ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى سامات مۇسابايەۆ رومان سكلياردىڭ جاڭا سالىق كودەكسىنە قاتىستى ءبىر توپ جۋرناليست الدىندا شىمىرىكپەي ايتقان وتىرىگىنە قاتتى تاڭ قالعانىن جەتكىزدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ول حالىقتى اداستىرىپ وتىر نەمەسە سالىق كودەكسىنىڭ تولىق مازمۇنىن بىلمەيدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ايتا كەتسەك، رومان سكليار ۇكىمەتتەگى بريفينگ بارىسىندا جۋرناليستەردىڭ جاڭا سالىق كودەكسىنە قاتىستى قويعان سۇراقتارىنا جاۋا بەرە وتىرىپ: "بۇل وزگەرىستەر قاراپايىم حالىققا اسەر ەتپەيدى" دەپ سالعان.
"ونىڭ بۇل ايتقانى قوعامدا تەرىس پىكىر تۋدىرادى. سەبەبى ناقتى جاعداي مۇلدە باسقاشا. سكليار وسىلاي دەي وتىرىپ، نە شىندىققا جاناسپايتىن اقپارات ايتىپ وتىر، ياعني حالىقتى اداستىرىپ وتىر نەمەسە ول زاڭدى تولىق وقىماعان، سالىق كودەكسىنىڭ مازمۇنىن بىلمەيدى. ال شىن مانىندە، بۇل وزگەرىستەر قۇرىلىس كومپانيالارىنا ەشقانداي زيان كەلتىرمەيدى. بۇل ارادا زارداپ شەگەتىن – قاراپايىم حالىق. بىرىنشىدەن، تۇتىنۋشىلىق شىعىندار تۇرعىسىنان قاراساق، ندس (قوسىمشا قۇن سالىعى) مولشەرىنىڭ ءوسۋى تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ وزىندىك قۇنىن ارتتىرادى. ال بۇل ءوز كەزەگىندە حالىقتىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋىنە، تۇتىنۋ كولەمىنىڭ قىسقارۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. كەرىسىنشە، ندس (قوسىمشا قۇن سالىعى) تومەندەگەن جاعدايدا، بۇل باعانىڭ ارزانداۋىنا، ىشكى نارىقتاعى تۇتىنۋدى ىنتالاندىرۋعا جاعداي جاسار ەدى. قۇرىلىس سالاسىندا دا ءدال وسىنداي اسەر بولادى. ءۇيدىڭ وزىندىك قۇنى وسەدى، ءبىراق بۇل قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ پايداسىن ازايتپايدى. بار اۋىرتپالىق قاراپايىم ازاماتتاردىڭ يىعىنا تۇسەدى. بۇدان اسىرەسە جاستار، جاس وتباسىلار، جالعىزباستى انالار جانە الەۋمەتتىك وسال توپتار زارداپ شەگەدى.رومان ۆاسيليەۆيچ سكليار مىرزا "ءىرى قۇرىلىس كومپانيالارى ەندى شەكتەن تىس پايدا تاپپايدى"، - دەيدى. ءبىراق شىندىقتا ولاردىڭ سالىقتى تاۋار باعاسىنا قوسا ساتا بەرەتىنى بەلگىلى. قۇرىلىس كومپانيالارى ءۇشىن ەشتەڭە وزگەرمەيدى، تەك ءۇيدىڭ باعاسى قىمباتتايدى. بۇل - تۇتىنۋشى ءۇشىن، ياعني حالىق ءۇشىن - ناقتى قيىندىق"، دەپ جازدى دەپۋتات Facebook-تەگى پاراقشاسىندا.
سونداي-اق دەپۋتات ءوز ءسوزىن مىنانداي قاراپايىم مىسالمەن دالەلدەي تۇسەدى:
قۇرىلىس كومپانياسى 200 پاتەرلىك تۇرعىن ءۇي سالدى دەلىك. شامامەن قۇنى - 5 ملرد تەڭگە. ونىڭ 4 ميللياردى - ماتەريال، ترانسپورت، جۇمىس كۇشى، باسقا دا شىعىندار، ياعني وزىندىك قۇنى. قالعان 1 ملرد تەڭگە - تازا پايدا. ەندى وسى 1 ميللياردتىڭ ىشىنەن 16% ندس (قوسىمشا قۇن سالىعى) تولەۋگە مىندەتتى بولادى. ءبىراق كومپانيا بۇل سالىقتى ءوز قالتاسىنان ەمەس، بۇل شىعىندى پاتەر باعاسىنا قوسىپ، تۇتىنۋشىعا ارتىپ قويادى.
ناتيجەسىندە پاتەر باعاسى اۆتوماتتى تۇردە قىمباتتايدى. تەك تۇرعىن ءۇي ەمەس، قۇرىلىس ماتەريالدارى، كوممۋنالدىق قىزمەتتەر، لوگيستيكا، جۇمىس كۇشى - ءبارى قىمباتتايتىنى انىق. سونىڭ سالدارىنان قۇرىلىس كومپانيالارىنا وسى رەسۋرستاردى جەتكىزىپ وتىرعان، شاعىن جانە ورتا مەكەمەلەردەن، ولار باس تارتا باستايدى. بۇل مەكەمەلەردىڭ جابىلۋىنا، جۇمىس ورىندارىنىڭ قىسقارۋىنا اكەلەدى، ياعني بۇكىل قۇرىلىس نارىعىنا كەرى اسەر ەتەدى.
وسىلاي دەگەن سامات مۇسابايەۆ ۆيسە-پرەمەر ءسوزىنىڭ تاعى ءبىر جالعان تۇسىن اشكەرەلەيدى.
"تاعى دا سكليار مىرزا، "باقىتتى وتباسى" باعدارلاماسى ارقىلى ءبىز باعانى جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماعا ساي رەتتەپ وتىرمىز" دەگەن ءسوزى دە سۇراق تۋدىرادى. سەبەبى زاڭ قابىلداندى. ەندى ونى قالاي جانە كىم رەتتەيتىنى تۇسىنىكسىز؟ بۇل جەردە مەملەكەتتىڭ ءوزى قابىلداعان زاڭعا كەيىن "رەتتەپ وتىرامىز " دەۋى — قۇقىقتىق مەملەكەت ۇستانىمىنا قايشى. سالىقتى كىم تولەيتىنى ەمەس، ونىڭ سالماعىن كىم كوتەرەتىنى ماڭىزدى. قازىرگى جاعدايدا بۇل سالماقتى كوتەرەتىن - تەك قاراپايىم حالىق. سول سەبەپتى، بۇل ماسەلە بويىنشا شىنايى اقپارات پەن اشىق ديالوگ اۋاداي قاجەت دەپ سانايمىن. ويتكەنى شىندىق ايتىلماسا، حالىقتىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمى دە السىرەي تۇسەدى"، دەپ ءسوزىن قورىتىندىلايدى ول.
ايتا كەتسەك، 2025 جىلى 31 شىلدەدە ارنايى بريفينگ بارىسىندا پرەمەر-مينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكليار 2026 جىلدان باستاپ جاڭا سالىق كودەكسى كۇشىنە ەنگەن كەزدە باسپانا باعاسى قالاي وزگەرەتىنى تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، ءوز ويىمەن بولىسكەن بولاتىن.
