كەڭەسكە تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ۇلان تاجىبايەۆ، «Nur Otan» پارتياسى تۇركىستان وبلىستىق فيليالى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، فراكسيا جەتەكشىسى بەيسەن تاجىبايەۆ، وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى جانە جاۋاپتى باسقارما مەن مەكەمە وكىلدەرى، كەڭەس مۇشەلەرى قاتىستى.
كۇن تارتىبىندەگى ءبىرىنشى ماسەلە – وڭىردە بولىپ جاتقان قۋاڭشىلىققا قارسى ءىس-شارالار تۋرالى تۇركىستان وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى تۇرعانبەك وسپانوۆ بايانداما جاسادى. ونىڭ ايتۋىنشا، تۇركىستان وبلىسىندا ۆەگەتاسيالىق كەزەڭ اعىن سۋ تاپشىلىعىنا بايلانىستى قيىنداۋ ءوتىپ جاتىر.
– ورداباسى، وتىرار، ساۋران، بايدىبەك اۋداندارى مەن ارىس، كەنتاۋ قالالارىندا ەگىستىكتى اعىن سۋمەن قامتۋ كۇردەلى بولىپ تۇر. بۇل اۋماقتارعا «بوگەن» سۋ قويماسى ارقىلى سۋ جەتكىزىلۋدە. جىلدان-جىلعا سۋ تاپشىلىعىنىڭ ۇلعايىپ كەلە جاتقانى ەسكەرىلىپ، باسقارما تارپىنان ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ەگىستىكتى ءارتاراپتاندىرۋ جۇمىستارى قولعا الىندى. ناتيجەسىندە بيىل مالعا ارنالعان ازىقتىق داقىلداردىڭ كولەمى 4،1 مىڭ گەكتارعا ارتىپ، 216،9 مىڭ گەكتارعا جەتىپ وتىر. باقشا داقىلدارى 11،8 مىڭ گەكتارعا ارتىپ، 73،4 مىڭ گەكتارعا ەگىلسە، ماقتا كولەمى كەمىتىلىپ، 108 مىڭ گەكتاردى قۇرادى. تۇركىستان وبلىسىندا سۋارمالى جەر كولەمى 548 مىڭ گەكتار بولسا، ءقازىر سونىڭ 453 گەكتارى يگەرىلگەن، – دەگەن ول اعىن سۋعا قاتىستى وتكىر پروبلەمالاردى دا قوزعادى.
باسقارما ءتيىستى قۇرىلىمدارمەن سۋ قويمالارىندا اعىن سۋ كولەمىن 70 پايىزدان اسىرماۋ تاپسىرماسىنا قاراماستان قۋاڭشىلىقتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن «بوگەن»، «قوسقورعان» سۋ قويمالارىندا سۋ مولشەرىن 95 پايزىعا دەيىن تولتىرعان. وبلىستىق بيۋدجەت ەسەبىنەن سوڭعى 2 جىلدا 243 شاقىرىمدى قۇرايتىن 61 كانال جوندەلگەن.
– بىلتىر سىرداريا وزەنىنەن قىزىلوردا وبلىسىنا 4159،9 ملن تەكشە مەتر سۋ ءليميتى بەكىتىلىپ، 4071 ملن تەكشە مەتر سۋ جىبەرىلگەن. ال تۇركىستان وبلىسىنا جوسپارلانعان 2215،2 ملن تەكشە مەتر سۋدىڭ تەك 1676،3 ملن تەكشە مەترى عانا جەتكىزىلدى. ياعني، وبلىسقا 538،9 ملن. تەكشە مەتر سۋ از بەرىلدى. بۇل ماسەلەنى رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە تالقىلاپ، سىرداريانىڭ سۋىن ۇقىپتى پايدالانۋدى قولعا الۋ كەرەك، – دەگەن تۇرعانبەك وسپانوۆ جالپى ايتقاندا وڭىردە مالعا ارنالعان جەم-شوپ جەتكىلىكتى ەكەنىن جەتكىزدى. دەگەنمەن جەكەلەگەن اۋدانداردا بۇل ماسەلە كۇردەلى. سوندىقتان ءشوپ بىتىك شىققان اۋدانداردان، اۋماقتاردان شولەيت اۋماقتارعا ءشوپ پەن ازىقتى جەتكىزۋدى ۇيلەستىرۋ، باعانى كوتەرمەۋ جۇمىستارى قاتاڭ باقىلاۋعا الىنعان.
كۇن تارتىبىندەگى ەكىنشى ماسەلە – اعىن سۋدىڭ جاي-كۇيى بويىنشا «قازسۋشار» شارۋاشىلىق قۇقىعىنداعى رمك تۇركىستان وبلىستىق فيليالى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى اسقار قىستاۋبايەۆ بايانداما جاسادى. ول ترانسشەكارالىق وزەندەر مەن وڭىردەگى رەسپۋبليكالىق مەنشىكتەگى سۋ قويمالارىنىڭ قازىرگى جاعدايىنا توقتالدى.
