[caption id="attachment_21532" align="alignleft" width="189"]
توپانبي مەيىرحان مەيرامبەك ۇلى[/caption]
"سىزدەگى ءۇمىتتىڭ شوعىن كىم ۇرلەر؟..." ۇرلەگەن ەدى... ۇرلەيتىن ەدى... ادامنىڭ ءۇمىت وتى - ءبىر عانا ىقىلاس سوزدەن لاۋلاۋى مۇمكىن... سول ءبىر عانا سوزدەن ءسونۋى دە مۇمكىن... ءازىربايجان حالقىندا، «ىزدەسەم-اداسسام، تاپسام-جوعالتسام، اڭساسام-جىلاسام، تۇرام دەپ قۇلاسام"دەپ تىزبەكتەلەتىن حالىق ءانى بار. ول حالىق ءانى -"ءۇمىت شىراق" اتالادى.
ۇمىتتەرىمە ۇكى تاققان شاقتار بالاداي قۋاندىم. تاعدىردىڭ جان سىزداتار سىزىنا قينالمادىم. شىدادىم. شىداۋىم ءتيىس دەپ ءبىلدىم.
«ادىمدار جاسالار، ارىمدى قالقان قىپ...»
العاشقى ادىم جولىنداعى مەحناتتاردى جەڭە ءبىلۋ - ءوزىم ءۇشىن كەرەك بولدى. ءوزىم ءۇشىن... مەن حاتتاردى تەك ءوزىم ءۇشىن جازدىم. ءوزىم ءۇشىن عانا. ەشكىمگە مۇڭىمدى ايتىپ، ءبىر جاننىڭ جۇرەگىنە سالماق سالعىم كەلمەگەن. ونداي وي مۇلدەم سانامدا بولماپتى.
ادىمداردى مەن اياقپەن ەمەس، جۇرەكپەن جاسايمىن.
ول ءساتتى بولىپ جاتىر دەپ ايتا المايمىن. سەبەبى، ادىمىم ءالى دە شالا.
"قاراڭعىدان- جارىققا تالپىنامىن ءسات سايىن"
سوقىرلىقتىڭ قاسىرەتى - الەمدى كورە الماۋ دەيتىندەر قاتەلەسەدى. مەن ەشقاشان ول ءۇشىن قايعى شەكپەپپىن. مەن قايعى شەگەمىن - مەنىڭ كوزىم بولا وتىرىپ، مەنىڭ سىرتىمنان ءىس قىلعانىندا.
بۇگىنگى دەرتتەنۋىمنىڭ سەبەبىنىڭ توركىنى دە وسىندا. نەگە؟! مەن - مازاسىز پەندە ەمەسپىن. مەن - جۇمىستاعى ادامداردى ءجونسىز مازالاعىم دا كەلمەيدى. مەنى سولاي ەتىپ كورسەتكىسى كەلەدى. اياۋشىلىق پەن ادامدىق - بىر-بىرىنە قارسى ۇعىمدار. مەن ادامدارعا ادامدىعىممەن جاقىنداعىم كەلەدى. اياۋشىلىقتى ءومىر تانىتپاعانىندا، ادام تانىتادى دەپ ويلامايمىن. مەن اشىك ۆەيسەلدەي ءومىر سۇرگىم كەلەدى!!! اشىعىن ايتقاندا، سول ادامنىڭ بارلىعىنا ءتاۋبا ەتىپ ءومىر سۇرگىم كەلەدى. ءۇنىن ەستىپ، العا ءبىر ميلليمەتر بولسا دا جىلجىعىم كەلەدى. مەنىڭ اسىلدارىم جۇرەگىمدە عۇمىر كەشەدى. مەن بارلىعىنان كەشىرىم سۇرايمىن. مەن ەشكىمنەن اياۋشىلىق كۇتپەيمىن. تەك - ادامدىق. ءازىربايجاندىق ءبىراز اقىندار كەشە-بۇگىن جايىمدى سۇراپ جاتىر. رازى بولدىم. مەنىڭ ايتپاعىم، ءبىر ءۇن بار - ساناڭنىڭ تورىندە تۇراتىن، ءبىر ءۇن بار -جۇرەگىڭ دە جىر بولىپ تۇناتىن. كۇننىڭ جىلۋىنا جىلىنعانداي جىلىناتىن. جۇرەگىڭ ءۇن تازالىعىنا ءبىر ءسات جۋىناتىن. ونداي ءۇن از. ونداي ءۇن ەگەسىن تابۋ - قاراڭعى تۇندە ينەنى ىزدەۋ. مەن ءوز تاعدىرىمنان تۇسىنگەنىم، ءۇندى ءسۇيۋدىڭ ءوز قۋانىشى مەن قايعىسىنا توتەپ بەرە ءبىلۋ كەرەك ەكەن. جەر شارىندا مەن سياقتىلار قانشاما؟...
