ءبىرىنشى قاراساي اۋدانىندا وتكەن جىلى اشىلعان مەموريالدى كەشەن مەن تاريحي-مادەني ورتالىققا ارنايى توقتادى. «باتىر بابالار» مەموريالدى كەشەنى «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا سالىنىپ، 2017 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا پايدالانۋعا بەرىلدى. ءبىر گەكتاردان استام جەردى الىپ جاتقان كەشەن ءوزىنىڭ بىرەگەي ارحيتەكتۋرالىق بەينەسىمەن بىردەن كوپشىلىكتىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. ناقتى ايتقاندا، نىسان باتىردىڭ دۋلىعاسى بەينەسىندە سالىنعان. كەشەندە قويىلعان ەكسپوزيسيا بارلىق ءداۋىردى – ساق داۋىرىنەن باستاپ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قالىپتاسۋىنا دەيىنگى كەزەڭدەردى تۇگەل قامتىعان. مۇندا اتى اڭىزعا اينالعان ساق حانشايىمى تۇماردىڭ، عۇنپاتشاسى ەدىلدىڭ، تۇرىك قاعاناتى، قازاق حاندىعىبيلەۋشىلەرىنىڭ، بيلەر مەن باتىرلاردىڭ، الاشوردا كوسەمدەرىنىڭ پورترەتتىك گالەرەياسى، ولاردىڭ مول مۇرالارى جايلى جالپى العاندا 41 ەكسپونات پەن فوتوماتەريالدار قويىلعان.
وڭىردەگى جاڭادان اشىلعان ماڭىزدى نىسانداردىڭ تاعى ءبىرى – ەلباسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ «اتامەكەن» تاريحي-مادەني ورتالىعى. ەلباسىنىڭ تۋعان اۋىلى شامالعاندا ورنالاسقان بۇل ورتالىق مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءومىر جولىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا اشىلعان. ودان بولەك، نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەڭبەككە العاش ارالاسقان ساتىنەن باستاپ ساياساتتاعى ءىرى جەڭىستەرى مەن جەتىستىكتەرىن قامتيتىن قۇندى دۇنيەلەر ارقىلى وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇلگى-ونەگە كورسەتۋ، جاستارىمىزدى وتانشىلدىققا، ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ كوزدەلگەن.
اتالعان بىرەگەي كەشەندەردەگى جادىگەرلەرمەن تانىسقان «نۇر وتان» پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بۇل نىسانداردىڭ اشىلۋى ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسى مەن «ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك ريەۆوليۋسيا جاعدايىنداعى دامۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى» اتتى جولداۋىندا ايتىلعان باسىمدىقتاردىڭ ناتيجەسى ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.
«باتىر بابالار» مەموريالى مەن «اتامەكەن» ورتالىعىندا ءقازىردىڭ وزىندە بىرنەشە ايعا جوسپارلانعان ەكسكۋرسيالىق كەستە جاسالىپ قويىلعان. م. قۇل-مۇحاممەد وسى كۇنى كەشەندى تاماشالاۋعا كەلگەن قىرعاۋىلدى اۋىلىنداعى ۋشينسكيي اتىنداعى مەكتەپتىڭ وقۋشىلارىمەنتىلدەسىپ، ولارعا وسى تاريحي ورىننانكورگەن قۇندى جادىگەرلەر مەن ونەگەلى مالىمەتتەردىكوڭىلدەرىنە ءتۇيۋدى، بۇل بولاشاق ومىرلەرىنە زور تاعىلىم بولاتىنىن ايتتى.
الماتى وبلىسى اگرارلى ايماق بولعاندىقتان ەلباسىنىڭ بيىلعى جولداۋىنىڭ اگرارلىق ساياساتقا، ەڭبەك ونىمدىلىگىن تۇبەگەيلى ارتتىرۋعا جانە وندەلگەن ءونىمنىڭ ەكسپورتىن ۇلعايتۋعا باعىتتالعان ءۇشىنشى مىندەتىنە وسى ساپارىندا م. قۇل-مۇحاممەد ەرەكشە ءمان بەردى. سوعان وراي پارتيا ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى كونديتەرلىك ونىمدەر شىعاراتىن «الماتىونىمدەرى» ج ش س كاسىپورنىنا ارنايى باردى. 200 ادامدى جۇمىسپەنقامتىپ وتىرعان بۇل نىساندا كونديتەرلىك ونىمدەردىڭ 150-دەن استام ءتۇرى وندىرىلەدى. كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتى جىلىنا 13 مىڭ توننا دايىن ءونىم شىعارۋعا لايىقتالعان. ەڭ باستى ەرەكشەلىگى - قاجەتتى شيكىزاتتاردىڭ ءجۇز پايىزعا جۋىعىوتاندىق ونىمدەر. ماسەلەن، ۇن اقمولا وبلىسىنان جەتكىزىلەدى.
وسى كاسىپورىندا شىعارىلعان پەچەنە، ۆافلي، كارامەل، حالۆا سىندى تاتتىلەردى وزىمىزبەن قاتار ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ، رەسەيدىڭ جانە گەرمانيا مەن بەلارۋستىڭ تۇرعىندارى دا تۇتىنادى. «بيزنەستىڭ جول كارتاسى-2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى نەگىزىندە قولداۋعا يە بولۋى كاسىپورىننىڭ تىنىسىن كەڭەيتە تۇسۋىنە مۇمكىندىك بەرگەن.
