جيدەكتى ءوز باۋ-باقشاسىنان، ەت جانە ءسۇت ونىمدەرى دە قوراداعى مالىنان الىنادى).
بۇل — اۋىلدىق جەرلەردە نەمەسە اگرارلىق وڭىرلەردە ءوز ءونىمىن تۇتىنۋ ءالى دە ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتەدى.
بۇلاردان شىعاتىن قورىتىندى:
1. تابىس وسسە دە، ينفلياسيا اسەرىنەن شىنايى ءوسىم بايقالمايدى.
2. ازىق-تۇلىككە كەتكەن شىعىننىڭ كوپتىگى — حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى تومەن ەكەنىن اڭعارتادى.
3. وڭىرلىك تەڭسىزدىك — الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق تۇراقتىلىققا ءقاۋىپ.
4. اقىلى قىزمەتكە شىعىن تومەن — بۇل ءبىلىم، مەديسينا، مادەنيەت پەن دەمالىسقا قولجەتىمدىلىكتىڭ شەكتەۋلى ەكەنىن بىلدىرەدى.
"بۇل دەرەكتەر — جاي ساندار ەمەس. ولار ەلىمىزدىڭ شىنايى جاعدايىن كورسەتەدى. حالىقتىڭ تابىسى مەن شىعىنىنا قاراپ، الەۋمەتتىك ساياساتتىڭ تيىمدىلىگىن، بيزنەستىڭ دامۋىنا قانشالىقتى مۇمكىندىك بار ەكەنىن جانە بولاشاقتا نە كۇتىپ تۇرعانىن كورۋگە بولادى. ەگەر قازاقستان ءادىل، تەڭگەرىمدى ءارى وركەندەگەن ەل بولعىسى كەلسە، وندا ءاربىر ءوڭىردىڭ، ءاربىر وتباسىنىڭ جاعدايىنا ءۇڭىلۋ قاجەت. ستاتيستيكا — وسى جولداعى العاشقى قادام"، - دەيدى ساراپشى.
بۇعان دەيىن دۇنيەجۇزىلىك بانك كەدەيشىلىك دەڭگەيىنىڭ شەكتى مولشەرىن جاڭارتقان بولاتىن.
