مۇناي سالاسىنىڭ مامان ولجاس ءبايدىلدينوۆ قازاقستان كاسپيي قۇبىرى كونسورسيۋمىنا جاسالعان شابۋىلعا بايلانىستى ءوزىنىڭ ۇستانىمىن ناقتىلاۋى ءتيىس دەپ سانايدى. ونىڭ ويىنشا، مۇنداي شابۋىلدار الدا دا جالعاسا بەرسە،ول مۇناي تاسىمالى كولەمىنە، سايكەسىنشە بيۋدجەت كىرىسىنە، ودان ءارى تەڭگە باعامىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن كورىنەدى، دەپ جازادى Dalanews.kz.
"كاسپيي قۇبىرى كونسورسيۋمىنا (كقك) جاسالعان شابۋىلدان كەيىن ق ر ءسىم، ق ر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى جانە قازمۇنايگاز مالىمدەمە جاساپ، ءوز ۇستانىمىن ءبىلدىرۋى ءتيىس. ءبىراق ءبىز مۇنى كورمەدىك. ال بۇل كەزدە رەسەيدەگى بەلدى باسىلىمدار "قازاق مۇناي قۇبىرى جەلىسىنە شابۋىل جاسالدى" دەگەن تاقىرىپتا شۋلاتىپ، جازىپ جاتتى. راسىندا، وسى قۇبىرمەن ايدالاتىن 63 ملن توننانىڭ 53،8 ملن تونناسى – قازاقتىكى، ناقتىراق ايتقاندا، تەڭىز، قاراشىعاناق جانە قاشاعان مۇنايى (بۇكىل كولەمنىڭ 86%)، سونىمەن قاتار باسقا دا قازاقستاندىق كومپانيالاردىڭ مۇنايى دا بار"، دەپ جازادى ءبايدىلدينوۆ ءوزىنىڭ تەلەگرامداعى ارناسىندا.
ونىڭ بۇل رەتتەگى پىكىرى RT باسىلىمىندا (1 ميلليوننان استام جازىلۋشى) دا جاريالانىپتى. ول ارادا ءبايدىلدينوۆ بۇل شابۋىلدىڭ استارىندا اسكەري ماعىنا جوق ەكەنىن، سەبەبى مۇنداعى مۇناي مايدانعا جونەلتىلىپ جاتپاعىنىن، رەسەي فەدەراسياسىندا دا قايتا وڭدەلمەيتىنىن، ونى امەريكالىق جانە ەۋروپالىق كومپانيالار ەۋروپاداعى موز-گە جولداپ جاتقانىن ايتىپتى.
"2022 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ زەلەنسكييمەن تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ، سوعىس قيمىلدارىن دوعارۋ ءۇشىن كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. ءسويتىپ ۋكرايناعا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ جايىن ۋاعدالاستى. بۇل رەتتە قازاقستان ءارقاشان بەيتاراپ ۇستانىم ءبىلدىرىپ، بەيبىت كەلىسسوزدەرگە شاقىرۋمەن كەلەدى. 2024 جىلدىڭ سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى كەڭەس وتكىزىپ، پرەمەر-مينيسترگە، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسىنا، بارلىق كۇشتىك ۆەدومستۆولاردىڭ باسشىلارىنا جانە اكىمدەرگە ۋكراينا توڭىرەگىندەگى جاعدايدىڭ شيەلەنىسۋىنە بايلانىستى نەگىزگى اسكەري جانە ازاماتتىق وبەكتىلەردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندە شۇعىل شارالار قابىلداۋدى تاپسىردى. جالپى، قازاقستان بەيبىت كەلىسسوزدەرگە جاردەمدەسۋگە دايىن، سانكسيالىق رەجيمدى دە ساقتاپ كەلەدى، الايدا بۇل ۋكراين كۇشتەرىنىڭ كقك-نىڭ ءىرى مۇناي ايداۋ ستانسياسىنا سوققى بەرۋىنە كەدەرگى بولمادى"، - دەيدى ول.