كاسىپورىنعا ارنايى اتباسىن بۇرعان مۇحتار قۇل-مۇحاممەد ءوندىرىس ورنىنىڭ تەحنولوگيالىق ۇدەرىسىمەن جانە جاڭادان ىسكە قوسىلاتىن جەلىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى.
مۇنان سوڭ «الماتى-شىنى» ج ش س زاۋىتىنا بارىپ، بانكى، قۇتى سياقتى شىنى ىدىستارىن ءوندىرۋ پروسەسىن كوزىمەن كوردى. زاۋىت ديرەكتورى ازيم ابدۋللايەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداعى قوندىرعىلاردىڭ قازاقستان بويىنشا بالاماسى جوق. كاسىپورىندا بەس بىردەي تەحنولوگيالىق ماشينا جەلىسى جۇمىس ىستەيدى. سونىڭ ناتيجەسىندە شىنى ىدىستاردىڭ كەز كەلگەن ءتۇرىن دايىنداۋعا مۇمكىندىك بار. مۇندا جىلىنا1550 س* گرادۋس ىستىقتا قۇيىلاتىن 120 ميلليونعا دەيىن شىنى قۇتىلار مەن بانكىلەر شىعارىلادى. ونەركاسىپ ورنى جىلىنا 18 ملرد. تەڭگەنىڭ ءونىمىن ءوندىرىپ وتىر. شيكىزات قىزىلوردا وبلىسىنان، تەكەلى قالاسىنان جانە شەت ەلدەردەن اكەلىنسە، دايىن ءونىمدى تۇتىنۋشىلار تەك قازاقستاندا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار رەسەي، ءازىربايجان، تۇركيا، تاجىكستان سياقتى تاياۋ كورشى مەملەكەتتەرگە دە جونەلتىلىپ وتىر.كاسىپورىن ءوز جۇمىسشىلارىنا بارلىق قولايلى جاعدايلاردى جاساپ قويعان. قىزمەتتىك تۇرعىن ۇيمەن قامتىپ، زاۋىت ماڭىندا تۇرمىسقا قاجەتتى ءدارىحانا، اسحانا، ساۋدا ءۇيى سياقتى الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر.
سەرىكتەستىكتىڭ ەڭبەك ۇجىمىمەن كەزدەسكەن مۇحتار قۇل-مۇحاممەد ەلباسىمىز ءوزىنىڭ جاڭا جولداۋىندا ايتقان ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك ريەۆوليۋسيا ءداۋىرى ءوندىرىس ورىندارىنان سوڭعى ۇلگىدەگى تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن ەنگىزۋدى تالاپ ەتەتىنىنە نازار اۋداردى. بۇل ورايدا «الماتى-شىنى» سياقتى زاماناۋي كاسىپورىندار دا ەلباسى ايتقان جاڭعىرۋ مەن سيفرلاندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدا اسا بەلسەندى بولۋى ءتيىس.
ساپار سوڭىندا مۇحتار قۇل-مۇحاممەد «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ وبلىستىق، اۋداندىق، قالالىق فيليالدارى مەن باستاۋىش پارتيا ۇيىمدارىنا ەلباسى جولداۋىنداعى بارلىق مىندەتتىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن قاتاڭ باقىلاۋعا الۋدى جانە بۇل ماڭىزدى قۇجاتتىڭ ءمانى مەن ماعىناسىن الماتى وبلىسىنىڭ ءاربىر تۇرعىنىنا ءتۇسىندىرۋ ءجۇمىستارىن جۇيەلى تۇردە جۇرگىزۋدى تاپسىردى.
– مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ كەشەگى جولداۋىندا ون باسىم باعىتتى اتاپ ءوتىپ، الدىمىزعا زور مىندەتتەر جۇكتەدى. سونىڭ ىشىندە اگرارلىق سەكتورعا، يندۋسترياعا سيفرلى جاڭا تەحنولوگيانى ەنگىزۋ، سول ارقىلى كاسىپكەرلەردىڭ ءتيىمدى ەڭبەك ونىمدىلىگىنە قول جەتكىزۋىنە، وندەلگەن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن 2،5 ەسەگە ارتتىرۋعا مۇمكىندىكتەر جاساۋ تالابى تۇر. بۇل ورايدا الماتى وبلىسىندا جارقىن مىسال، جاقسى باستامالار بار ەكەنىن كوردىك. بۇگىنگى كۇنى تۇتىنۋشى ەڭ الدىمەن ءونىمنىڭ ەكولوگيالىق تازالىعى مەن ساپاسىنا نازار اۋدارادى. بۇگىن ءبىز بارعان زاۋىتتار سونداي تالاپتارعا تولىعىمەن جاۋاپ بەرەدى. ەلىمىزدىڭ يدۋستريالىق دامۋىندا، اسىرەسە، وڭدەۋشى كاسىپورىنداردىڭ ماڭىزى زور. ەلباسى ايتقان ەكسپورتقا باعىتتالعان ونەركاسىپتەردى دامىتۋ، ولاردىڭ ناتيجەلى جۇمىسىنا جاعداي جاساۋ الماتى وبلىسىندا جاقسى جولعا قويىلعان. وسى باعىتتاعى جۇمىستى جالعاستىرا بەرۋ كەرەك، – دەدى م. قۇل-مۇحاممەد قورىتىندى سوزىندە.
الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى
