ءبىرقاتار تەكسەرۋلەردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا كونستيتۋسيالىق سوت زەي̆نەتاقى اننۋيتەتتەرى تۋرالى زاڭنامانى ناقتىلاۋدى ۇسىندى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
كونستيتۋسيالىق سوت ازاماتتاردىڭ ءوتىنىشى بوي̆ىنشا ازاماتتىق كودەكستىڭ (ەرەكشە ءبولىم) 818-بابى 1-تارماعى ەكىنشى بولىگىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىنا ءساي̆كەستىگىن تەكسەردى.
كورسەتىلگەن نورماعا ءساي̆كەس، ازاماتتىق كودەكستە قاراستىرىلعان جەكەلەگەن جاعداي̆لاردى قوسپاعاندا، ساقتانۋشى تولەگەن ساقتاندىرۋ سىي̆لىقاقىلارى ساقتاندىرۋشىنىڭ مەنشىگى بولىپ تابىلادى.
وتىنىشتە ساقتاندىرۋشى مەن ساقتانۋشى اراسىندا زەي̆نەتاقى اننۋيتەتى شارتى جاسالعانى، ول بوي̆ىنشا ساقتانۋشى ساقتاندىرۋ سىي̆اقىسىن ساقتاندىرۋشىعا بەرگەنى اي̆تىلادى. ال ساقتاندىرۋشى وعان اي̆ ساي̆ىن شارتتىق سومانى ءومىر بوي̆ى تولەۋگە مىندەتتەندى.
ساقتانۋشى قاي̆تىس بولعاننان كەي̆ءىن تولەمدەر پاي̆دا الۋشىعا وتەدى. الاي̆دا، ساقتاندىرۋشى قالعان سومانى ءبىرجولعى تولەۋ تۋرالى مۇراگەرلەردىڭ تالاپتارىنا ق ر اك 818-بابى 1-تارماعىنىڭ ەكىنشى بولىگىنە ءساي̆كەس زەي̆نەتاقى جيناقتارى مۇراعا كىرمەي̆تىنىنە جانە وعان مەنشىك قۇقىعىندا تيەسىلى ەكەندىگىنە سىلتەمە جاساي̆ وتىرىپ، بەرۋدەن باس تارتادى.
ءوتىنىش سۋبەكتىلەرىنىڭ پىكىرىنشە، ساقتاندىرۋشىعا اۋدارىلعان زەي̆نەتاقى جيناقتارى ساقتانۋشى قاي̆تىس بولعان جاعداي̆دا مۇراگەرلىككە جاتادى، وسىعان باي̆لانىستى ولار اتالعان نورما ءبىرجولعى ساقتاندىرۋ تولەمى تۇرىندەگى مۇلىكتەن سوت شەشىمىنسىز اي̆ىرا وتىرىپ، وزدەرىنىڭ جەكە مەنشىكتى قورعاۋ كونستيتۋسيالىق قۇقىعىنا نۇقسان كەلتىرەدى دەپ ەسەپتەي̆ءدى.
كونستيتۋسيالىق سوت نە شەشتى؟
كونستيتۋسيالىق سوت ءوز شەشىمىندە كورسەتكەندەي̆، ساقتاندىرۋ سىي̆لىقاقىلارى – ساقتانۋشىنىڭ ساقتاندىرۋشىعا ساقتاندىرۋ ارقىلى قورعالۋ ءۇشىن تولەي̆ءتىن تولەمى، مۇندا ساقتاندىرۋ تولەمى ونىڭ ماتەريالدىق بالاماسى بولىپ تابىلادى، بۇل زەي̆نەتاقى اننۋيتەتى شارتىنىڭ وتەۋلى بولۋىن بىلدىرەدى.