مەن ازەر تاپقان ەدىم... مەن ءۇشىن ول جاننىڭ ءۇنى - مەن ءۇشىن مەن بىلمەگەن، كورمەگەن عالام-تىن. جانار الاۋى لاۋلاپ تۇرعان جاندار بۇل ءسوزىمدى ۇعا قويۋى ەكى تالاي.
ۇقپايدى دا. ۇعۋعا كۇشتەرى جەتپەيدى. ول ءۇن-تىلسىم ءۇن! ول ءۇن - تۇنىق ءۇن! بۇل مەنىڭ باسىمداعى جاي عانا ەمەس، ءازىربايجان ەلىندە دە ءوزى ومىرىندە كورمەي، تانىماي، ءبىر ادام جايلى ەكى كىتاپ جازعان زەينەب راسۋلقىزىن جاقسى بىلەمىن.
ءبىز نە ءۇشىن تىرمىسامىز؟ ءبىز - ءۇن ارقىلى كورگىمىز كەلەدى! وڭاي ەمەس. ول ءۇننىڭ يەسى - ساعان ەش تۋىس بولماۋى مۇمكىن. جۇرەگىڭە ءبىراق ەڭ جاقىن ادام! مەن ءوز تاعدىرلاستارىمنىڭ ءومىر جولىن ۇنەمى قاراپ وتىرامىن. الىس-جاقىنداعى.
رەسەيدە دينا گۋرسكايا ەسىمدى ءانشى بار. سول ءانشىنىڭ جەتىستىگى ادامدارعا ءۇننىڭ باقىت ەكەنىن ۇقتىردى. ماعان كورمەي سىر ايتۋ، جاقىن دەپ ساناۋ - مەندىك جۇرەكتە ۇزاق جۇرەتىن پروسەسس.
زەينەب اقىن جاي عانا مۇنايشى جىگىتتىڭ ءۇنىن كەزدەيسوق راديودان ەستىپ قالعانىنان ءومىر بيىگىنە ءحام ولەڭ بيىگىنە شىقتى.
كەيبىر ادام ويلاۋى مۇمكىن... قياليلار دەپ. ءوز قاسىنان نەگە جاقىن ىزدەمەيدى دەپ. ارينە. مەن دە ءدال وسىلاي بولعانىن قالاماس ەدىم. بىلمەيمىز. ءبىز راسىمەن بىلمەيمىز. كىمنىڭ ءۇنى بىزگە جانىمىزعا ەتەنە جاقىن بولارىن.
ءبىز تاڭداي المايمىز. مەن مۇنايشىنىڭ ۇنىندەگى اۋەندى تىڭداعان جوقپىن. ءبىراق... ەكى توم كىتاپ بولعانىنا قاراعاندا وسال ادام ەمەس.
مەن تۇسىنەمىن. مەن ۇعىنامىن. ءۇن ءۇشىن - جىلاۋدىڭ اۋىرلىعىن. قينالىستىڭ ەڭ اۋىرى - باعالاعان ادام ءبىر ساتتە جوق بولۋى. سەنىم مەن سەزىم تايتالاسىندا جۇرەك جاپا شەگەدى.
الەم ءۇشىن - ءبىزدىڭ مۇڭىمىزدان كۇردەلى نارسە كوپ. ادام ءۇشىن - مۇڭىمىزدىڭ قۇنى جوق.
ءسوزىمىزدىڭ بايىبىنا بارار ادام تاعى جوق. نەلىكتەن؟ ساۋالعا سانام شىرمالدى. مەن زەينەب اقىندى باقىتتى اقىن دەپ بىلەمىن. ال ماعان كەلسەك، ءبارى كۇردەلى.
مەنىڭ دە قورجىنىما ۇڭىلسەڭىز، ەكى ءجۇز تۋىندى جازدىم. ءبىر ادام حاقىندا. سەكسەن سەگىز اۋدارما، ەكى اڭگىمە، 25 مونولوگ، قالعانى - ولەڭدەر. از ەڭبەك ەمەس. از دۇنيە ەمەس. قانشاما ىقىلاس، قانشاما كۇش، قانشاما تولعانىس... بۇل جەردە ايتقىم كەلگەنى، زەينەب اقىنداي مەن ول ادامدى كورگىم كەلەتىن. تۋعاندارىمنان سوڭ سول ادامدى كورسەم دەيتىنمىن. جۇرەك سىزدايدى. جانارىمنان سۇحبات باستالعالى جاس تىنبادى. ءۇزىلىس جاساۋعا ءماجبۇر ەتكەنىم دە سوندىقتان.