– تۇركىستان وبلىسىنىڭ نەگىزگى سۋارمالى القاپتارى ترانشەكارالىق وزەندەرگە تاۋەلدى. ءبىراق كورشىلەس ەلدەن كەلەتىن سۋ جىل سايىن دەر كەزىندە جانە تولىق الىنباي كەلەدى. ونىڭ ءتۇرلى سەبەپتەرى بار. بىلتىر سىرداريا وزەنى باسسەينىندەگى سۋ تاپشىلىعى ايقىن سەزىلدى. وسىعان بايلانىستى ق ر ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ تاجىكىستانداعى وسى سالاعا جاۋاپتى مينيسترمەن كەزدەسىپ، كەلىسسوز جۇرگىزدى. ناتيجەسىندە «باحري توچيح» سۋ قويماسىنان 315 ملن. تەكشە مەتر سۋدى قازاقستانعا بوساتۋ جونىندە كەلىسىمگە قول جەتكىزدى، – دەگەن ول مەملەكەتارالىق زاح، حانىم كانالدارىن جوندەۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
جيىندا وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى تالعات قارجاۋوۆ پەن عابيدەن قاپالبايەۆ اۋىلدارعا ديزەل وتىنىن جەتكىزەتىن وپەراتورلاردىڭ جۇمىسىن جۇيەلەۋ، ولارعا تالاپتى كۇشەيتۋ جونىندەگى ۇسىنىستارىن جەتكىزدى. سونىمەن بىرگە اعىن سۋدى رەتىمەن بەرۋدى ۇيلەستىرىپ، رەتكە كەلتىرۋ جولدارى دا ايتىلدى. دەپۋتات بەكارىس شويبەكوۆ جەردى جالعا العان كەيبىر ازاماتتاردىڭ ءشوبىن نە ءوزى شاپپاي، نە وزگە ازاماتتارعا شاپقىزبايتىنىن، جالپى شارۋالارعا وسى باعىتتا قولداۋ كورسەتىلۋ كەرەكتىگىن جەتكىزدى. سونىمەن بىرگە كەيبىر كانالداردىڭ قوجايىندارى سۋ ارناسىن ۋاقتىلى تازالاماي، سونىڭ سالدارىنان وزگە شارۋالار قيىندىق كورىپ جاتقانى دا ايتىلدى. وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتى، كەڭەس ءتوراعاسى ەرلان نۇرماحانوۆ سۋ تاپشىلىعى جىل سايىن كۇردەلەنە بەرسە، سۋدى ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ كەرەكتىگىن، ەگىستىكتى ءارتاراپتاندىرۋ بويىنشا شارۋالارعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى توقتاۋسىز جۇرگىزۋ كەرەكتىگىنە توقتالدى. «سۋدى ۇنەمدەيتىن جوعارى تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ءۇشىن اۋىلداردا ەلەكتر قۋاتى جەتكىلىكتى بولۋى كەرەك. بۇل ماسەلە دە تولىق شەشىلدى دەۋ قيىن. قىسقاسى، اگروسالا ازىق-تۇلىك، مال ازىعى سەكىلدى سالالارعا ۇلكەن جوسپار مەن عىلىمي ءادىس كەرەك. عىلىمي ورتالىقتارىمىزدىڭ الەۋەتىن پايدالاناتىن كەز كەلدى»، – دەدى ول.
تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ۇلان تاجىبايەۆ ءاربىر ۇسىنىس پەن پىكىردى نازارعا الىپ، وسىنداي مىنبەر ۇسىنعان «Nur Otan» پارتياسىنا العىسىن ءبىلدىردى.
– بيىلعى قۋاڭشىلىق اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى كوپتەگەن پروبلەمانى ايقىنداپ بەردى. اعىن سۋ تاپشىلىعى، ەگىستىكتى ءارتاراپتاندىرۋ، جەردى ءتيىمدى پايدالانۋ، شارۋالارعا قاجەتتى جانار-جاعار مايدى ۋاقتىلى جەتكىزۋ جانە وزگە دە ماسەلەلەردى انىقتادىق. الداعى ۋاقىتتا وسى تۇيتكىلدەردى شەشۋ ءۇشىن فراكسيا دەپۋتاتتارىمەن جانە وسى سالاعا جاۋاپتى وكىلدەرمەن، اگروسالا قىزمەتكەرلەرىمەن بىرلەسە كوميسسيالار قۇرىپ، جۇيەلى تۇردە شەشەمىز، – دەدى ول.
ءماجىلىستى قورىتىندىلاعان «Nur Otan» پارتياسى تۇركىستان وبلىستىق فيليالى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بەيسەنباي تاجىبايەۆ كەڭەستە ايتىلعان ۇسىنىستار حاتتاماعا ەنگىزىلىپ، پارتيا باقىلاۋىنا الىناتىنىن جەتكىزدى.