"وسىلاي̆شا، ساقتاندىرۋشى ساقتاندىرۋ سىي̆اقىسى تۇرىندە العان اقشا ساقتاندىرۋشىنىڭ ءوز قالاۋى بوي̆ىنشا بيلىك ەتەتىن كىرىسى بولىپ تابىلادى. ساقتاندىرۋشىنىڭ ساقتاندىرۋ سىي̆لىقاقىسىن قاي̆تارۋ بوي̆ىنشا ەمەس، تەك ساقتاندىرۋ سوماسىن تولەۋ بوي̆ىنشا مىندەتتەمەسى تۋىنداي̆دى. مۇنداي̆ جاعداي̆لاردا ساقتانۋشىنىڭ مۇلكى ءماجبۇرلى تۇردە يەلىكتەن شىعارىلماي̆دى، وسىعان باي̆لانىستى كونستيتۋسيالىق سوت ءوتىنىش سۋبەكتىلەرى داۋ اي̆تىپ وتىرعان اك (ەرەكشە ءبولىم) نورماسىنىڭ كونستيتۋسياعا قاي̆شى كەلەدى دەپ تاپپادى"، دەپ تۇسىندىرەدى قۇزىرەتتى سوت.
سونىمەن قاتار، كونستيتۋسيالىق سوت زەي̆نەتاقى اننۋيتەتىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن نازارعا الا وتىرىپ، ساقتانۋشىنىڭ كوزى تىرىسىندەگى ەرىك قالاۋىنىڭ ىسكە اسىرىلۋ جانە ول قاي̆تىس بولعان جاعداي̆دا، اۋدارىلعان ساقتاندىرۋ سىي̆لىقاقىسىنىڭ كولەمى مەن وزگە دە ءمان-جاي̆لار ەسكەرىلە وتىرىپ، ونىڭ قۇقىقتارىنىڭ وزگە ادامدارعا ءوتۋ تەتىكتەرى زاڭنامالىق دەڭگەي̆دە رەتتەلۋگە ءتيىس دەپ اتاپ ءوتتى.
"اك-نىڭ (ەرەكشە ءبولىم) 818-بابى 1-تارماعىنىڭ ەكىنشى بولىگىندە كوزدەلگەن ساقتانۋشىدان الىنعان ساقتاندىرۋ سىي̆لىقاقىلارىنا ساقتاندىرۋشىنىڭ مەنشىك قۇقىعى تۋرالى جالپى ەرەجە ساقتانۋشىعا زەي̆نەتاقى اننۋيتەتى شارتى بۇزىلعان كەزدە ساتىپ الۋ سوماسىن باسقا ساقتاندىرۋ ۇي̆ىمىنا اۋدارۋ نەمەسە ساقتاندىرۋ تولەمدەرىنىڭ مولشەرىن ازاي̆تۋعا قاتىستى شارت تالاپتارى وزگەرگەن كەزدە اقشانى بجزق-عا قاي̆تارۋ ارقىلى جانە باسقا نەگىزدەر بوي̆ىنشا وسى اقشانىڭ ءبىر بولىگىنە بيلىك ەتۋ قۇقىعىن بەرەتىن الەۋمەتتىك كودەكس نورمالارىمەن ءۇي̆لەسپەي̆ءدى"، دەلىنگەن كونستيتۋسيالىق سوت تۇسىنىكتەمەسىندە.
وسىلاردى ەسكەرە كەلە، كونستيتۋسيالىق سوت الەۋمەتتىك ينستيتۋت رەتىندە زەي̆نەتاقى اننۋيتەتىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ءارتۇرلى سالاعا تيەسىلى ءوزارا باي̆لانىستى نورمالاردىڭ ءوزارا ءۇي̆لەسىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ۇكىمەتكە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىن جەتىلدىرۋ ماسەلەسىن قاراۋدى ۇسىندى.
تەكسەرۋ ناتيجەسىندە، كونستيتۋسيالىق سوت ءوتىنىش سۋبەكتىلەرى داۋلاپ وتىرعان ازاماتتىق كودەكس (ەرەكشە ءبولىم) نورماسىنىڭ كونستيتۋسياعا قاي̆شى كەلەتىندىگىن انىقتاعان جوق.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا قازاقستاندا زەينەتاقى جيناعىن "اننۋيتەتكە" شىعارىپ الۋشىلار سانى ارتقانىن جازعانبىز.