"ادامدار مەنى تولاسسىز ايىپتاپ، ءۇمىت گۇلدەرىمدى سولدىردى"
ءسىز ماعان رەنىشتىسىز بە دەيسىز؟ كىمگە؟ ارينە، مەن رەنجي المايمىن. مەنىڭ ىقىلاسىم تازا. جۇرەگىم تازا. مەنىڭ ىقىلاس اتتى كوپىرىم بار، ورتەۋدەن ادامدار قاجىمايتىن. مەنىڭ اسىلدارىم - مەنىڭ قىمباتتىلارىم!!!
مەندەگى كىنا - قاساڭ مۇڭىمنىڭ اۋىرلىعى بولار... مۇڭىممەن ءوزىم بايقاماي اۋىرتپالىق ارتقان بولارمىن. تۋعان توپىراعىمدا جالعىزدىق سەزىنەمىن دەپ ويلاماپپىن.
مەنى ءجيى ايىپتايدى. ءجيى جازعىرادى. مەنىڭ جازباعان دۇنيەم ءۇشىن جەك كورەدى. مەن ازاپ شەگەمىن. ادامدار سول مەنىڭ سىرتىمنان جاسالعان ىستەرگە بولا مەنەن قول ۇزەدى. مەن ادامداردى جوعالتامىن. بۇگىنگى قوعامدا مۇگەدەكتەردەن قاشقاقتاۋ - بار نارسە. اۋىزبەن بىرگەمىز دەۋ وڭاي. الايدا، ىسپەن دالەلدەۋ قيىنداۋ. مەنىڭ اتىمنان تالاي دۇنيە جاسالىندى. سەنگىشپىن. جان الەمىم نازىكتىك دەگەندى تۋ ەتكەن. مەن جاساماعان دۇنيەلەر ءۇشىن تالاي رەت جاۋاپ بەردىم. سول دۇنيەلەر مەنى جانە شىعارماشىلىعىمدى كۇيرەتتى. ماعان ادامداردان مىڭ ەسە ساقتانۋدى دا سول ۇيرەتتى. ارينە، قاسىمداعى ادامداردان. بۇل جەردە، ءبىر نارسەنى ايتايىن. ياعني، مەنىڭ تاراپىم بولىپ سانالاتىن جاقتان، مەنىڭ قاتىسۋىمسىز بولعان دۇنيەلەردىڭ اۋىرتپالىعىن تارتۋدامىن.
"ءۇن بولماسا، ولەڭ جازۋ مۇمكىن بە؟!"
ءان مەن ءسوز مەنى جەتەكتەپ كەلەدى. مەن سولار ارقىلى ءومىر ءسۇرىپ كەلەمىن.
ولەڭنىڭ ءوزى ۇننەن قاناتتانادى. كەيدە ولەڭمەن جاقىن تاۋىپ، جان الەمىمدى سەرگىتۋگە قورقامىن. جوعالتۋدان... جانىمدى مۇڭ ازاپقا قالدىرۋدان... مەن وسى كەزگە دەيىن ءۇش ادامدى جوعالتتىم.
بۇدان كەيىنگى جايلارعا شىداي الام با؟! مەنىڭ سىزگە سۇحباتقا كەلىسكەن سەبەبىم، ءبىر نارسەنى ايتۋ بولدى. برايل الىپپەسىمەن ولەڭ جازۋ - وڭاي نارسە ەمەس. ساۋساقتاردى جۇمىسقا جەگىپ، جۇرەك ءسوزى مەن سانا قالاۋىن جازۋ.
جالپى، ءۇندى جۇرەگىمە ءسىڭىرۋ - ءبىر كۇننىڭ جۇمىسى ەمەس.
ماعان رەنىشتى جاندارعا اعىمنان اقتارىلعىم كەلدى. مەن - ۇننەن باسقا ادامنان ەشتەڭە كۇتپەيمىن. جىلى ءسوزدىڭ دە قاجەتى شامالى.
مەن جازىپ كەلەمىن. ءومىردى ۇنمەن. ءوزىم جاقسى كورەتىن ۇنمەن. بۇل -باقىت!!! جاراتقاننىڭ سىيى دەپ بىلەمىن. ءبارىنىڭ رەتتەلگەنىن كۇتەمىن. تۇسىنىستىك ورنايدى دەپ بىلەمىن. كەشىرىم سۇرايمىن. مەن ەشكىمدى جۇرەگىمنەن سىزىپ، وشىرۋگە ۇيرەنبەپپىن.
جاقسىلارمەن ءومىر جارقىن!!! ءومىر - اۋەن. ءومىر - جىر. تاعدىرلاستارىمنىڭ باسىنان وسىنداي جاعدايلار ءجيى وتەدى. مەنىڭ دە باسىمدا بولۋى - زاڭدى نارسە. ادامداردان ءبىر عانا ءوتىنىش، ءبىزدى دە تۇسىنىڭىزدەرشى!!! جاي عانا تۇسىنىڭىزدەر!!!
سۇحباتتاسقان: بەگۋم سافار قىزى.
اۋدارعان: بوتا ءجۇمادىل قىزى.