شەتەلدىك الپاۋىت كومپانيالاردىڭ مۇنايىنان باسقا، قمگ-نىڭ دا مۇنايى جۇرەدى ول قۇبىرمەن. ونىڭ ۇستىنە، كقك - بۇل رەسەيلىك "ترانسنەفت"، ءبىزدىڭ قازمۇنايگاز، امەريكالىق جانە ەۋروپالىق مۇناي كومپانيالارى اكسيونەرلەرى بولىپ تابىلاتىن حالىقارالىق كونسورسيۋم. وسى ۋاقىت ىشىندە كقك، تەڭىز ينفراقۇرىلىمى، مۇناي تانكەرلەرى بارلىعى اسكەري ءىس-قيمىلدار مەن سانكسيالاردان ادا بولىپ كەلدى، بۇل - كونسورسيۋم مەن قازاقستان باسشىلىعىنىڭ ۇلكەن جەڭىسى: وڭىردە شيەلەنىس باستالعاننان بەرگى ءۇش جىل ىشىندە ەشبىر وبەكتىلەرگە شابۋىل جاسالمادى، كقك بارلىق سانكسيالىق تىزىمدەردەن بويىن اۋلاق ۇستادى، كەز-كەلگەن قاجەتتى ماتەريالدار مەن جابدىقتاردى ساتىپ الۋعا قابىلەتتى بولدى، ال رەسەي فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ 2022 جىلعى 5 ناۋرىزداعى № 95 جارلىعىنا سايكەس، كقك اكسيونەرلەرى مەن كرەديتورلارى ءۇشىن ديۆيدەندتەر مەن كرەديتتەردى تولەۋگە رۇقسات ەتىلدى (بۇل اسا ماڭىزدى حالىقارالىق كونسورسيۋم - كقك ءۇشىن ايرىقشا "ارتىقشىلىق")
"تاعى دا قايتالاپ ايتا كەتەيىن، ءۇش جىل بويىندا كقك بارلىق داۋ-دامايدان بويىن اۋلاق ۇستاپ كەلدى، تەك كەشە عانا جاعداي وزگەردى. ءبىر ءجۋرناليستىڭ سۇراعىن ەستىپ قالدىم: "رەسەي نەگە ءبىزدىڭ مۇناي قۇبىرىمىز بەن مۇنايىمىزدى قورعامايدى" دەگەندى. ءوزى سەكىلدى ەموسيونالدى تۇردە جاۋاپ بەرىپ: "مۇمكىن وسى ساۋالىڭىزدى ءبىزدىڭ مۇناي قۇبىرىنا شابۋىل جاساعاندارعا قويىپ كورەرسىز" دەپ قارسى قارسى سۇراق قويدىم"، - دەيدى ءبايدىلدينوۆ.
كقك - بۇل 1،5 مىڭ شاقىرىمدى الىپ جاتقان مۇناي قۇبىرلارى جانە مۇناي ايداۋ ستانسيالارى مەن قويمالارى. مۇنداي نىساندى كۇزەتۋ ءۇشىن ءبۇتىن ارميا قاجەت بولادى…
"شابۋىل سالدارىن جويۋعا ارنالعان تىكەلەي شىعىندار كقك اكسيونەرلەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە قازمۇنايگازعا دا ارتىلادى، ال شابۋىلدار ۇزاقمەرزىمدى قامتيتىن بولسا، ونىڭ مىندەتتى تۇردە ق ر مۇناي ەكسپورتى كولەمىنە، سوعان سايكەس بيۋدجەت تۇسىمىنە، ودان ءارى تەڭگە باعامىنا كەرى اسەر ەتۋى ىقتيمال. بىزگە الىس ءارى اسەر ەتپەيتىندەي كورىنگەن مۇناي ايداۋ ستانساسىنا جاسالعان شابۋىل، شىنتۋايتىندا ءبىزدىڭ شەكارا ماڭىندا، 300-350 شاقىرىم قاشىقتىقتا بولعان. ال رف-داعى مۇناي وڭدەۋ ءوندىرىسىنىڭ قىسقارۋى قر-داعى وتىن تاپشىلىعىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن، ويتكەنى جانار-جاعارمايدىڭ كوپ بولىگىن ءبىز رەسەيدەن الامىز (ەاەو اياسىندا باجسىز). سوندىقتان قازاقستان ءبىزدىڭ مۇناي قۇبىرىنا جاسالعان شابۋىلعا رەاكسيا بەرۋى ءتيىس دەپ سانايمىن. ەلشىنى شاقىرىپ السىن، ءوزىنىڭ جەكەلەگەن سانكسيالارىن ەنگىزسىن، ۇقشۇ مانداتى شەڭبەرىندە ءوز قۇقىعىن بەلگىلەي وتىرىپ، ماڭىزدى وبەكتىلەردى كۇزەتۋ بويىنشا ۇەت كونتينگەنتىن دايىنداۋعا كىرىسسىن دەگەندەي. قالاي دەگەنمەن قازاقستان ءوز اكتيۆتەرىن ءوزى قورعاۋى ءتيىس، بۇل ينۆەستيسيالىق احۋالدى ساقتاۋ ءۇشىن دە ماڭىزدى"، دەپ ءسوزىن تۇيىندەيدى مامان.
ايتا كەتسەك،2025 جىلى 17 اقپاندا كاسپيي قۇبىر كونسورسيۋمىنىڭ (كقك) ماڭىزدى مۇناي نىسانى – "كروپوتكينسكايا" مۇناي ايداۋ ستانسياسى درونداردىڭ شابۋىلىنا ۇشىرادى. سالدارىنان اتالعان قۇبىرمەن جونەلتىلەتىن مۇناي كولەمىن قىسقارتۋعا تۋرا كەلدى. ال كەشكىسىن بۇل وقيعا نىعايىپ جاتقان ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ قايتا ازداپ كۇشىن جوعالتاۋىنا ىقپال ەتكەنى بەلگىلى بولدى.
